Zielony katar u dziecka – co oznacza, jak go leczyć?

Gęsty, zielony katar często miewają dzieci, które chodzą do żłobka lub przedszkola. Ale nie tylko. Łapią go również niemowlaki. Taki kolor wydzieliny z nosa to dowód, że organizm dziecka zmaga się z wirusami, bakteriami lub alergenami i co najważniejsze – próbuje się z nimi uporać.

Spis treści:

• O czym świadczy zielony katar u dziecka?
• Zielony katar u dziecka po nocy
• Długotrwały zielony katar u dziecka
• Co na zielony katar u dziecka?
• Domowe sposoby na zielony katar u dziecka
• Czy dziecko z zielonym katarem może chodzić do przedszkola lub żłobka?

O czym świadczy zielony katar u dziecka?

Pojawienie się kataru (fachowo nazywanego nieżytem nosa) jest najczęściej jednym z pierwszych objawów przeziębienia. Zanim wydzielina stanie się zielona, jest przezroczysta i wodnista. W kolejnej fazie gęstnieje, staje się śluzowata, a następnie zmienia kolor na żółtawy lub zielony. Dziecko może (ale nie musi) mieć gorsze samopoczucie i podwyższoną temperaturę.

Gęsty, zielony katar bywa określany jako ropny. Rzeczywiście – zielona wydzielina może być skutkiem nadkażenia bakteryjnego, ale tak przede wszystkim wygląda jedna z naturalnych faz kataru wywołanego przez wirusy, czyli zwykłego kataru towarzyszącego infekcji sezonowej. W momencie, kiedy wydzielina z nosa zmienia barwę z przezroczystej na inną, oznacza to, że układ odpornościowy rozpoznał zagrożenie. Równocześnie przyspieszona zostaje produkcja własnych czynników antyseptycznych. Komórki immunologiczne zaczynają uwalniać enzym (zwany mieloperoksydazą), który zawiera barwnik bazujący na żelazie. To właśnie dzięki niemu katar przybiera zieloną barwę. Jeżeli zielony katar ma domieszkę ropną, wówczas może to świadczyć o istnieniu bakterii, ale nie zawsze bakterie te muszą być chorobotwórcze.

Pojawienie się zielonej wydzieliny z nosa u dziecka w pierwszych trzech miesiącach życia wymaga pilnej wizyty u lekarza. Brak leczenia może doprowadzić do rozszerzenia się zwykłej infekcji na dolne drogi oddechowe lub skutkować zapaleniem ucha u niemowlaka. Przede wszystkim zatkany gęstą wydzieliną nos utrudnia dziecku ssanie piersi lub picie z butelki. Maluch, który nie może spokojnie się najeść, jest rozdrażniony, płaczliwy i bardziej zagrożony odwodnieniem. Wymaga szybkiej pomocy, która w pierwszej kolejności polega na udrożnieniu noska.

Zielony katar u dziecka po nocy

Rodzice często zauważają gęsty, zielony katar u dziecka po nocy. To nie znaczy, że maluch w czasie snu nabawił się infekcji lub infekcja stała się poważna. Jeśli nos nie był przez całą noc oczyszczany, rano wydzielina jest gęstsza, bardziej skoncentrowana, a przez to jej kolor staje się bardziej wyrazisty. Częste czyszczenie nosa (i rozrzedzanie gęstej wydzieliny solą fizjologiczną lub roztworami soli morskiej) sprawia, że zazielenienie śluzu słabnie. Bardziej zielona (zaschnięta) wydzielina może pojawiać się także wtedy, gdy dziecko oddycha przesuszonym powietrzem.

Długotrwały zielony katar u dziecka

Katar u dziecka może utrzymywać się nawet do 2 tygodni. Zielona wydzielina, która pojawia się po początkowej wodnistej fazie kataru, zwykle jest widoczna około tygodnia. Jeśli obserwujemy ją mimo upływu 10 dni, dziecko powinien obejrzeć lekarz, który wykluczy inne przyczyny kataru, np. zapalenie zatok lub alergię.

Wydzielina przy katarze alergicznym zwykle jest przezroczysta i cieknąca. To dotyczy głównie alergii sezonowych. Jeśli jednak dziecko jest na coś uczulone przewlekle, śluz w nosie również może zmieniać konsystencję i kolor (także na zielony).

Co na zielony katar u dziecka?

Choć przyczyną pojawienie się zielonej wydzieliny mogą być bakterie, lekarze rzadko decydują się na leczenie zielonego kataru antybiotykiem. Antybiotykoterapia jest natomiast wskazana przy zapaleniu zatok u dziecka. Zielony katar u maluchów rzadko jednak jest objawem chorych zatok (chore zatoki mogą być natomiast przyczyną pojawienia się żółtego kataru u dziecka).

Przy leczeniu każdego rodzaju kataru u dziecka, także zielonego, szczególnie ważne jest staranne i częste czyszczenie nosa.

Domowe sposoby na zielony katar u dziecka

Aby zakatarzonemu dziecku łatwiej się oddychało, pilnuj, aby jego nosek był czysty i dbaj o odpowiednie warunki w mieszkaniu. Stosując się do opisanych niżej domowych sposobów walki z katarem, sprawisz, że maluch rzadziej będzie chorować.

• Często czyść dziecku nosek, a jeśli wydzielina jest gęsta, wpuszczaj sól fizjologiczną (po dwie krople do każdej dziurki). To pomoże ją rozrzedzić. Możesz też używać roztworu wody morskiej (najlepiej sprawdza się roztwór hipotoniczny).
• Zakatarzone niemowlę jak najczęściej układaj na brzuszku (szczególnie po wpuszczeniu soli fizjologicznej). W tej pozycji wydzielina łatwiej wypływa.
• Czasem (ale nie za często), możesz używać aspiratora. Pediatrzy uważają, że zbyt częste korzystanie z tego sprzętu może prowadzić do podrażnienia śluzówki nosa.
• Smaruj skórę pod noskiem – maścią natłuszczającą (np. maścią majerankową) lub kremem. To ochroni delikatną skórę przed podrażnieniem.
• Na własną rękę nie używaj żadnych kropli do nosa. Mogą podrażnić śluzówkę, w efekcie czego dziecko będzie częściej łapało katary.
• Ne przegrzewaj mieszkania – utrzymuj temperaturę około 20-21 stopni C.
• Nawilżaj powietrze – jeśli jest suche, wysusza się również śluzówka, która nie może bronić się przed atakiem wirusów i bakterii. Możesz rozważyć zakup nawilżacza powietrza, albo oczyszczacza z funkcją nawilżania (zaleca się, aby poziom nawilżenia powietrza wynosił około 50 proc.).
• Stosuj inhalacje z soli fizjologicznej – ułatwiają dziecku oddychanie.

Czy dziecko z zielonym katarem może chodzić do przedszkola lub żłobka?

Zielony katar może pojawić się u dziecka bez innych niepokojących objawów. Taki kolor wydzieliny obserwują rodzice dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym. Dziecko dobrze się czuje, nie ma gorączki, infekcja nie rozszerza się, nie przechodzi w zapalenie ucha czy oskrzeli. Z tego względu przedszkolaki z gęstym, zielonym katarem często są posyłane na zajęcia. Zdania wśród pediatrów na temat przewlekłego lub nawracającego kataru są podzielone. Jedni odradzają przebywanie zakatarzonego malucha w grupie. Kierują się obawami, że dziecko zarazi swoich kolegów. Inni dopuszczają taką możliwość. Jeśli dziecko z katarem przebywa wśród rówieśników, powinno umieć czyścić nos, wyrzucać chusteczki od kosza i dokładnie myć ręce. To pozwoli zminimalizować kontakt innych dzieci z wydzieliną.

Zobacz także:

• Przegląd inhalatorów i nebulizatorów dla dziecka
• Katar to nie jest banalna sprawa, może zniszczyć słuch
• Czy niemowlę z katarem może wychodzić na spacer?

Konsultacja merytoryczna

Dr Katarzyna Mudel

Pediatra, specjalistka medycyny rodzinnej oraz medycyny estetycznej. Pracuje jako pediatra z dziećmi w Lux Med i Medicover. Jest ekspertem portalu Znany Lekarz