Torbiel jajnika (cysta) - objawy, przyczyny, sposoby leczenia
Ból podbrzusza i zaburzenia miesiączkowania to jedne z objawów torbieli jajnika. Nieleczona może powodować wiele powikłań zdrowotnych, w tym nawet nowotwór jajnika.
Torbiel na jajniku to częsta dolegliwość u kobiet młodych, w wieku rozrodczym. Najczęściej jest to łagodna zmiana i wystarczy regularna jej kontrola, a znika ona samoistnie po kilku cyklach miesiączkowych. Ale bywa też i tak, że torbiel może stać się groźna dla zdrowia kobiety. Dlatego nie można jej bagatelizować. Opisujemy, na czym polega torbiel jajnika i jak się ją leczy.
Spis treści:
- Na czym polega torbiel jajnika
- Objawy torbieli jajnika
- Przyczyny powstawania torbieli jajnika
- Diagnoza torbieli jajnika
- Leczenie torbieli jajnika
- Rokowania w torbieli jajnika
Na czym polega torbiel jajnika
Torbiel jajnika, nazywana także cystą (z łac. cystis ovarii) to wypełniona płynem surowiczym, krwią lub inną tkanką zmiana na jajniku. Może znajdować się we wnętrzu, na zewnątrz oraz w ścianie jajnika. Jest to zmiana o charakterze łagodnym, występująca na jednym lub obu jajnikach.
Cysty dzielimy na:
- torbiele endometrialne (torbiele czekoladowe),
- torbiele surowicze (torbiele proste np. torbiel pęcherzykowa, torbiel ciałka żółtego),
- torbiele dermatoidalne (torbiele skórzaste).
Torbiel jajnika może mieć wielkość zaledwie kilka milimetrów lub osiągać rozmiary pokaźnej pomarańczy. Małe, pojedyncze torbiele na jajnikach nie powodują z reguły dolegliwości odczuwanych przez kobietę.
Duże torbiele na jajnikach mogą oznaczać kłopoty z zajściem w ciążę - niebezpieczne są zwłaszcza liczne cysty na obu jajnikach, ponieważ mogą doprowadzić do niepłodności. Istnieje także ryzyko, że mogą pęknąć i spowodować stan zapalny.
Objawy torbieli jajnika
Objawy cysty na jajniku to:
- krwawienia występujące między okresami,
- zaburzenia miesiączkowania,
- bóle podbrzusza – często po tej stronie, gdzie znajduje się jajnik z torbielą,
- ból miednicy,
- ból pleców,
- ból podczas stosunku seksualnego,
- parcie na pęcherz,
- zmniejszony apetyt,
- wzdęcia,
- pogorszenie samopoczucia – bóle głowy, nerwowość, omdlenia,
- czasem również nudności i wymioty.
Możesz mieć pojedyncze objawy lub kilka naraz. O każdym z nich powinnaś poinformować swojego ginekologa.
Przyczyny powstawania torbieli jajnika
Cysta na jajniku powstaje w wyniku:
- niepęknięcia w trakcie owulacji pęcherzyka Graffa (to w nim dojrzewa jajeczko) - torbiel pęcherzykowa,
- niezaniknięcia ciałka żółtego w sytuacji, kiedy nie doszło do zapłodnienia - torbiel ciałka żółtego lub czynnościowa,
- zaburzeń hormonalnych, m.in. zespołu policystycznych jajników,
- endometriozy – torbiel powstaje z komórek śluzówki macicy, które docierają do jajników - torbiel czekoladowa,
- stanów zapalnych – wtedy w torbielach może znajdować się ropa,
- pozostania w organizmie kobiety resztek tkanek w postaci komórek naskórka, tłuszczowych, a nawet tkanek kostnych lub zębów - torbiel dermoidalna (skórzasta).
Diagnoza torbieli jajnika
Mała torbiel może sama wchłonąć się po kilku cyklach miesięcznych. Gdy jednak jest duża lub jest ich kilka, potrafi być bardzo dokuczliwa - zwłaszcza kiedy znajduje się w jajowodzie. Torbiele wykrywane są bardzo często podczas badania ultrasonograficznego w czasie rutynowej wizyty u ginekologa.
Aby mieć pewność, że kobieta ma cystę na jajniku, konieczne jest wykonanie badania:
- USG transwaginalnego,
- sprawdzenie poziomu hormonów we krwi (estrogenów, progesteronu, LH oraz FSH),
- biopsji torbieli – w sytuacji dużych zmian, kiedy trzeba wykluczyć powstanie nowotworu,
- markerów nowotworowych we krwi (CA 125 i CA 199).
Leczenie torbieli jajnika
Zależnie od przyczyny powstania torbieli i jej rodzaju lekarz może zlecić:
- kurację hormonalną,
- leczenie antybiotykami,
- zabieg laparoskopowy.
Jeżeli istnieje podejrzenie, że torbiel jest zmianą złośliwą, konieczne jest jej chirurgiczne usunięcie. Usuwa się torbiele czekoladowe i dermatoidalne. Zdarza się, że mnogie torbiele doprowadzają do konieczności usunięcia jajnika. Warto jednak pamiętać, że kobieta, która ma jeden zdrowy jajnik nadal może zajść w ciążę.
Sprawdź, co mówią lekarze o torbielach na jajnikach:
- Prof. dr hab. Bogdan Chazan, ginekolog i położnik, konsultant wojewódzki ds. ginekologii i położnictwa w Kielcach o tym, jak leki hormonalne używane w leczeniu torbieli wpływają na owulację.
- Dr n. med. Krzysztof Dynowski, ginekolog endokrynolog z Przychodni Przyszpitalnej Szpitala Bielańskiego w Warszawie o tym, jak leczyć torbiele czekoladowe.
Rokowania w torbieli jajnika
Kobieta, która raz miała torbiele jajnika i mimo że została wyleczona, ma skłonność do tworzenia się nowych cyst. W takim przypadku konieczne jest robienie badań kontrolnych. O tym, jak często, decyduje lekarz prowadzący - ale kontrolne wizyty nie powinny być rzadziej niż raz na rok.
W większości przypadków - 95 procent- torbiele są łagodnymi zmianami nowotworowymi. Nieleczone torbiele mogą jednak przyczynić się do powstania raka jajnika. Dlatego tak istotne jest ich regularne kontrolowanie i w odpowiednim momencie wdrożenie leczenia.
Zobacz też:
- Diagnoza: torbiel jajnika. Czy jest się czym martwić, jeśli jesteś w ciąży?
- Ból jajnika - objawy, przyczyny, kiedy trzeba iść do lekarza
- Ból jajnika po owulacji - to może być pierwszy sygnał ciąży