Ciąża heterotopowa – na czym polega, jak ją rozpoznać i leczyć?

Ciąża heterotopowa i ektopowa (pozamaciczna) mają ze sobą wiele wspólnego. W ciąży ektopowej powstaje jeden zarodek, który ulega zagnieżdżeniu poza jamą macicy. Ciąża heterotopowa jest po części ciążą ektopową, ale w heterotopii powstają dwa zarodki i tylko jeden umiejscawia się prawidłowo.

Ciąża heterotopowa zdarza się rzadko, raz na ok. 30 tysięcy ciąż. Są jednak czynniki, które mogą zwiększać ten odsetek do nawet 1–3 ciąż heterotopowych na każde 100 ciąż.

Objawy ciąży heterotopowej

Ciąża heterotopowa w wielu przypadkach nie daje żadnych objawów, dopóki nie pojawi się krwawienie wynikające z pęknięcia jajowodu, w którym umiejscowił się jeden z zarodków. Niepokojące oznaki mogą wystąpić, jeżeli zarodek zagnieździ się w innym miejscu niż jajowód, np. w szyjce macicy, jajniku, jamie brzusznej.

Symptomy ciąży heterotypowej:

bardzo silne wymioty
skurcze w dolnej części brzucha
bóle dolnej części brzucha, zwykle po jednej stronie
plamienie
krwotok

Zawsze, gdy na początku ciąży pojawiają się niepokojące objawy, ciężarna powinna skontaktować się z lekarzem. Aby zapobiec powikłaniom związanym z ciążą heterotopową lub ektopową, kobieta, która dopiero przypuszcza, że jest w ciąży, nie powinna zwlekać z wizytą i ginekologa. Wczesna diagnostyka pozwoli w porę wykryć nieprawidłowe zagnieżdżenie się zarodka, które może być stanem zagrażającym nie tylko zdrowiu kobiety, ale także jej życiu.

Ciąża heterotopowa – diagnostyka

Potwierdzenie ciąży heterotopowej otrzymuje się w wyniku badania USG. Widać na nim prawidłowo umiejscowiony zarodek i drugi, zlokalizowany w nieprawidłowym miejscu.

Możliwe umiejscowienie ciąży heterotopowej i odsetek ciąż z nieprawidłowym umiejscowieniem zarodka:

jajnik – 0,2 proc.
strzępki jajowodu – 6,1 proc.
dalsza część jajowodu – 40,5 proc.
środkowa część jajowodu – 37,5 proc.
bliższa część jajowodu – 12,1 proc.
róg jajowodu – 0,6 proc.
śródmiąższ na granicy jajowodu i macicy – 1,2 proc.
szyjka macicy – 0,2 proc.
jama brzuszna – 1,4 proc.

Leczenie ciąży heterotopowej

Leczenie ciąży heterotopowej różni się od postępowania podczas ciąży pozamacicznej, w której stosowane się farmaceutyki. W ciąży heterotopowej podawanie leków nie jest to możliwe, ponieważ lek działałby także na drugi, zdrowy zarodek.

W leczeniu ciąży heterotopowej stosuje się zabiegi chirurgiczne. Usunięcie nieprawidłowo zagnieżdżonego zarodka może odbyć się techniką laparoskopową lub podczas tradycyjnej operacji – laparotomii. Pierwsze rozwiązanie ma tę zaletę, że wykonuje się tylko kilka drobnych nacięć powłok brzusznych, przez które wprowadza się aparaturę chirurgiczną. Przy tradycyjnej operacji otwiera się powłoki brzuszne, skutkiem czego jest dłuższa rekonwalescencja i większa blizna.

Laparoskopii nie można wykonać, gdy dojdzie do pęknięcia jajowodu i masywnego krwotoku. W takiej sytuacji przeprowadzana jest tradycyjna operacja. Zajmuje ona mniej czasu, a czas jest w takim przypadku szczególnie istotny dla ratowania zdrowia i życia kobiety.

Ciąża heterotopowa a urodzenie dziecka

Ciąża heterotopowa może zakończyć się narodzinami zdrowego dziecka. Nie ma jednak gwarancji, że uda się do tego doprowadzić. Większe szanse na powodzenie istnieją wtedy, gdy ciążę heterotopową wykrywa się na etapie, w którym możliwe jest wykonanie zabiegu laparoskopowego. Usuwa się wtedy wadliwie umiejscowiony zarodek, a zagnieżdżony prawidłowo w jamie macicy może rozwijać się dalej.

Czynniki ryzyka ciąży heterotopowej

Nie wiadomo dokładnie, dlaczego dochodzi do powstania ciąży heterotopowej. Zanotowano jednak częstsze występowanie tej nieprawidłowości u niektórych kobiet.

Z obserwacji wynika, że ciąża heterotopowa częściej powstaje:

przy stymulacji owulacji
przy zapłodnieniu in vitro
po przebyciu zapalenia narządów położonych w miednicy mniejszej
przebytym chirurgicznym leczeniu niepłodności u kobiety
wcześniejszym przebyciu ciąży heterotopowej lub ektopowej.

Największe ryzyko wystąpienia ciąży heterotopowej pojawia się u kobiet poddanych stymulacji owulacji oraz po zapłodnieniu in vitro.

Sprawdź też: