Apostrofa: co to jest, jak ją rozpoznać, funkcje [dużo przykładów]
Adobe Stock/pressmaster
Język polski

Apostrofa: co to jest, jak ją rozpoznać [przykłady]

Co to jest apostrofa? Jak rozpoznać apostrofę i nie mylić jej z innym środkiem stylistycznym lub… apostrofem? Wyjaśniamy najprościej jak się da, podając liczne przykłady.

Z apostrofą spotykamy się bardzo często. Pojawia się w dziełach powstałych na przestrzeni całej historii literatury zarówno polskiej, jak i powszechnej. Wygląda na to, że apostrofa pełni naprawdę ważne funkcje. Jak się zaraz okaże – nie tylko w literaturze.

Spis treści:

Co to jest apostrofa?

Apostrofa to po prostu zwracanie się słowami do kogoś lub czegoś. Zwrot taki może być kierowany zarówno do osoby żyjącej, jak i zmarłej, do rzeczy, zjawiska, idei lub miejsca.

Przykłady najpopularniejszych apostrof to:

  • Litwo, ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie… (A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”)
  • O Radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól… (F. Schiller „Oda do radości”
  • Młodości, dodaj mi skrzydła! (A. Mickiewicz „Oda do młodości”

Apostrofa jest jednym ze środków stylistycznych (zwanych również: figurami retorycznymi, środkami wyrazu czy chwytami poetyckimi), tak jak metafora (przenośnia), epitet, porównanie i wiele innych środków językowych, które nigdy nie pojawiają się przypadkiem.

W tym miejscu warto dopowiedzieć, że apostrofa jest składniowym środkiem stylistycznym. Co to znaczy? To znaczy, że pojawienie się apostrofy ma związek z budową zdania (składnia zajmuje się tym, z czego składa się zdanie). Innym przykładem składniowej figury retorycznej jest powtórzenie (np. dolo, moja dolo) czy wykrzyknienie (och!).

Funkcje apostrofy

Już na przykładzie podanych wyżej trzech przykładów widać wyraźnie, że apostrofa dodaje podniosłego charakteru. To właśnie jedna z jej funkcji. Oprócz tego – zwróć uwagę, że zarówno w przypadku Litwy, Radości, Młodości – dzięki apostrofie dochodzi o personifikacji wszystkich tych zjawisk, czyli nadania im cech osobowych. Ojczyzna, emocja, etap życia – stają się adresatami wypowiedzi, tak jak byłyby w stanie jej wysłuchać, odebrać ją jak żywa postać.

Podsumowując, można więc powiedzieć, że funkcje apostrofy to:

  • nadanie podniosłego charakteru,
  • personifikacja adresata i…
  • oddziaływanie w ten sposób na wyobraźnię i emocje odbiorcy utworu.

Czy apostrofy występują wyłącznie w utworach literackich? Nie. Mamy z nimi do czynienia w modlitwach, w przemowach polityków do narodu, a także wtedy, gdy mówimy: „O Matko!”, „O ludzie!”, „O Chryste Panie!”, itp.

Jak rozpoznać apostrofę?

Jak widzisz, rozpoznać apostrofę jest łatwo.
Apostrofa to zwrot do adresata, w którym występuje forma wołacza (O!: losie, synu, matko, ziemio, Polsko, ojczyzno, itp.). Nie ma możliwości, by pomylić apostrofę z innym środkiem stylistycznym, mając tę wiedzę.

Warto też podkreślić, że apostrofa i apostrof to dwie różne rzeczy. Apostrof to przecinek umieszczany u góry, który wygląda tak: ‘.

Przykłady apostrofy

Jeśli chodzi o przykłady apostrofy, które pozwolą ci utrwalić cechy charakterystyczne tej figury retorycznej, możemy odszukać je zarówno w utworach lirycznych, modlitwach, popularnych piosenkach jak i mowie potocznej. Oto one:

  • Czemu, cieniu, odjeżdżasz ręce złamawszy na pancerz (C.K. Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod),
  • Panno święta, co Jasnej Bronisz Częstochowy (A. Mickiewicz, Pan Tadeusz)
  • Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą… (K. K. Baczyński, Elegia o chłopcu polskim),
  •  Ojcze nasz… (modlitwa pańska)
  • Maryjo, Królowo Polski (Apel Jasnogórski)
  • Święta Boża Rodzicielko, Pocieszycielko nasza, Orędowniczko nasza… (modlitwa „Pod Twoją Obronę”)
  • Aniele Boży, Stróżu mój… (modlitwa do Anioła Stróża)
  • Mamo, nasza mamo, nasza droga mamo,
    Nie bądź na nas taka zła… (Niebiesko-Czarni, Mamo nasza mamo)
  • Świecie nasz, świecie nasz,
    Chcę być z Tobą w zmowie,
    Z blaskiem twym, siłą twą,
    Co mi dasz – odpowiedz! (Marek Grechuta, Świecie nasz)
  • Moja mała blondyneczko, czy ty o tym wiesz? (Bayer Full, Moja mała blondyneczko)
  • Drodzy Polacy!
  • Panie i Panowie!
  • Drodzy rodzice i uczniowie!
  • Szanowni Państwo!
  • O matko i córko!
  • O ludzie!

Teraz już wiesz co to jest apostrofa i jak rozpoznać ją zarówno w tekstach jak i w wypowiedziach, z którymi spotykasz się na co dzień.

Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA