Według wielu uczniów przydawka to jedna z części zdania, która sprawia najmniej kłopotów. Dużo łatwiej jednak zaprzyjaźnić się z przydawką, gdy znamy części mowy. Zwłaszcza jeśli chodzi o rzeczownik, przymiotnik, wyrażenie przyimkowe, liczebnik, zaimek czy imiesłowy przymiotnikowe.
Spis treści:
Jak już wiesz, przydawka to jedna z części zdania. Rozpoznasz ją po tym, że zawsze określa rzeczownik.
Przydawka odpowiada na pytania:
Przydawka może być wyrażona:
Spójrz na poniższe przykłady zdań, w których występuje przydawka wyrażona różnymi częściami mowy:
Wyróżniamy takie rodzaje przydawek jak: przymiotna, dopełniaczowa, rzeczowna, przyimkowa.
Przydawka przymiotna może być wyrażona:
Przydawki przymiotne dzielą się na:
Jak nazwa wskazuje, przydawka ta jest wyrażona za pomocą dopełniacza (przypadek odpowiadający na pytania: kogo?, czego?). Rodzaje przydawki dopełniaczowej to:
Przydawka rzeczowna wyrażona jest rzeczownikiem (ale nie w dopełniaczu), np.
Przydawka przyimkowa wyrażona jest wyrażeniem przyimkowym. Przykłady tej przydawki w zdaniach to:
W tym sezonie modne są spodnie w kratkę.
Fale na morzu piętrzyły się coraz wyżej.
Nazwisko na okładce wydało się jej znajome.
Ćwiczenie 1. Wskaż rzeczowniki, które określone są przez przydawki.
Poproszę szklankę wody.
Bardzo podoba mi się twoja nowa bluzka.
Pańskie oko konia tuczy.
Wielkie ognisko płonęło do północy.
Ten pediatra jest bardzo dobrym lekarzem.
Ćwiczenie 1. Wskaż w zdaniach przydawki.
Kompot wiśniowy był na deser.
Sweter babci pachniał lawendą.
Kasia marzyła o górskiej wyprawie.
Łaska pańska na pstrym koniu jeździ.
W sadzie dziadka panowała niezwykła atmosfera.
Ćwiczenie 3
W poniższych zdaniach podkreśl przydawki. Jakimi częściami mowy zostały wyrażone? Na jakie pytania odpowiadają?
Paweł założył najgrubszy sweter.
Pytanie nauczycielki wywołało ciszę w klasie.
Piotrek zaliczył piąte spóźnienie w tym tygodniu.
Maria czekała na dwie przesyłki.
Lubimy kompot z gruszek.
Odpowiedzi:
Ćwiczenie 1.
Poproszę szklankę wody.
Bardzo podoba mi się twoja nowa bluzka.
Pańskie oko konia tuczy.
Wielkie ognisko płonęło do północy.
Ten pediatra jest bardzo dobrym lekarzem.
Ćwiczenie 2
Kompot wiśniowy był na deser.
Sweter babci pachniał lawendą.
Kasia marzyła o górskiej wyprawie.
Łaska pańska na pstrym koniu jeździ.
W sadzie dziadka panowała niezwykła atmosfera.
Ćwiczenie 3
Paweł założył (jaki?) najgrubszy sweter. (przymiotnik)
Pytanie (czyje?) nauczycielki wywołało ciszę w klasie. (rzeczownik)
Piotrek zaliczył (które?) piąte spóźnienie w tym tygodniu. (liczebnik)
Maria czekała na (ile?) dwie przesyłki. (liczebnik)
Lubimy kompot (z czego?) z gruszek (wyrażenie przyimkowe)
Zobacz także:
Jeśli wiesz już, co to jest podmiot , z pewnością orientujesz się też, że ta część zdania może mieć różne rodzaje. Sprawdź, jak bezbłędnie je rozpoznawać. Spis treści: Jakie są rodzaje podmiotów Rodzaje podmiotów: przykłady Ćwiczenia utrwalające wiedzę o rodzajach podmiotów Jakie są rodzaje podmiotów? Wyróżniamy następujące rodzajów podmiotów: podmiot gramatyczny, podmiot logiczny, podmiot domyślny, podmiot szeregowy. Czasem wyróżniane są też dwa kolejne rodzaje podmiotów: podmiot towarzyszący. podmiot zbiorowy. Jak rozpoznać poszczególne rodzaje podmiotów? Podmiot gramatyczny : jest bardzo popularny, występuje w formie rzeczownika w mianowniku, np. Wojtek został strażakiem. Podmiot logiczny : występuje w dopełniaczu (przypadek odpowiadający na pytania: kogo?, czego?), ten rodzaj podmiotu wskazuje często na brak, przybywanie lub ubywanie czegoś, np. Zabrakło jednej szklanki . Podmiot domyślny : jak wskazuje nazwa, możemy się jedynie domyślać co (lub kto) pełni funkcję podmiotu, wskazówek dotyczących podmiotu domyślnego dostarcza nam orzeczenie, np. Wziął nogi za pas ( on ) Podmiot szeregowy : wyrażony za pomocą kilku rzeczowników (występujących w szeregu), np. Kasia, Zosia i Bartek wyszli ze szkoły uśmiechnięci. Podmiot towarzyszący : występuje jako rzeczownik w mianowniku (pyt. kto?, co?) wraz z rzeczownikiem w narzędniku (pyt. kim?, czym?), np. Kwoka z kurczętami ukryła się w drugim końcu podwórka. Podmiot zbiorowy : występuje w formie rzeczownika w liczbie pojedynczej, ale oznacza zbiorowość, np. Społeczeństwo zaprotestowało przeciw jawnej niesprawiedliwości. Gdy rozpoznajemy rodzaj podmiotu, dobrze...
Zarówno podmiot, jak i orzeczenie to części zdania , które razem tworzą związek główny w zdaniu. Próbując zrozumieć, czym jest podmiot, a czym orzeczenie, warto wyobrazić sobie części zdania w formie… rodziny. Na pierwszym miejscu będzie orzeczenie, zaraz po nim podmiot – stanowią one parę, są niczym rodzice. Jedno jest zależne od drugiego. Tłumaczymy, czym jest podmiot, a czym orzeczenie i jak umiejętnie rozróżnić je w zdaniu. Co to jest orzeczenie: typy orzeczeń, zdania z orzeczeniem [PRZYKŁADY] Orzeczenie to część zdania, która opisuje podmiot – dokładnie: orzeczenie informuje, co robi podmiot. Orzeczenie jest wyrażone czasownikiem w formie osobowej. Szukanie orzeczenia w zdaniu to tak naprawdę szukanie czasownika w formie osobowej. W języku polskim występują zdania bez podmiotu, jednak nie ma zdań bez orzeczenia. Na jakie pytanie odpowiada orzeczenie? Co robi/co robią, jaką czynność wykonuje/wykonują, np. śpi, myślą, śpiewam. W zdaniach, w których występuje podmiot i orzeczenie, orzeczenie zawsze musi być dopasowane do formy podmiotu. Przykłady orzeczenia w zdaniu Ania zjadła pomidora (orzeczenie: zjadła) Mama wyjrzała przez okno (orzeczenie: wyjrzała) Tata pracował przy komputerze (orzeczenie: pracował) Babcia zbierała maliny do koszyczka (orzeczenie: zbierała) Typy orzeczeń Orzeczenia dzielą się na dwa typy: orzeczenie proste (czasownikowe), które najczęściej określa się czasownikiem w formie osobowej orzeczenie złożone (inaczej imienne) , które składa się z dwóch członów, nazywanych łącznikiem (np. być, zostać, stać się, wydawać się, stanowić, wyglądać, brzmieć) i orzecznikiem (najczęściej jest wyrażony rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem, zaimkiem, np. jest lekarzem, był głośno). Po łączniku zawsze musi występować orzecznik....
Rozpoznanie orzeczenia w zdaniu nie jest tak skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. Z pomocą przychodzi tu znajomość podstawowych części mowy. Spis treści: Co to jest orzeczenie? Rodzaje orzeczeń w zdaniach Orzeczenie w zdaniu: ćwiczenia Co to jest orzeczenie? Zgodnie z definicją, orzeczenie to najważniejsza z części zdania . Wyrażone jest czasownikiem w formie osobowej (czyli częścią mowy, odpowiadającą na pytania: co robi?, co się z nim/nią/nimi dzieje?). Ilustrują to poniższe przykłady: Pies szczeka . Kasia lubi herbatę malinową. Bielutki śnieg padał przez cały poranek. Jak widać, orzeczenie wiąże się z podmiotem (pies — podmiot, orzeczenie — szczeka; Kasia — podmiot, lubi — orzeczenie; śnieg — podmiot, padał — orzeczenie). O ile jednak możliwe jest zdanie bez podmiotu, to zdanie bez orzeczenia – nie. W przypadku braku orzeczenia w zdaniu mówimy o równoważniku zdania . Jeśli w zdaniu występuje jedno orzeczenie – mamy do czynienia ze zdaniem pojedynczym (np. Słońce mocno przygrzewało ). Jeśli w zdaniu występują np. dwa orzeczenia – jest to zdanie wielokrotnie złożone (np. Słońce mocno przygrzewało i raziło w oczy). Rodzaje orzeczeń w zdaniach Najczęściej występujące rodzaje orzeczeń to: Czasownikowe (proste) Imienne (złożone) Sprawdźmy, czym charakteryzują się orzeczenia i jak łatwo rozpoznać je w zdaniach. Orzeczenie czasownikowe (zwane też prostym) – jest wyrażane za pomocą czasownika w formie osobowej, np. Staś przybiegł do szkoły uśmiechnięty. Orzeczenie imienne – składa się z łącznika i orzecznika. Łącznik to osobowa forma czasowników: być, stać się, zostać. Orzecznik wyrażony jest za pomocą: rzeczownika przymiotnika, przysłówka,...
