Orzeczenie to najważniejsza część zdania. Najczęściej wyraża się czasownikiem (częścią mowy odpowiadającą na pytania: co robi/zrobi/zrobił/robił?, co się z nią/nim/nami/nimi dzieje?), np. Tata poszedł do pracy. Ale takie orzeczenie czasownikowe to nie jedyny rodzaj orzeczenia, z jakim możesz się spotkać. Sprawdźmy, co trzeba wiedzieć, by bezbłędnie wskazać w zdaniu orzeczenie imienne.

Reklama

Spis treści:

Orzeczenie imienne: co to jest

Orzeczenie imienne (inaczej: orzeczenie złożone) to rodzaj orzeczenia. W odróżnieniu od orzeczenia czasownikowego nie odpowiada na pytania czasownika a na takie pytania jak:

  • Kim jest? Czym jest? (np. Majka jest studentką.)
  • Kim został? Czym został? (np. Majka została studentką.)
  • Kim się okazał? Czym się okazał? (np. Majka okazała się studentką.)

Z orzeczeniem imiennym mamy też do czynienia zawsze w zdaniach z czasownikiem w stronie biernej. Przykłady to:

Skarb został schowany pod ziemią.

Zobacz także

Sukienka została uszyta w Polsce.

Złodziejaszek został złapany przez policję.

Z czego składa się orzeczenie imienne?

Orzeczenie imienne to orzeczenie składające się z dwóch części.

Tworzy je:

  • łącznik – osobowa forma czasowników: być, stać się, zostać
  • orzecznik – rzeczownik w narzędniku oraz przysłówek, imiesłów, przymiotnik

Zerknij na przykłady orzeczeń imiennych w zdaniach, gdzie podkreśliliśmy orzeczenie imienne i wskazaliśmy łącznik i orzecznik.

  • Maciej jest zagubiony.
    łącznik: jest, orzecznik: zagubiony

  • Mój dziadek był strażakiem.
    łącznik: był, orzecznik: strażakiem

  • Jaś w przyszłości zostanie sportowcem.
    łącznik: zostanie, orzecznik: sportowcem

  • Główną nagrodą jest puchar.
    łącznik: jest, orzecznik: nagrodą

  • Pisanie wypracowań jest dla Alicji czystą przyjemnością.
    łącznik: jest, orzecznik: przyjemnością

Orzeczenie imienne w zdaniu: ćwiczenia [plus odpowiedzi]

Ćwiczenie 1

Wskaż, w których ze zdań występuje orzeczenie czasownikowe, a w których orzeczenie imienne.

Ostatnie lato było wyjątkowo upalne.
Lipiec minął bardzo szybko.
Jeszcze ciepła chałka z powidłami domowej roboty smakowała wyśmienicie.
Wczoraj zakwitły wszystkie grusze.
Jaśmina wspięła się najwyżej.
Nauczycielka dziś była bardzo surowa.
Kiedyś zostanę słynną alpinistką.
Franek stłukł ulubioną filiżankę siostry.
Filiżanka siostry Franka była pamiątką z podróży do Indonezji.
Objawem przeziębienia jest gorączka.

Ćwiczenie 2

W poniższych zdaniach podkreśl orzeczenie imienne.

Na wycieczce będzie miło.
Te drzewa są dla niego ważne.
Pies został bohaterem dnia.
Kopernik był wybitnym astronomem.
To zadanie jest proste jak drut.
Jego pradziadek był wyjątkową osobistością Cieszyna.
On jest tylko mocny w gębie.

Ćwiczenie 3

W podkreślonych w ćwiczeniu 2 orzeczeniach imiennych wskaż łącznik i orzecznik.

Odpowiedzi

Ćwicz.1

Zdania z orzeczeniami czasownikowymi:

Lipiec minął bardzo szybko.
Jeszcze ciepła chałka z powidłami domowej roboty smakowała wyśmienicie.
Wczoraj zakwitły wszystkie grusze.
Jaśmina wspięła się najwyżej.
Franek stłukł ulubioną filiżankę siostry.

Zdania z orzeczeniami imiennymi:

Ostatnie lato było wyjątkowo upalne.
Nauczycielka dziś była bardzo surowa.
Kiedyś zostanę słynną alpinistką.
Filiżanka siostry Franka była pamiątką z podróży do Indonezji.
Objawem przeziębienia jest gorączka.

Ćwicz. 2

Na wycieczce będzie miło.
Te drzewa są dla niego ważne.
Pies został bohaterem dnia.
Kopernik był wybitnym astronomem.
To zadanie jest proste.
Jego pradziadek był wyjątkową osobistością Cieszyna.
On jest tylko mocny w gębie.

Ćwicz. 3

łącznik: będzie, orzecznik: miło
łącznik: są, orzecznik: ważne
łącznik: został, orzecznik: bohaterem
łącznik: był, orzecznik: astronomem
łącznik: jest, orzecznik: proste
łącznik: był, orzecznik: osobistością
łącznik: jest, orzecznik: mocny

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama