Badania wzroku u dzieci: jak wygląda badanie? Czy trzeba wpuszczać krople?

Badania wzroku u dzieci nie są obowiązkowe – konieczne są jednak u wcześniaków i u starszych dzieci, gdy wystąpią niepokojące objawy. Nawet mimo braku wskazań warto jednak wykonać profilaktyczne badanie wzroku u dziecka, zanim pójdzie ono do szkoły. Wyjaśniamy, jak wygląda takie badanie i kiedy trzeba wpuszczać dziecku krople rozszerzające źrenice.

Jak wygląda badanie wzroku u dzieci?

Badanie wzroku u dziecka zależy od jego wieku i rodzaju objawów. Jeśli jest to jedynie badanie profilaktyczne, a dziecko nie skarży się na żadne problemy ze wzrokiem, lekarz ocenia ostrość wzroku. Podczas badania wzroku dziecko może siedzieć na fotelu lub na kolanach rodzica – nie ma się więc czego bać! Ocena wzroku nie wiąże się z żadnym bólem, lekko nieprzyjemne może być jedynie podanie kropli z atropiną. Czasem w gabinetach okulistycznych panuje półmrok, który zapewnia większą precyzję badania – możesz uprzedzić dziecko, że tak pracują lekarze okuliści.

Badania wzroku u dzieci pozwalają wykryć wady wrodzone i nabyte. Nie warto zwlekać z wizytą u okulisty. Jeśli nie ma przesłanek do wcześniejszego badania (wada wzroku u rodziców, mrużenie oczu, kłopoty z widzeniem), po raz pierwszy idź z dzieckiem do okulisty między 2. a 3. rokiem życia. Jeśli zaś rodzice są krótkowidzami, mają nadwzroczność lub zeza, idźcie z dzieckiem na badanie wzroku już w 1. roku życia.

Badania wzroku u noworodków

Pierwsze badanie okulistyczne odbywa się zwykle tuż po narodzinach: lekarz przeprowadza badanie fizykalne, sprawdza, czy źrenice zwężają i rozszerzają się pod wpływem światła, oraz ocenia symetrię gałek ocznych. U dzieci urodzonych przedwcześnie w pierwszym miesiącu życia bada się dno oka. Jest to badanie trudne, wymagające doświadczenia od lekarza.
Maluszkowi zakrapla się krople rozszerzające źrenice (mogą lekko szczypać). Lekarz ogląda dno oka, po wcześniejszym znieczuleniu spojówek zakłada rozwórkę (urządzenie zapobiegające zaciskaniu powiek przez dziecko), podczas gdy dziecko pozostaje w pozycji leżącej. Badanie umożliwia wykrycie retinopatii wcześniaczej. Trzeba je powtórzyć w 8. i 12. tygodniu życia oraz po ukończeniu 1. roku.

Badania wzroku u starszych dzieci

U starszych dzieci warto przeprowadzić badania przesiewowe wzroku, których celem jest jak najwcześniejsze wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w układzie wzrokowym. Zwykle widzenie jest badane przesiewowo podczas bilansu czterolatka. Podczas takiego badania sprawdza się m.in. ustawienie i ruchy gałek ocznych, ostrość widzenia czy zdolność akomodacyjną oczu.

Badanie ostrości wzroku. To najprostsze badanie wzroku u dziecka. Maluch musi z pewnej odległości odczytać określone znaki (cyfry, litery, obrazki). Robi to, zasłaniając najpierw jedno, a potem drugie oko. Jeśli dziecko jest jeszcze bardzo małe, może po prostu pokazywać rękami, co widzi. Takie badanie wzroku pozwala stwierdzić krótkowzroczność lub nadwzroczność u dziecka.

Badanie dna oka. To badanie pozwala ocenić stan nerwu wzrokowego oraz siatkówki. Dzięki badaniu dna oka można też wykryć inne schorzenia, np. neurologiczne. Badanie dna oka wygląda w ten sposób, że lekarz przybliża do oka specjalne narzędzie i podczas gdy pacjent spogląda w różne strony, okulista ogląda wszystkie elementy tylnej części gałki ocznej. To badanie wzroku jest bezbolesne. Czasem lekarz może zdecydować o zakropleniu dziecku kropli z atropiną, dzięki którym test jest dokładniejszy (rozszerzone źrenice znoszą odruch obronny przed światłem).

Krople rozszerzające źrenice są bezpieczne i nie wpływają na pogorszenie wzroku, choć przez kilka godzin po badaniu dziecko może widzieć niewyraźnie. Krople mogą wywołać pieczenie, które jednak mija po kilku minutach. Badanie dna oka z użyciem kropli trwa 45-60 minut, bo zakraplanie trzeba powtarzać trzy razy, a następnie czekać, aż roztwór zacznie działać.

Inne badania wzroku u dzieci:

• badanie zdolności widzenia barwnego: np. badanie z użyciem tablic pseudoizochromatycznych Ishihary, które pozwala wykryć nieprawidłowości w zakresie widzenia kolorów czerwonego i zielonego,
• cover test: test naprzemiennego zakrywania i odkrywania oczu (ocenia, czy dziecko zezuje),
• badanie kąta zeza i widzenia obuocznego na synoptoforze.

Zobacz też:

• Kiedy i jak widzi noworodek: co podoba mu się najbardziej?
• 5 przyczyn zapalenia spojówek u dziecka
• Ropiejące oczy u dziecka: co pomoże? Kiedy do lekarza?

Konsultacja merytoryczna

dr hab. n. med. Wojciech Hautz

Specjalista Kliniki Okulistyki Centrum Zdrowia Dziecka