Początek ciąży: na co uważać, jak dbać o siebie na początku ciąży
Początek ciąży to dla kobiety czas wielkich zmian w organizmie i psychice. Gdy test ciążowy pokaże dwie kreski, pojawia się mnóstwo pytań. Wyjaśniamy, jak rozpoznaje się i potwierdza ciążę, kiedy iść do lekarza na pierwszą ciążową wizytę i jak troszczyć się o siebie i dziecko w pierwszych dniach i tygodniach po zapłodnieniu. Oto wszystko, co powinnaś wiedzieć o początku ciąży.
- Joanna Biegaj
Początek ciąży to czas, kiedy w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian. Pojawiają się pierwsze objawy ciąży, ciężarna zaczyna odczuwać nudności, powiększa się brzuch i piersi, ustaje miesiączka.
Większości kobiet dowiaduje się o ciąży, dopiero gdy zrobi test ciążowy. Niejedna przyszła mama może obawiać się, że przed opóźnieniem okresu zrobiła coś, co mogło zaszkodzić dziecku (wypiła kilka drinków, przeżywała silny stres). Oto najważniejsze informacje o początku ciąży. Sprawdź, jak rozpoznać, że doszło do zapłodnienia, kiedy iść do lekarza, na co uważać na początku ciąży. Odpowiadamy na pytania, które intrygują każdą przyszłą mamę.
Spis treści:
- Początek ciąży: pierwsze objawy
- Kiedy początek ciąży: jak to ustalić?
- Początek ciąży: kiedy do lekarza?
- Początki ciąży: na co uważać?
- Początek ciąży: co robić?
- Częste pytania na początku ciąży
Początek ciąży: pierwsze objawy
Kobieta zwykle może rozpoznać ciążę, gdy ustaje krwawienie miesięczne. Aby potwierdzić, że spodziewa się dziecka, może zrobić test ciążowy, oznaczyć poziom beta hCG lub udać się na badanie ginekologiczne. Pierwsze objawy ciąży pojawiają się zwykle ok. 6 tygodnia ciąży. Początki ciąży, te pierwsze dni mogą być dla kobiety zupełnie zwyczajne – zmiany związane z zapłodnieniem najczęściej nie są dostrzegane w pierwszym tygodniu ciąży. Jednak jeśli przyszła mama uważnie obserwuje swój organizm, może rozpoznać ciążę na wczesnym etapie. Objawy pierwszego tygodnia ciąży są podobne do tych, które kobieta odczuwa przed miesiączką. Takie bardzo wczesne objawy to: tkliwość piersi, ból w podbrzuszu lub ból jajników.
Pierwsze objawy ciąży to:
- ból piersi,
- zmęczenie,
- ból brzucha,
- częste wizyty w toalecie,
- nudności i wymioty,
- wrażliwość na zapachy,
- brak miesiączki.
Kiedy początek ciąży?
Za początek ciąży uznaje się pierwszy dzień ostatniej miesiączki poprzedzającej zapłodnienie. W taki sposób obliczają wiek ciąży lekarze. Przyjęto taką metodę, ponieważ termin miesiączki łatwo ustalić, w odróżnieniu od terminu zapłodnienia, który jest trudny do dokładnego określenia. Ze względu na taki sposób obliczeń początek ciąży i wiek ciąży należy traktować jako wartości orientacyjne.
Do uwolnienia się komórki jajowej i do zapłodnienia dochodzi w cyklu owulacyjnym występującym po ostatniej miesiączce (owulacja wypada zwykle około 14 dni przed terminem kolejnej miesiączki). Gdy dojdzie do zapłodnienia właśnie wtedy tak naprawdę rozpocznie się ciąża. Czas, w którym dojdzie do zapłodnienia po owulacji, jest uzależniony od tego, ile plemniki przetrwają w ciele kobiety. Zazwyczaj są to 3 dni, te wyjątkowo silne wytrzymują 5 dni, a nawet tydzień.
Początek ciąży: kiedy do lekarza?
Na pierwszą ciążową wizytę u ginekologa najlepiej wybrać się między 6 a 8 tygodniem od ostatniej miesiączki. Nie powinnaś zwlekać zbyt długo z tą decyzją, ponieważ do 10. tygodnia należy wykonać niezbędne badania krwi i moczu, a do 11 tygodnia wykonać pierwsze badanie USG, które pomoże wykluczyć ciążę pozamaciczną. Pamiętaj, że czasami na wizytę u lekarza trzeba czekać kilkanaście dni. Kobieta w ciąży powinna także jak najwcześniej zacząć przyjmować suplementy ciążowe, szczególnie kwas foliowy.
Początki ciąży: na co uważać?
Do zapłodnienia dochodzi mniej więcej w środku cyklu. Do dnia planowanej miesiączki (przez dwa tygodnie) kobieta nie jest zatem w stanie stwierdzić, że zaszła w ciążę. Może się więc zdarzyć, że będzie robić rzeczy w ciąży zakazane (np. palić). Przez 14 pierwszych dni od zapłodnienia zarodek jest bezpieczny, bo składa się z grupy niewyspecjalizowanych komórek. Jeśli któreś z nich (np. z powodu wypicia alkoholu) ulegną uszkodzeniu, zostają usunięte i zastąpione nowymi. Po 14 dniach komórki zaczynają się specjalizować (powstają zawiązki narządów). Z tego względu podejrzewając ciążę, należy wystrzegać się alkoholu i najlepiej jak najszybciej rzucić palenie.
Początek ciąży: co robić?
Ciąża to nie choroba, ale fizjologiczny stan organizmu. Mimo to ciężarna powinna od samego początku ciąży zwracać uwagę na kilka czynników, które mogą przyczynić się do problemów z ciążą.
- Kontroluj wagę – kobieta w ciąży nie powinna tyć bez ograniczeń. Przyrost masy ciała w pojedynczej ciąży wynosi średnio 12–13 kg. Punktem odniesienia jest tzw. rekomendowany przybór wagi podczas ciąży. Aby go obliczyć, określ swoje BMI, czyli wskaźnik masy ciała sprzed ciąży. Podziel swoją wagę (w kilogramach) przez wzrost (w metrach) podniesiony do kwadratu.
– jeśli zgodnie z BMI masz niedowagę (wynik poniżej 18,5), w ciąży powinnaś przytyć 14–20 kg.
– gdy twój wynik mieści się w normie (BMI 18,5–24,9), do końca ciąży możesz przybrać na wadze 12–18 kg.
– jeżeli masz nadwagę (wynik 25–29,9), ideałem będzie przyrost wagi o 7–11 kg.
– u kobiet otyłych (BMI powyżej 30) waga może się zwiększyć maksymalnie o 7 kg.
Duża nadwaga w ciąży to nie jest tylko problem estetyczny. Nadmiar kilogramów zwiększa ryzyko pojawienia się nadciśnienia tętniczego i cukrzycy oraz skłonność do zakażeń – gorzej goją się rany po nacięciu krocza i cięciu cesarskim.
- Unikaj stresu – staraj się być dla siebie dobra i wyrozumiała. Pamiętaj, że masz prawo doświadczać wielu trudnych, często sprzecznych i zmiennych uczuć. Nie warto z nimi walczyć, ponieważ odrzucane i tak prędzej czy później dojdą do głosu. Znajdź bratnią duszę, która pomoże ci przejść przez trudne emocje. Może będzie to partner, mama, przyjaciółka, a może dziewczyny, które na internetowych forach szukają słów wsparcia.
- Wyeliminuj ze swojego otoczenia dym papierosowy – palenie jest szkodliwe dla zdrowia, także bierne. Z tego względu każdy moment jest dobry na jego rzucenie – a zwłaszcza ciąża. Oprócz zagrożeń uniwersalnych dla palacza, czyli zwiększonego ryzyka zachorowania na raka oraz choroby serca, powoduje ono u dzieci mam palących w ciąży znaczne zmniejszenie wagi urodzeniowej. Niska waga urodzeniowa dziecka to główna przyczyna wielu poważnych problemów z ciążą i zdrowiem dziecka, takich jak przedwczesny poród oraz opóźnienia w rozwoju psychicznym oraz fizycznym dziecka.
- Prowadź spokojny, ale aktywny tryb życia – lekarze twierdzą, że pierwszy trymestr ciąży to nie czas na intensywny wysiłek fizyczny. Jeśli jednak przed ciążą regularnie się ruszałaś, nic nie stoi na przeszkodzie, byś dalej była aktywna. Obowiązuje jednak jedna podstawowa zasada – przyszła mama gimnastykuje się dla przyjemności i zaprzestaje wysiłku, kiedy jest zbyt intensywny, czyli zaczyna męczyć lub wiąże się z bólami brzucha w okolicy łonowej. W kolejnych trymestrach ciąży umiarkowany wysiłek mamy nie stanowi już dla maluszka takiego zagrożenia.
- Wykonuj wszystkie zalecone przez lekarza badania – ich wyniki dadzą najważniejsze informacje o twoim ogólnym stanie zdrowia. Proste badania krwi pozwolą określić grupę krwi i rodzaj czynnika Rh (czy jest dodatni, czy też ujemny) oraz stwierdzić lub wykluczyć wiele chorób (np. anemię, cukrzycę czy też odporność na groźną dla ciężarnych różyczkę). Analiza moczu pomoże stwierdzić, czy nie jesteś nosicielką bakterii odpowiedzialnych za przedwczesny poród. Z czasem lekarz będzie również sprawdzał obecność białka w moczu – jeśli je wykryje, może być objawem zakażenia lub dość poważnego stanu przedrzucawkowego, tzw. gestozy.
Częste pytania na początku ciąży
1. Dlaczego na początku ciąży kobiecie jest niedobrze?
Nudności zazwyczaj pojawiają się około 6. tygodnia ciąży i trwają najczęściej do końca pierwszego trymestru. Odpowiadają za nie prawdopodobnie:
- podwyższony poziom niektórych hormonów (głównie hCG i estrogenu),
- rozciąganie mięśniówki macicy,
- rozluźnienie mięśni przewodu pokarmowego (co powoduje pogorszenie trawienia),
- nadmiar kwasu żołądkowego,
- wyostrzony zmysł powonienia.
Im większa ilość wydzielanych hormonów w ciąży, tym większe nudności (dlatego częściej odczuwają je ciężarne w ciąży mnogiej). Nie bez wpływu pozostaje także wrażliwość na wymioty (kobiety z chorobą lokomocyjną bardziej narażone są na nudności w ciąży). Gorsze samopoczucie w pierwszych dniach i tygodniach po zapłodnieniu nie przekłada się na formę dziecka. Co można zrobić, żeby poczuć ulgę? Przede wszystkim jadać często (ale mniejsze porcje), aby nie miewać pustego żołądka.
2. Kiedy zaczyna rosnąć brzuch w ciąży?
To sprawa indywidualna. Czasem brzuch zaokrągla się już w trzecim miesiącu ciąży, w niektórych przypadkach nie widać go nawet do połowy ciąży. Każda z tych sytuacji mieści się w normie.
3. Czy seks w ciąży może być niebezpieczny dla dziecka?
Jeśli lekarz nie uzna ciąży za zagrożoną, nic nie stoi na przeszkodzie, aby współżyć. Zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy nie masz jeszcze widocznego brzucha. Płód jest dobrze chroniony wewnątrz worka owodniowego – nie wnikną do niego żadne drobnoustroje czy plemniki. Gdy się kochacie, dziecko czuje delikatne i kołyszące skurcze macicy.
4. Jak precyzyjnie obliczyć termin porodu?
Od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki odejmij trzy miesiące (np. 11 kwietnia – 3 miesiące = 11 stycznia). Do otrzymanej daty dodaj siedem dni (11 stycznia + 7 dni = 18 stycznia). Przewidywany termin porodu (lekarze używają skrótu PTP) to właśnie 18 stycznia. Pamiętaj jednak, że wyliczona data narodzin dziecka jest tylko orientacyjna. Z badań wynika, że jedynie jedno na 20 dzieci rodzi się w wyznaczonym terminie. Reszta przychodzi na świat najczęściej w granicach dwóch tygodni od terminu właściwego (czyli między 38. a 42. tygodniem ciąży).
5. Kiedy poinformować szefa o ciąży?
Jeśli gorzej się czujesz lub pracujesz w warunkach szkodliwych dla zdrowia (np. masz kontakt z promieniami rentgenowskimi, chemikaliami), poinformuj pracodawcę o ciąży jak najwcześniej. Przełożony powinien wyznaczyć ci inne obowiązki. Pamiętaj, że pełną ochronę daje kobiecie przekazanie zaświadczenia o ciąży do działu kadr.
6. Kiedy robi się pierwsze USG w ciąży?
Pierwsze USG wykonuje się między 6. a 11. tygodniem ciąży. Ma na celu potwierdzenie ciąży i określenie liczby zarodków. Pozwala również wykluczyć ciążę pozamaciczną. To bardzo ważne, abyś wykonywała to badanie regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza. USG w ciąży nie jest szkodliwe. Ultrasonografia polega na wysyłaniu przez głowicę niesłyszalnych dla ucha ultradźwięków, które odbijają się od narządów, z powrotem wracają do głowicy i zostają przetworzone na obraz, który zobaczysz na monitorze.
Zobacz także: