Temperatura u niemowląt – jaka jest prawidłowa, kiedy powinna niepokoić?

Temperatura u niemowląt jest zazwyczaj nieco wyższa niż u starszych dzieci i dorosłych. Zwykle wynosi od 36,5 do 37,2°C. Temperatura ciała może wahać się w ciągu dnia (wieczorem być wyższa niż rano).

Zobacz, jak powinno wyglądać mierzenie temperatury u niemowląt, jaka temperatura jest za niska, a jaka podwyższona, kiedy mówimy o gorączce, a także kiedy przy wysokiej temperaturze jechać z dzieckiem do lekarza.

Spis treści:

1. Prawidłowa temperatura ciała u niemowląt
2. Temperatura u niemowląt a rodzaj termometru
3. Jak często mierzyć temperaturę u niemowląt?
4. Kiedy i jak zbijać temperaturę u niemowląt?
5. Temperatura u niemowląt: kiedy do lekarza?

Prawidłowa temperatura ciała u niemowląt

Średnio za prawidłową temperaturę u niemowląt przyjmuje się wartość około 37 stopni. Niemowlę może mieć jednak od 36,6°C do 38°C. Ważne, by temperatura nie przekroczyła 38°C, jeśli jest mierzona w odbycie lub w uchu.

Pomiar temperatury jest tylko jednym z czynników decydujących o zdrowiu dziecka, jeśli niemowlę ma temperaturę poniżej 38 stopni, ale źle się czuje, pojawiły się inne niepokojące objawy, należy skonsultować się z lekarzem.

U noworodka wszelkie wahania temperatury powinny być konsultowane z lekarzem.

Podwyższona temperatura ciała u niemowląt

Jeśli dziecko ma temperaturę od 37,5 do 38°C to znaczy, że ma stan podgorączkowy. Do wzrostu temperatury u niemowlaka może dojść pod wpływem wielu czynników. Istotne jest między innymi miejsce, w którym dokonuje się pomiaru temperatury u malucha (część ciała). Temperatura ciała u niemowląt zależy także od pory dnia – zwykle jest ona wyższa w godzinach wieczornych. Wpływ ma także aktywność dziecka oraz temperatura powietrza w miejscu, gdzie znajduje się maluch. Stan podgorączkowy może wystąpić u niemowlęcia również po szczepieniu.

Wysoka temperatura u niemowląt

Jeśli niemowlę ma temperaturę wyższą niż 38°C, to znaczy, że ma gorączkę. Taka temperatura w pierwszych 3 miesiącach życia dziecka wymaga natychmiastowego skontaktowania się z lekarzem. Nie czekaj na bardziej sprzyjające okoliczności, np. do rana, jeśli dziecko gorączkuje wieczorem albo w nocy.

Jeśli dziecko ma od 3 do 6 miesięcy i temperaturę wyższą niż 38,5°C również konieczna jest wizyta u lekarza. U starszego dziecka niż półroczne gorączkę można przez kilka dni leczyć w domu.

Gorączka u noworodka lub młodszego niemowlaka bywa objawem infekcji, która może się szybko rozszerzyć. Może być konieczna wizyta u lekarza lub nawet w szpitalu. Lekarz zadecyduje, co robić i jakie leki podać.

Gorączka u niemowląt może być spowodowana:

• infekcją wirusową;
• infekcją bakteryjną;
• przegrzaniem;
• stresem.

Objawy wysokiej temperatury u niemowląt:

• rozpalenie policzków, czoła, pleców;
• rumieńce;
• załzawione oczka;
• biegunka;
• wymioty;
• płaczliwość;
• przyspieszony oddech;
• brak ochoty na zabawę;
• brak apetytu.

Pamiętaj! To bardzo ważne, by prawidłowa temperatura ciała noworodka i niemowlęcia była stale utrzymana. Nie można dopuścić do tego, by dziecko się przegrzało (nie można ubierać go zbyt ciepło) lub wychłodziło (np. podczas spaceru). Trzeba także zadbać o odpowiednią temperaturę pomieszczenia, w którym znajduje się maluch – w dzień nie powinna przekraczać 22°C, w nocy nie może spadać poniżej 18°C. Ważne jest również, by nie wystawiać dziecka zbyt długo na słońce.

Czasami występuje także gorączka u niemowlaka po szczepieniu. Z reguły nie jest to powód do niepokoju. W ten sposób organizm dziecka reaguje na drobnoustroje, które dostały się do niego razem ze szczepionką.

Niska temperatura u niemowląt

Jeśli temperatura ciała dziecka mieści się w zakresie od 36°C do 36,5°C – mamy do czynienia z obniżoną temperaturą ciała. Przyczyny mogą być bardzo różne. Przede wszystkim należy sprawdzić, czy pomiar temperatury został przeprowadzony w odpowiedni sposób. O niskiej temperaturze u niemowlęcia mówimy, gdy termometr pokazuje wartości poniżej 35°C. To może być oznaką hipotermii, która zagraża życiu i wymaga pilnej konsultacji z lekarzem.

Temperatura u niemowląt a rodzaj termometru

Temperaturę u niemowląt można zmierzyć:

• W pupie. Przed zmierzeniem temperatury posmaruj kremem końcówkę termometru elektronicznego. Ułóż dziecko na pleckach, a następnie unieś do góry jego nóżki (pozwoli to rozluźnić mięśnie pośladków).
• W uchu. Robi się to za pomocą termometrów dousznych na podczerwień.
• Na czole. Do mierzenia temperatury u dziecka na czole wykorzystuje się termometry na podczerwień.

U noworodków nie praktykuje się mierzenia temperatury pod pachą lub w ustach, ponieważ wynik może być zbyt mało dokładny.

Pamiętaj, że jeśli mierzysz dziecku temperaturę w pupie lub w uchu, to od pomiaru odejmij 0,5°C. Jeśli temperatura ciała niemowlęcia (zmierzona w pupie lub uchu) wynosi 38°C, to znaczy, że dziecko ma naprawdę 37,5°C.

Jak często mierzyć temperaturę u niemowląt?

Temperaturę u niemowlaka powinno się mierzyć minimum dwa razy dziennie – między godziną 7.00 a 9.00 oraz między 16.00 i 18.00. Jeżeli maluch będzie miał podwyższoną temperaturę – zalecane jest mierzenie jej co 6 godzin. Należy jednak pamiętać, że czasami naturalnie może być ona podwyższona lub obniżona. Temperatura ciała niemowlaka jest najniższa w godzinach porannych, a najwyższa po południu.

Kiedy i jak zbijać temperaturę u niemowląt?

Temperaturę u niemowląt można zbijać, gdy przekroczy 38,5°C.

• podaj lek na gorączkę odpowiedni do wieku dziecka (czytaj niżej)
• podawaj dziecku duże ilości picia (pokarm z piersi, woda). Gorączkujące dziecko powinno więcej pić, by nie doszło do odwodnienia.
• powieś na poręczy łóżeczka zmoczone w zimnej wodzie pieluszki tetrowe: ułatwi to dziecku oddychanie, gdyż w powietrzu będzie więcej wilgoci;
• dotykaj zmoczoną w letniej wodzie pieluszką nóżek i rączek dziecka. Zrób mu zimne okłady: na rączki, nóżki, czoło;
• możesz włożyć dziecko do wanienki z wodą: temperatura wody powinna być o 1-2°C niższa od temperatury ciała dziecka. Dziecko może pobyć w wanience kilka minut.

U niektórych dzieci leki na gorączkę można podać przy nieco niższej temperaturze, jeśli widzimy, że dziecko bardzo źle się czuje.

Jakie leki podawać na podwyższoną temperaturę u niemowląt?

Jeśli niemowlę pierwszy raz ma gorączkę, warto upewnić się u lekarza, jaki lek mu podać. Taka ostrożność to konieczność, jeśli dziecko ma mniej niż 3 miesiące. Zwykle niemowlętom do 3. miesiąca życia podaje się leki przeciwgorączkowe z paracetamolem, np. Pedicetamol, Calpol, Efferalgan, Apap, Panadol Baby. Jeśli dziecko skończyło 3 miesiące, możesz mu też podać lek z ibuprofenem, np. Ibum, Nurofen.

Lek przeciwgorączkowy musi być dostosowany do wieku dziecka oraz jego wagi. Zalecanej dawki leku nie można przekraczać, bo to mogłoby źle wpłynąć na zdrowie maluszka. Z kolei za mała dawka leku może spowodować, że lek nie podziała i gorączka nie spadnie. Noworodkowi wygodnie jest podać lek w postaci czopka. Wyklucza to możliwość zakrztuszenia się czy wywołania wymiotów.

Uwaga: małemu dziecku nie podawaj aspiryny, ponieważ może ona powodować zespół Reye'a. Aspirynę wolno podawać najwcześniej, gdy dziecko skończy 12 lat.

Temperatura u niemowląt: kiedy do lekarza?

Idź z dzieckiem do lekarza, kiedy:

• gorączkuje noworodek
• twoje dziecko ma mniej niż 3 miesięcy i temperaturę 38°C;
• twoje dziecko ma mniej niż 6 miesięcy i temperaturę 38,5°C;
• gorączka u starszego niemowlęcia trwa dłużej niż 3 dni;
• leki przeciwgorączkowe nie obniżają temperatury;
• niemowlę z gorączką jest senne i ma problemy z oddychaniem;
• gorączce towarzyszą inne objawy (np. wysypka, ból brzucha, biegunka);
• dziecko ma za sobą epizod drgawek podczas gorączki.

Uwaga! Jeśli u dziecka wystąpią drgawki gorączkowe, upewnij się, że w jego otoczeniu nic nie zagraża jego bezpieczeństwu. Natychmiast wezwij pogotowie.

Zobacz także:

• Gorączka u dziecka bez innych objawów: przyczyny, postępowanie
• Gorączka u dziecka - kiedy do szpitala?
• Temperatura przy ząbkowaniu: gorączka nie jest normą! Kiedy iść do lekarza?

Konsultacja merytoryczna

lek. Aleksandra Symonides

Lekarka, pracuje na Oddziale Neonatologii Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego