Co robić (a czego nie), by noworodek był bezpieczny

Jak bezpiecznie karmić noworodka
Mamy często obawiają się, że podczas karmienia ich maleństwo może się zachłysnąć mlekiem. Spokojnie! Ułóż dziecko odpowiednio, a będzie bezpieczne w czasie ssania.
Gdy karmisz piersią. Zwróć uwagę, by główka dziecka była wyżej niż reszta ciała, dzięki temu dziecko nie zachłyśnie się mlekiem. Pamiętaj, że jego głowa musi znajdować się na wysokości twojej piersi, a usta naprzeciw brodawki. I jeszcze jedno: kręgosłup i główka powinny być ułożone w jednej linii.
Pamiętaj! Karmienie piersią noworodka zmniejsza ryzyko zakażeń, biegunki i odwodnienia, a także śmierci łóżeczkowej (SIDS). Dzieci „na piersi" budzą się w nocy częściej niż karmione butelką, co jest uznawane za jeden z mechanizmów chroniących przed SIDS.
Jeśli karmisz butelką. Nie podawaj butelki z mlekiem dziecku leżącemu w łóżeczku (łatwo może się zachłysnąć). Zawsze wyjmij dziecko z łóżeczka, połóż je na swoich kolanach, wygodnie oprzyj. Podaj dziecku butelkę, zwracając uwagę na to, by smoczek był wypełniony mlekiem (inaczej bobas zacznie łykać powietrze). Nie rób za dużej dziurki w smoczku, bo dziecko będzie szybko piło, a wtedy może się zakrztusić. Nie zostawiaj też dziecka samego z butelką z mlekiem.

Czytaj też: 7 mitów na temat karmienia butelką

Uwaga! Gdy noworodek zachłyśnie się mlekiem, szybko połóż go na brzuszku na swoich kolanach (powinien mieć główkę nieco niżej niż resztę ciała). Jedną ręką podtrzymuj go, by nie spadł. Drugą dłoń złóż w łódkę. Oklepuj dziecko wzdłuż kręgosłupa (w kierunku główki).

Bezpieczeństwo noworodka po karmieniu
Dzieci w pierwszych tygodniach i miesiącach życia ulewają: część wypitego mleka cofa się z żołądka do przełyku i buzi. Jest to spowodowane niedojrzałością mięśni przewodu pokarmowego. Niewielkie ulewanie jest zjawiskiem fizjologicznym i nie trzeba się nim niepokoić (pod warunkiem, że dziecko prawidłowo przybiera na wadze).
Musisz jednak uważać, by dziecko nie zachłysnęło się cofającym się mlekiem. Dostaje się ono wówczas do dróg oddechowych, co może spowodować zachłystowe zapalenie płuc, zadławienie. Jak temu zapobiec?

• Weź dziecko na ręce po karmieniu, oprzyj je na swoim ramieniu. Jedną ręką podtrzymuj jego plecki i główkę, drugą – pupę i nóżki. Poczekaj, aż odbije mu się połknięte powietrze (często „przy okazji" dziecko ulewa). Nawet gdy dziecko zaśnie, przytrzymaj je w takiej pozycji kilka minut.
• Nie układaj dziecka na brzuszku po jedzeniu: ucisk na brzuch może spowodować wymioty.
• Połóż noworodka na plecach, gdy odkładasz go do łóżeczka. Pod przednie nogi łóżka warto na stałe podłożyć kilka książek, by główka dziecka była wyżej niż reszta ciała (jeśli mu się uleje, nie zachłyśnie się). Możesz też ułożyć dziecko na boku i podeprzeć mu plecy kocem.

Jak bezpiecznie układać do snu noworodka
Możesz spać z dzieckiem we wspólnym łóżku (to wygodne, zwłaszcza gdy karmisz piersią, bo nie musisz wstawać) lub układać je w jego łóżeczku. Według Amerykańskiej Akademii Pediatrii jednak bezpieczniej jest, gdy niemowlę śpi w swoim łóżku, ponieważ twardo śpiący dorosły niechcący może przygnieść dziecko. Na pewno nie zabieraj dziecka do siebie do łóżka, jeśli masz bardzo mocny sen.

• Gdy noworodek śpi w swoim łóżeczku, będzie bezpieczniej, jeśli ustawisz je obok waszego łóżka. Dzięki temu łatwiej ci będzie nakarmić go piersią, ale też sprawdzić, czy dziecku nie dzieje się nic złego.
• Temperatura w pokoju, w którym śpi niemowlę, nie powinna przekraczać 20–21 stopni: wtedy dziecko lepiej oddycha i dobrze śpi. Nie przegrzewaj malca. Nawet noworodek nie musi mieć na sobie więcej warstw ubrań niż dorośli. Aby nie zmarzł, wystarczy lekkie nakrycie, np. cienka kołderka lub kocyk.
• Do spania układaj dziecko na pleckach. Pamiętaj o podłożeniu np. książek pod przednie nogi łóżeczka, by główka dziecka znajdowała się wyżej niż reszta ciała.
• Nie dawaj noworodkowi poduszki: gdy dziecko wtuli w nią nosek, nie będzie mogło oddychać. Również dla kręgosłupa jest lepiej, by dziecko leżało płasko.
• Wyjmij z łóżeczka przytulanki. Nawet kilkudniowe dzieci mogą przemieszczać się po łóżeczku, przypadkowo zbyt mocno wtulić się w pluszaka i mieć problemy z oddychaniem. Zwróć uwagę na to, czy w łóżeczku nie ma żadnych drobnych przedmiotów, jak np. zakrętka od tubki z maścią przeciw odparzeniom, oderwany czubek plastikowego pojemniczka po soli fizjologicznej, guzik. Połknięcie takiego drobnego przedmiotu mogłoby być niebezpieczne. W pobliżu łóżeczka nie powinno być żadnych sznurków, kabli. Troczki od ubranek albo osłon na łóżeczko muszą być na tyle krótkie, by dziecko nie mogło oplątać nimi nawet nadgarstka.
• Nie układaj dziecka do spania na brzuszku. Choć nie został udowodniony jednoznaczny związek pomiędzy pozycją snu a nagłym zespołem śmierci łóżeczkowej (SIDS), to z badań wynika, że częściej występuje on u dzieci, które śpią na brzuchu. Na brzuszku możesz układać noworodka, gdy nie śpi, a ty (lub inna osoba dorosła) jesteś blisko niego. Ta pozycja pozwala mu ćwiczyć wszystkie mięśnie, zwłaszcza karku, gdy dziecko podnosi główkę. Pozycja na brzuszku zapobiega też kolkom i pomaga je zwalczyć.

Jak bezpiecznie nosić noworodka

• Podejdź do niemowlaka i pokaż mu się, żeby nie był zaskoczony twoimi niespodziewanymi ruchami.
• Delikatnie go dotknij, czule przemawiaj. Możesz mu opowiadać, że zaraz weźmiesz go na ręce.
• Jeśli dziecko leży na pleckach, wsuń dłoń między jego nóżki aż pod bark. Drugą dłoń włóż mu pod główkę.
• Unoś niemowlę powoli, bokiem do podłoża, by mogło obserwować, co się z nim dzieje.
• Przytul dziecko. Kiedy poczuje twoje ciepło, uspokoi się i rozluźni.

Zobacz film: Jak nosić niemowlę

Bezpieczeństwo noworodka podczas płaczu
Płacz to podstawowy sposób porozumiewania się noworodka z otoczeniem.

• Nie lekceważ płaczu dziecka. Sprawdź, co się dzieje: może dziecko jest głodne, spragnione, jest mu zimno, dokucza mu ból brzuszka, niedawno zrobiło kupkę, boli odparzona pupa? Czasem mimo najlepszych chęci nie daje się rozpoznać przyczyny płaczu. Zawsze staraj się uspokoić dziecko, tul je, kołysz, czule przemawiaj.
• Nie trać cierpliwości. Gdy dziecko płacze i nie daje się uspokoić, rodzice często są sfrustrowani. Ale pamiętaj: dziecko nie płacze dlatego, że chce ci zrobić na złość.
• Nie potrząsaj dzieckiem. Zdarza się, że rodzice, nie mogąc poradzić sobie z płaczem maleństwa, mają ochotę nim potrząsnąć. To zabronione! Możesz zrobić dziecku krzywdę. Raptowne ruchy mogą doprowadzić do uszkodzenia cienkich naczyń krwionośnych, spowodować wylew krwi do mózgu. Skutki bywają tragiczne: padaczka, utrata słuchu, a czasem niestety śmierć. Nawet jeśli konsekwencje nie będą tak dramatyczne, dziecko po takim urazie może mieć w przyszłości duże trudności w nauce lub cierpieć na poważne zaburzenia zachowania.

Czytaj też: Gdy puszczają nerwy. Jak okiełznać emocje?