Menopauza a ciąża: czy można zajść w ciążę w trakcie menopauzy?
Niektóre kobiety sądzą, że objawy menopauzy świadczą o braku płodności. To nieprawda – chociaż po menopauzie nie można już zajść w ciążę, to w okresie premenopauzy zapłodnienie jest możliwe. Podpowiadamy, jak rozpoznać objawy premenopauzy i jak nie pomylić ich z objawami ciąży.
- Magdalena Drab
Menopauza i ciąża – czy to możliwe? Chociaż menopauza oznacza ostateczne pożegnanie się kobiety z płodnością, to jednak jest to proces rozłożony w czasie. W czasie menopauzy i po niej nie można zajść w ciążę, jest to jednak realne w okresie premenopauzy. To często ciąża nieplanowana, będąca zaskoczeniem dla kobiety i jej partnera. Opisujemy objawy premenopauzy i klimakterium. Wyjaśniamy, co to jest przedwczesna menopauza i jak rozpoznać pierwsze objawy ciąży po 40.
Spis treści:
Premenopauza a ciąża
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia menopauza to ostateczne ustanie miesiączkowania, po którym przez rok nie wystąpiło już żadne krwawienie. Menopauza to inaczej także przekwitanie lub klimakterium.
W terminologii medycznej menopauza to ostatnia miesiączka w życiu kobiety, ale potocznie nazwą tą określa się cały okres klimakterium, w którym dochodzi do wygasania funkcji jajników i ustania płodności kobiety.
Z reguły menopauza pojawia się u kobiet w przedziale wiekowym 45-55 lat, a poprzedza ją okres tzw. premenopauzy. Jego cechy charakterystyczne to spore wahnięcia w funkcjonowaniu organizmu kobiety, w tym przede wszystkim jej płodności. I to właśnie w tym czasie organizm kobiety jest wciąż zdolny do zapłodnienia. W czasie premenopauzy można zajść w ciążę (sprawdź: Pozytywny test ciążowy – co dalej? ).
W okresie premenopauzy w jajnikach znajduje się mniejsza ilość pęcherzyków, które dodatkowo są bardziej odporne na działanie hormonu folikulotropowego (FSH), który pobudza dojrzewanie pęcherzyków Graafa i produkcję estrogenów. W związku z tym przysadka mózgowa zwiększa wydzielanie hormonu FSH, aby stymulować rozwój pęcherzyków, w efekcie czego komórki wzrastających pęcherzyków wydzielają estrogen. Jest go na tyle dużo, że gruczoły szyjki macicy zaczynają produkować śluz płodny.
Obecność śluzu płodnego bardzo sprzyja zapłodnieniu. Jest on przyjazny dla plemników, dzięki czemu mają one większą szansę szybko pokonać dystans dzielący je od komórki jajowej.
Aby kobieta mogła zajść w ciążę, musi mieć owulację, podczas której uwalnia się komórka jajowa gotowa do zapłodnienia. Tymczasem w okresie premenopauzy kobieta ma coraz częściej cykle miesięczne bezowulacyjne. Dzieje się tak dlatego, że zmniejsza się w jej organizmie tzw. rezerwa jajnikowa, czyli ilość komórek jajowych zgromadzonych w jajnikach (potwierdza to badanie AMH). Logiczne więc, że szanse na ciążę w okresie premenopauzy maleją.
Objawy premenopauzy
Premenopauza może zacząć się już po ukończeniu 35. roku życia i trwać aż do całkowitego ustania funkcjonowania jajników kobiety. Towarzyszy jej wiele bardzo dokuczliwych dla kobiet objawów, takich jak m.in.:
- nieregularne cykle miesiączkowe;
- plamienia między miesiączkami;
- krótkie i skąpe okresy lub na odwrót – długie i bardzo obfite;
- uderzenia gorąca;
- wahania nastroju.
Pierwsze objawy ciąży a premenopauza
W trakcie premenopauzy kobieta może mylnie interpretować pierwsze objawy ciąży i potraktować je jako objawy menopauzy. Chodzi przede wszystkim o takie objawy jak:
- brak krwawienia miesiączkowego;
- zmęczenie;
- tkliwość piersi;
- wahania nastroju;
- zaburzenia koncentracji;
- zaburzenia snu.
To typowe objawy premenopauzy, które mogą przypominać objawy ciąży. Bądź na odwrót – pierwsze objawy ciąży, które łatwo wziąć za początki menopauzy.
Okres okołomenopauzalny to tzw. perimenopauza. Zaczyna się ok. 2-8 lat przed ostatnią miesiączką. W tym czasie kobieta może zajść w ciążę, po menopauzie już nie. Jeżeli w czasie nieregularnych cykli miesiączkowych krwawienie nie wystąpi dłużej niż 2 miesiące, może to oznaczać ciążę.
Menopauza a ciąża
Po 40. roku życia znacznie maleje możliwość zajścia w ciążę. Zaledwie u ok. 10 proc. kobiet może dojść do zapłodnienia w sposób naturalny.
Najczęstsze objawy menopauzy to:
- uderzenia gorąca;
- wahania nastroju;
- zawroty głowy;
- zmniejszone libido i suchość pochwy;
- wahania ciśnienia tętniczego krwi;
- wiotczenie i starzenie się skóry;
- drętwienie kończyn i obrzmienie stawów;
- osłabienie;
- bóle głowy i mięśni;
- nietrzymanie moczu;
- tycie.
Aby określić szanse na naturalne zapłodnienie, należy wykonać badanie:
- hormonu AMH;
- hormonu FSH (jest odpowiedzialny za cykle owulacyjne oraz płodność);
- hormonu HCG.
Badania te pozwalają określić ilość komórek jajowych w organizmie kobiety. Badanie AMH to także informacja dla każdej kobiety o tym, jak długo może jeszcze odwlekać decyzję o ciąży lub czy w ogóle może w okresie menopauzy w nią zajść.
Z kolei poziom hormonu folikulotropowego (FSH) oznacza się z krwi. Stężenie FSH jest podwyższone w okresie premenopauzy.
- 12-18 mIU/l – wyczerpująca się rezerwa jajnikowa;
- powyżej 18 mIU/l – brak rezerwy jajnikowej;
- powyżej 20 mIU/l – menopauza.
Spadek płodności to stopniowy proces. Szansa na zajście w ciążę wygasa dopiero w momencie ostatecznej menopauzy. To sytuacja, gdy po ostatniej miesiączce przez rok nie pojawia się już krwawienie. Wówczas niemożliwe staje się zapłodnienie i zajście w ciążę.
Jeżeli kobieta chce mieć pewność, że w okresie przekwitania nie przydarzy się jej niechciana ciąża, powinna stosować środki antykoncepcyjne. Niestety brak krwawienia miesiączkowego przez 2-3 miesiące w wieku menopauzalnym bardzo często mylnie uznawany jest przez kobiety za sygnał niepłodności. Rezygnują one wówczas z antykoncepcji.
Pamiętaj! Rezygnacja z antykoncepcji w okresie przekwitania, gdy kobieta jest w dalszym ciągu aktywna seksualnie, niesie za sobą realne ryzyko zajścia w ciążę.
Warto pamiętać, że ciąża u kobiety po 45. roku życia jest niebezpieczna nie tylko dla niej samej, ale niesie także zwiększone ryzyko:
- powikłań ciąży (poronienia, przedwczesnego porodu, wystąpienia stanu przedrzucawkowego);
- nieprawidłowości genetycznych u dziecka, występowania chorób lub wad wrodzonych.
Ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa wzrasta wraz z wiekiem matki. W przypadku matki 20-letniej wynosi ono 1 do 10000, w przypadku matki 35-letniej 3 na 1000, a w przypadku kobiety 40-letniej 1 na 100 przypadków.
Zobacz też: