Wielki Piątek, drugi dzień Triduum Paschalnego, obchodzony jest na pamiątkę męki i śmierci Jezusa Chrystusa. To czas żałoby i zadumy. W tym dniu katolików obowiązuje ścisły post, a we wszystkich kościołach odprawiana jest liturgia Męki Pańskiej.
Spis treści:
W Wielki Piątek zgodnie z tradycją chrześcijańską Jezus został ukrzyżowany. Po całonocnej modlitwie, osądzeniu i skazaniu na śmierć przez Poncjusza Piłata, Jezus wyruszył na Golgotę – miejsce Swojej kaźni, dźwigając na barkach ciężki, drewniany krzyż. W trakcie pełnej trudu drogi był On biczowany, szydzono z Niego, poniżano. Przybity do krzyża konał w nieludzkich męczarniach. Według tradycji chrześcijańskiej Jezus cierpiał na krzyżu przez 6 godzin, do godziny 15. Wtedy nad całą okolicą zapadła ciemność i nastąpiło potężne trzęsienie ziemi.
W kościołach katolickich, w godzinach popołudniowych, a zwyczajowo o godzinie 15:00, obchodzona jest liturgia Wielkiego Piątku, która składa się z czterech części:
Charakterystyczna dla Wielkiego Piątku jest także rozpoczęcie liturgii prostracją głównego celebransa – przed ołtarzem duchowny leży na brzuchu z rozłożonymi rękami. Ten gest jest wyrazem pokory wobec Boga i głębokiej modlitwy. Obecny kształt liturgii Wielkiego Piątku obowiązuje od Soboru Watykańskiego II.
Dla chrześcijan jest to najważniejszy dzień w kalendarzu liturgicznym, a męczeńska śmierć Chrystusa jest podstawą wielkiej tajemnicy wiary. W Wielki Piątek Chrystus oddał swoje życie za wszystkich ludzi, a Jego śmierć jest zwycięstwem miłości nad grzechem, światła nad mrokiem. Wielki Piątek jest przypomnieniem całemu światu o potędze Boskiej miłości.
Wielki Piątek jest dniem śmierci Jezusa za nasze grzechy i w tym dniu wierni pogrążają się w żałobie. Dlatego też liturgia Męki Pańskiej nie rozpoczyna się pieśniami, nie używa się instrumentów muzycznych ani dzwonków. Cisza ma skłaniać do skupienia i refleksji nad tym, że, mimo iż Jezus umarł, to nadal żyje. W Wielki Piątek w kościołach używa się czerwonych szat liturgicznych, które symbolizują miłość, która zwycięża na krzyżu.
W Wielki Piątek w Kościele katolickim obowiązuje post ścisły jako szczególna forma pokuty i zadośćuczynienia. Dotyczy on wszystkich wiernych między 14. a 60. rokiem życia. Poza dziećmi z postu zwolnione są kobiety w ciąży oraz osoby chore. Wiernych obowiązuje post ilościowy: ograniczenie się do trzech posiłków, w tym tylko jeden może w pełni zaspokoić głód oraz post jakościowy: tego dnia nie je się pokarmów mięsnych. Poza Wielkim Piątkiem katolików obowiązuje ścisły post także w Środę Popielcową.
Ludowe praktyki związane z obchodami Wielkiego Piątku są chętnie kultywowanymi tradycjami w wielu regionach Polski. Jedną z takich tradycji są straże przy Grobie Pańskim, które do dziś funkcjonują m.in. w Małopolsce, oraz inscenizacje związane z drogą krzyżową.
W tradycji ludowej nadal funkcjonują liczne przesądy wiązane z Wielkim Piątkiem. Oto niektóre z nich:
Zobacz także:
Niedziela Palmowa nazywana jest również: Niedzielą Męki Pańskiej, Różdżkową, Wierzbną albo Kwietną. Jak wiele innych świąt chrześcijańskich, ma korzenie w czasach pogańskich. Spis treści: Niedziela Palmowa: co to jest? Kiedy przypada Niedziela Palmowa? Niedziela Palmowa: zwyczaje i obrzędy Niedziela Palmowa: co to jest? Niedziela Palmowa to ostatnia niedziela Wielkiego Postu . To właśnie od niej zaczyna się Wielki Tydzień, w którym jest Wielki Czwartek , Wielki Piątek oraz Wielka Sobota . Niedziela Palmowa upamiętnia wjazd Jezusa do Jerozolimy. Mimo że Chrystus podróżował na osiołku a nie w karocy godnej władcy – witany jest jak król. Według Biblii, wiwatujący na cześć Jezusa ludzie trzymali w dłoniach gałązki palmowe . Wraz z płaszczami rzucali mu je pod nogi, wołając: „Hosanna” (słowo wyrażające uwielbienie, radość i błaganie o pomoc). Od jak dawna w Kościele obchodzi się Niedzielę Palmową? W Polsce Niedziela Palmowa jest kościelnym świętem od czasów średniowiecza. Najpierw (od IV w.) obchodzona była w Jerozolimie, skąd zwyczaj ten rozprzestrzenił się na chrześcijańskie kraje europejskie. Tradycja ta pojawiła się w miejsce pogańskiego kultu nadchodzącej wiosny. W tym czasie od wieków miały miejsce praktyki związane z kultem „rózgi życia” – młodej, zielonej gałązki, będącej symbolem odżywania przyrody po zimie. Co oznacza Niedziela Palmowa? Tego dnia nabożeństwa rozpoczyna uroczysta procesja i poświęcenie palm. Po co? Na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. A trochę też dlatego, by nie było wątpliwości, że kult budzącej się do życia roślinności nie ma nic wspólnego z pogaństwem. Palma wielkanocna symbolizuje mękę i zmartwychwstanie Chrystusa oraz nieśmiertelność duszy. Niedziela Palmowa oznacza, że: do zmartwychwstania...
Dzień Zaduszny związany jest z zadumą i skupieniem. Wszak w tym dniu, zgodnie z doktryną katolicką, wierni modlą się za dusze wszystkich zmarłych chrześcijan. W Zaduszki w parafiach odbywają się obchody liturgiczne mające na celu upamiętnienie tych, którzy odeszli. Dzień Zaduszny: czym jest i co oznacza? kiedy jest obchodzony? czym się różni od 1 listopada? czy idzie się do kościoła? czy obowiązuje post? Dzień Zaduszny: czym jest i co oznacza? Dzień Zaduszny jest dniem modlitw za dusze zmarłych (stąd nazwa: Zaduszki). Święto to zostało ustanowione w 998 roku przez św. Odilona, opata benedyktynów w Cluny we Francji i szybko zyskało popularność na terenach zarządzanych lub zamieszkałych przez katolików. W XIII wieku Dzień Zaduszny był powszechnym świętem w Kościele katolickim. Wato pamiętać, że początkowo katolickie Zaduszki miały pragmatyczny charakter. Wprowadzono je bowiem jako przeciwwagę dla pogańskich obrządków związanych z kultywowaniem pamięci po zmarłych przodkach, a obecnie genezę Dnia Wszystkich Zmarłych upatruje się w przedchrześcijańskich wierzeniach Słowian zachodnich, Celtów i German. Współcześnie Dzień Zaduszny łączy w sobie elementy katolickie (np. wiara w duszę, czyściec) oraz ludowe, pogańskie (np. wiara w duchy z zaświatów, czy w moc oczyszczająca ognia). Dzień Zaduszny: kiedy jest obchodzony? Zaduszki obchodzone są 2 listopada. W 2022 roku dzień ten wypada w środę. Dzień Zaduszny: czym się różni od 1 listopada? 1 listopada obchodzimy Dzień Wszystkich Świętych, a w zasadzie Uroczystość Wszystkich Świętych (łac. Sollemnitas Omnium Sanctorum ). W Kościele katolickim jest to dzień, w którym wspomina się wszystkie osoby zmarłe, nie tylko świętych i beatyfikowanych, które dostąpiły zbawienia i przebywają w niebie. Zgodnie z tradycją tego...
Chrzest Święty to pierwszy i najważniejszy sakrament w życiu chrześcijanina. Dzięki niemu każda przystępująca do niego osoba – dorosła lub dziecko – zostaje włączona do wspólnoty Kościoła. Obrzędy związane z tym sakramentem są pełne symboli, bo to właśnie przez nie uobecnia się Bóg. Niektóre z nich pojawiają się także w innych sakramentach. Dowiedz się, co oznaczają poszczególne symbole chrztu świętego oraz zobacz, jak wyglądają. Jakie są symbole chrztu świętego? Żadna czynność wykonywana podczas Chrztu Świętego nie jest przypadkowa, a towarzyszące im przedmioty-symbole to: woda chrzcielna (święcona), znak krzyża krzyżmo, świeca chrzcielna, szatka (biała szata). Symbole chrztu i ich znaczenie Poszczególne gesty i atrybuty Chrztu Świętego mają swoje określone znaczenie, a ich użycie – głęboki, duchowy sens. Są wyrazem symbolicznej śmierci i nowego narodzenia się w Jezusie. Woda chrzcielna Woda chrzcielna (święcona) jako symbol życia i śmierci jest najważniejszym atrybutem sakramentu chrztu. Samo polanie głowy (forma dominująca w Kościele katolickim) lub zanurzenia w niej osoby chrzczonej (forma dominująca w Kościele prawosławnym) jest najważniejszym, kulminacyjnym momentem obrzędu. Poprzez wodę zostaje symbolicznie przekazana moc Ducha Świętego, a osoba chrzczona staje się duchowym dzieckiem Boga. W Kościele katolickim ten gest i wypowiedziane słowa „ja ciebie chrzczę w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego” wystarczają do tego, aby chrzest uznać za ważnie udzielony (nawet jeśli dalsza część liturgii chrzcielnej nie odbędzie się). Obmycie wodą chrzcielną symbolizuje zmycie grzechu pierworodnego. Zanurzenie, a następnie wynurzenie w wodzie święconej symbolizuje śmierć i zmartwychwstanie, odrodzenie się w Chrystusie. W Kościołach...
