Powikłania po śwince: zapalenie mięśnia sercowego, problemy z tarczycą, niepłodność i inne

Powikłania po śwince mogą być naprawdę groźne, są nimi między innymi: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie trzustki, tarczycy. Mogą one nawet prowadzić do niedosłuchu lub trwałej głuchoty. Świnka jest chorobą nieprzewidywalną. Może mieć przebieg łagodny, bezobjawowy. Może jednak też powodować poważne powikłania. Od 2004 roku szczepienie przeciw śwince jest w Polsce obowiązkowe. Od tej pory liczba zachorowań znacznie spadła. Przed wprowadzeniem szczepionek na świnkę chorowało nawet ponad 200 tysięcy dzieci rocznie.

Spis treści:

Jakie mogą być powikłania świnki?

Powikłaniami świnki może być świnkowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie trzustki. Do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych może dojść u 1 na 10 chorych.

Inne powikłania świnki to:

zapalenie jądra i najądrza,
zapalenie trzustki,
zapalenie jajników,
zapalenie gruczołu krokowego,
zapalenie tarczycy,
zapalenie ucha środkowego,
zapalenie nerwu słuchowego, które może prowadzić do niedosłuchu lub trwałej głuchoty,
zapalenie stawów,
zapalenie mięśnia sercowego,
zapalenie oka.

Nie ma skutecznego leku przeciw śwince. Jedynym sposobem zapobiegania tej chorobie jest szczepienie.

Powikłania po śwince u mężczyzn

Świnkowe zapalenie jąder jest powikłaniem świnki, dotykającym 20-30 % mężczyzn, którzy chorują w okresie dojrzewania. Konsekwencją świnkowego zapalenia jąder może być zbyt mała liczba plemników w nasieniu lub całkowity ich brak. Aż u 50% chorych mężczyzn dochodzi do zaburzenia funkcji plemników. Stan zapalny obejmuje zazwyczaj jedno jądro, nie musi być to więc jednoznaczne z niepłodnością.

Co to jest świnka?

Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) to ostra choroba zakaźna. Jej przyczyną są wirusy świnki. Świnka szerzy się przez bezpośredni kontakt z chorą osobą, drogą kropelkową. Wirus świnki namnaża się w błonach śluzowych i przenosi z krwią do wrażliwych tkanek i narządów. Szczególnie podatne na zakażenie są ślinianki przyuszne, w mniejszym stopniu podżuchwowe i podjęzykowe. Okres wylęgania świnki wynosi 14-24 dni. Okres zakaźności występuje od 7 dni przed pojawieniem się obrzęku ślinianek i utrzymuje się do 9 dni po wystąpieniu tego objawu.

Jakie są objawy świnki?

Objawy świnki to:

złe samopoczucie,
gorączka,
obrzęk i bolesność jednej lub obu ślinianek przyusznych,
obrzęk i bolesność ślinianek podżuchwowych lub podjęzykowych,
katar,
kaszel,
niechęć do jedzenia,
trudności w żuciu i połykaniu,
uczucie suchości w jamie ustnej.

Mogą też pojawić się bóle głowy, nudności, wymioty (sugerują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych). U chłopców w okresie dojrzewania może pojawić się bolesność jąder.

Jaka szczepionka przeciw śwince?

Szczepionka przeciw śwince jest szczepionką obowiązkową, bezpłatną. Według obowiązującego kalendarza szczepień dziecko powinno być zaszczepione szczepionką przeciw śwince w 13-15. miesiącu życia. Drugą dawkę powinno się podać dziecku w 6. roku życia (dawka przypominająca). Szczepionka przeciw śwince jest szczepionką skojarzoną: jednocześnie dziecko zostaje zaszczepione przeciw różyczce i odrze (szczepionka MMR). Zawiera żywe, osłabione wirusy świnki.

Dostępne szczepionki:

M-M-RVaxPRO (MMR= odra + świnka + różyczka)
Priorix (MMR= odra + świnka + różyczka)

Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciw śwince?

Nie powinno się szczepić dziecka przeciw śwince, jeśli jest uczulone na białko jaja kurzego lub żelatynę (w bardzo poważnym stopniu), uczulone na neomycynę, albo po poprzedniej dawce szczepionki wystąpiła reakcja nadwrażliwości. Przeciwwskazaniem są też niedobory odporności, a także ostre choroby infekcyjne i zaostrzenia chorób przewlekłych.

Niepożądane odczyny poszczepienne po szczepionce przeciw śwince

Po podaniu szczepionki MMR mogą pojawić się:

miejscowe odczyny poszczepienne: zaczerwienienie, opuchlizna i ból w miejscu ukłucia. Mijają po 1-2 dniach.
stan podgorączkowy lub niewysoka gorączka - ok. tydzień do 12 dnia po szczepieniu. Mija po ok. 2 dniach.

Może się zdarzyć, że u dziecka wystąpią także złagodzone objawy świnki, różyczki lub odry, takie jak wysypka na skórze w 6-12 dniu po szczepieniu, powiększenie węzłów chłonnych, wybroczyny na skórze - mogą pojawić się do 2 miesięcy od szczepienia, mijają po ok. 14-21 dniach.

Zobacz także:

Konsultacja merytoryczna

dr Paweł Grzesiowski

Pediatra, immunolog, prezes Fundacji „Instytut Profilaktyki Zakażeń”, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19, autor wielu publikacji na temat profilaktyki, immunologii i szczepień