Reklama

Z apostrofą spotykamy się bardzo często. Pojawia się w dziełach powstałych na przestrzeni całej historii literatury zarówno polskiej, jak i powszechnej. Wygląda na to, że apostrofa pełni naprawdę ważne funkcje. Jak się zaraz okaże – nie tylko w literaturze.

Reklama

Spis treści:

Co to jest apostrofa?

Apostrofa to po prostu zwracanie się słowami do kogoś lub czegoś. Zwrot taki może być kierowany zarówno do osoby żyjącej, jak i zmarłej, do rzeczy, zjawiska, idei lub miejsca.

Przykłady najpopularniejszych apostrof to:

  • Litwo, ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie… (A. Mickiewicz „Pan Tadeusz”)
  • O Radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól… (F. Schiller „Oda do radości”
  • Młodości, dodaj mi skrzydła! (A. Mickiewicz „Oda do młodości”

Apostrofa jest jednym ze środków stylistycznych (zwanych również: figurami retorycznymi, środkami wyrazu czy chwytami poetyckimi), tak jak metafora (przenośnia), epitet, porównanie i wiele innych środków językowych, które nigdy nie pojawiają się przypadkiem.

W tym miejscu warto dopowiedzieć, że apostrofa jest składniowym środkiem stylistycznym. Co to znaczy? To znaczy, że pojawienie się apostrofy ma związek z budową zdania (składnia zajmuje się tym, z czego składa się zdanie). Innym przykładem składniowej figury retorycznej jest powtórzenie (np. dolo, moja dolo) czy wykrzyknienie (och!).

    Funkcje apostrofy

    Już na przykładzie podanych wyżej trzech przykładów widać wyraźnie, że apostrofa dodaje podniosłego charakteru. To właśnie jedna z jej funkcji. Oprócz tego – zwróć uwagę, że zarówno w przypadku Litwy, Radości, Młodości – dzięki apostrofie dochodzi o personifikacji wszystkich tych zjawisk, czyli nadania im cech osobowych. Ojczyzna, emocja, etap życia – stają się adresatami wypowiedzi, tak jak byłyby w stanie jej wysłuchać, odebrać ją jak żywa postać.

    Podsumowując, można więc powiedzieć, że funkcje apostrofy to:

    • nadanie podniosłego charakteru,
    • personifikacja adresata i…
    • oddziaływanie w ten sposób na wyobraźnię i emocje odbiorcy utworu.

    Czy apostrofy występują wyłącznie w utworach literackich? Nie. Mamy z nimi do czynienia w modlitwach, w przemowach polityków do narodu, a także wtedy, gdy mówimy: „O Matko!”, „O ludzie!”, „O Chryste Panie!”, itp.

    Jak rozpoznać apostrofę?

    Jak widzisz, rozpoznać apostrofę jest łatwo.
    Apostrofa to zwrot do adresata, w którym występuje forma wołacza (O!: losie, synu, matko, ziemio, Polsko, ojczyzno, itp.). Nie ma możliwości, by pomylić apostrofę z innym środkiem stylistycznym, mając tę wiedzę.

    Warto też podkreślić, że apostrofa i apostrof to dwie różne rzeczy. Apostrof to przecinek umieszczany u góry, który wygląda tak: ‘.

    Przykłady apostrofy

    Jeśli chodzi o przykłady apostrofy, które pozwolą ci utrwalić cechy charakterystyczne tej figury retorycznej, możemy odszukać je zarówno w utworach lirycznych, modlitwach, popularnych piosenkach jak i mowie potocznej. Oto one:

    • Czemu, cieniu, odjeżdżasz ręce złamawszy na pancerz (C.K. Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod),
    • Panno święta, co Jasnej Bronisz Częstochowy (A. Mickiewicz, Pan Tadeusz)
    • Oddzielili cię, syneczku, od snów, co jak motyl drżą… (K. K. Baczyński, Elegia o chłopcu polskim),
    • Ojcze nasz… (modlitwa pańska)
    • Maryjo, Królowo Polski (Apel Jasnogórski)
    • Święta Boża Rodzicielko, Pocieszycielko nasza, Orędowniczko nasza… (modlitwa „Pod Twoją Obronę”)
    • Aniele Boży, Stróżu mój… (modlitwa do Anioła Stróża)
    • Mamo, nasza mamo, nasza droga mamo,
      Nie bądź na nas taka zła… (Niebiesko-Czarni, Mamo nasza mamo)
    • Świecie nasz, świecie nasz,
      Chcę być z Tobą w zmowie,
      Z blaskiem twym, siłą twą,
      Co mi dasz – odpowiedz! (Marek Grechuta, Świecie nasz)
    • Moja mała blondyneczko, czy ty o tym wiesz? (Bayer Full, Moja mała blondyneczko)
    • Drodzy Polacy!
    • Panie i Panowie!
    • Drodzy rodzice i uczniowie!
    • Szanowni Państwo!
    • O matko i córko!
    • O ludzie!

    Teraz już wiesz co to jest apostrofa i jak rozpoznać ją zarówno w tekstach jak i w wypowiedziach, z którymi spotykasz się na co dzień.

    Zobacz także:

    Reklama
    Reklama
    Reklama
    Reklama