Rak wątroby u dzieci
Kalim/Adobe Stock
Zdrowie

Rak wątroby u dzieci – rodzaje, objawy, rokowania

Rak wątroby u dzieci występuje rzadko, ale z roku na rok notuje się coraz więcej jego przypadków. Z obserwacji wynika, że podwyższone ryzyko powstania złośliwego guza wątroby występuje u wcześniaków.

Rak wątroby u dzieci może być pierwotny lub wtórny. W tym drugim przypadku guz wątroby powstaje jako przerzut choroby nowotworowej toczącej się gdzie indziej w ciele dziecka. Może być skutkiem neuroblastomy, nerczaka płodowego, chłoniaka lub histiocytozy komórek Langerhansa.

Pierwotny rak wątroby u dzieci zdarza się rzadko – stanowi jedynie 0,5-2 procent wszystkich litych nowotworów u dzieci. W Polsce co roku na raka wątroby zapada ok. 15 dzieci. Niestety częstość występowania guzów wątroby u dzieci rośnie w tempie 5 procent rocznie.

Spis treści:

Rak wątroby u dzieci – przyczyny

Przyczyny powstawania raka wątroby u dzieci nie są do końca znane. Wiadomo jednak, że podwyższone ryzyko rozwoju guza wątroby występuje u wcześniaków i dzieci obciążonych wadami genetycznymi, np.:

  • zespół Beckwitha i Wiedemanna
  • zespół Sotosa
  • zespół Li i Fraumeniego
  • zespół Simpsona, Golabi i Behmel
  • zespół Edwardsa
  • rodzinna polipowatość gruczolakowata (FAP).


W przypadkach hepatoblastomy (HB) często (w 70-90 proc. przypadków) obserwuje się u dziecka również zmiany genetyczne wpływające na działanie szlaku sygnałowego Wnt/β-katenina. Powstanie zmian hepatocellular carcinoma (HCC) często powiązane jest ze zmianami chromosomalnymi polegającymi na utracie części materiału genetycznego. HCC u dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, rozwija się na niezmienionej marsko wątrobie lub w przebiegu chorób przewlekłych wątroby, np. WZW lub choroby genetycznej.

Specjaliści podejrzewają także, że narażanie się rodziców na niekorzystne czynniki środowiskowe (metale stosowane podczas spawania, ropę naftową, farby, palenie tytoniu) może sprzyjać powstawaniu raka wątroby u dzieci.

Rodzaje raka wątroby u dzieci

U dzieci występują trzy typu pierwotnego złośliwego raka wątroby:

  • wątrobiak zarodkowy (hepatoblastoma HB) – w 50-60 procentach przypadków
  • rak wątrobowokomórkowy (hepatocellular carcinoma HCC) – w 25-30 procentach przypadków –
  • rzadsze nowotwory złośliwe, m.in. mięsaki i guzy naczyniowe – w pozostałych przypadkach


HB czyli hepatoblastomę najczęściej wykrywa się u dzieci do 3 roku życia, a 99 proc. jego przypadków do 5 roku życia. Z kolei HCC częściej wykrywane jest u dzieci powyżej 10 roku życia.

Niezłośliwe nowotwory wątroby u dzieci zdarzają się rzadko. Są to wykrywane na ogół przypadkowo naczyniaki wątroby, torbiele wątroby, gruczolaki wątroby, ogniskowy rozrost guzkowy wątroby oraz mezenchymalna zmiana hamartomatyczna.

Objawy raka wątroby u dzieci

W przypadku bardzo rzadkich u dzieci nowotworów niezłośliwych wątroby, rzadko występują objawy. Najczęściej zmiana wykrywana jest przypadkowo np. podczas USG brzucha dziecka. Inaczej jest w przypadku złośliwych guzów wątroby u dzieci. Wtedy najczęściej obserwuje się następujące objawy:

  • powiększenie obwodu brzucha
  • wyczuwalny guz w jamie brzusznej
  • bóle brzucha
  • wymioty
  • gorączka
  • brak apetytu
  • utrata masy ciała.


Rzadko pojawiają się objawy żółtaczkowe, które mogą wystąpić w przypadku HCC o podłożu żółtaczkowym. Czasami obserwuje się przedwczesne dojrzewanie u dziecka, które spowodowane może być wydzielaniem przez guz gonadotropiny kosmówkowej.

Rokowania w przypadku raka wątroby u dzieci

Po postawieniu diagnozy i stwierdzeniu rodzaju nowotworu, która dokonywana jest po biopsji guza, lekarze próbują określić rokowania. Najwięcej wiadomo o guzach typu hepatoblastoma, czyli HB, gdyż są częstsze. W ich przypadku rokowania są określane po próbie resekcji (wycięcia) guza. Wiele zależy od tego, czy uda się wyciąć cały guz i ile zdrowych sekcji wątroby pozostanie w ciele dziecka. W celu oceny rokowań stosuje się klasyfikację PRETEXT (PRETreatment EXTtent of disease). Pomaga ona zaklasyfikować małych pacjentów do dwóch grup: standardowego lub dużego ryzyka.

W grupie dużego ryzyka plasuje się dzieci, u których:

  • guz zajmuje wszystkie 4 sekcje wątroby
  • nowotwór wykracza poza wątrobę
  • stwierdzono odległe przerzuty
  • niskie stężenie AFP: <100 ng/ml
  • pęknięcie guza.


Aby dziecko z hepatoblastomą zaklasyfikować do grupy dużego ryzyka, wystarczy że spełnione będzie jedno z powyższych kryteriów.

W przypadkach HCC rokowania trudno jest określić ze względu na rzadkość występowania tego nowotworu wątroby u dzieci. Mówi się jedynie o tym, że najważniejsze jest całkowite usunięcie guza, które znacząco poprawia rokowania, z kolei pogarszają je odległe przerzuty guza.

Leczenie raka wątroby u dzieci

Zarówno w przypadkach hepatoblastomy (HB) jak i HCC (hepatocellular carcinoma), celem terapii jest całkowite usunięcie guza i jego ewentualnych przerzutów, które pozostaną po chemioterapii, której przed operacją poddaje się dziecko.

Hepatoblastoma – leczenie

Rozwój medycyny i nowoczesna chemioterapia zwiększyły przeżywalność dzieci z rakiem wątroby typu HB z 30 do 70 a nawet 80 procent. W przypadkach HB u dzieci najpierw stosuje się chemioterapię neoadiuwantową (z zastosowaniem pochodnych platyny oraz doksorubicyny). Następnie wykonuje się resekcję guza, a na koniec tzw. chemioterapię adiuwantową. 

W niektórych przypadkach lekarze decydują się na przeszczep wątroby u dziecka. Takie wskazania mogą występować u 10-15 procent dzieci z HB, co oznacza, że wątroba jest na tyle zajęta przez nowotwór, że nie da się go z niej usunąć.

HCC (hepatocellular carcinoma) – leczenie

W 10-20 proc. HCC lekarze decydują się na resekcję guza bardzo szybko, bo nawet w czasie 14 dni od postawienia diagnozy. Jest to jednak możliwe tylko w tych przypadkach, gdy jest szansa na wycięcie guza wraz z odpowiednim marginesem. W pozostałych przypadkach najpierw stosuje się chemioterapię, która niestety nie jest tak skuteczna jak w przypadkach hepatoblastomy – tylko połowa guzów typu HCC odpowiada na chemioterapię.

Wielu lekarzy jest zdania, że nawet w 50-60 procentach przypadków leczenie powinno polegać na jak najszybszej kwalifikacji dziecka do przeszczepu wątroby. Niestety istniejące już przerzuty guza HCC są przeciwwskazaniem do przeszczepu.

Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA