Reklama

Wcześniaki to dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży. Ale wcześniak wcześniakowi nierówny. Dziecko urodzone w 35. tygodniu waży 2–2,5 kg i niewiele różni się od swoich donoszonych kolegów. Jeśli musi przebywać w inkubatorze, to krótko. Zwykle szybko wyrównuje masę urodzeniową i często już po 2–3 miesiącach wielkością i stopniem rozwoju nie odbiega od dzieci urodzonych o czasie. Wcześniaki urodzone z wagą 0,5–1 kg są dużo bardziej niedojrzałe i ich pobyt w szpitalu może się przeciągnąć do 2–3 miesięcy. To dlatego szanse na przeżycie wcześniaka wahają się od 10 do 95 procent. Jeśli przeżyje i opuści szpital, czekają go kontrole w ośrodkach specjalistycznych i rehabilitacja.

Reklama

Spis treści:

Szanse na przeżycie wcześniaka

Im młodszy wcześniak, tym jego szanse na przeżycie niższe. Statystyki pokazują, że najmniejsze szanse na przeżycie mają wcześniaki urodzone przed 22. tygodniem ciąży. Dzieci urodzone między 22-23. tygodniem ciąży a 24. tygodniem mają tylko 10 proc. szans na przeżycie. Po 24. tygodniu ciąży ich szanse wynoszą już 60 proc., po 27. tygodniu ciąży – 89 proc., a po 31. tygodniu ciąży – aż 95 proc.

Oficjalne zalecenia medyczne mówią o tym, że maluchom urodzonym przed 23. tygodniem ciąży należy zapewnić opiekę paliatywną, a więc ich szanse na przeżycie są znikome, choć przeczą temu najmniejsze wcześniaki, które udało się uratować.

Wcześniak urodzony w 34. czy 35. tygodniu ciąży ma naprawdę bardzo duże szanse na przeżycie. Z kolei wcześniak z 25. tygodnia szanse ma całkiem spore i są one aż 6 razy większe niż w przypadku skrajnego wcześniaka z 23 tygodnia ciąży. Aż 90 proc. tak wcześnie urodzonych dzieci umiera, a tylko 10 procent z tych, które przeżyją, będzie w pełni zdrowa.

Cechy wcześniactwa

Wcześniakiem określa się dziecko urodzone z masą urodzeniową poniżej 2500 g lub/i urodzone przed 37. tygodniem ciąży. Jak udowadniają najmniejsze wcześniaki, przedwcześnie urodzone i uratowane dziecko może ważyć nawet niecałe 270 g!

Do cech wcześniactwa zalicza się także:

  • niewielkie rozmiary ciała,
  • cienką, prawie przezroczystą skórę pokrytą lanugo,
  • brak lub zbyt małą ilość tkanki tłuszczowej podskórnej,
  • małą, pomarszczoną twarzyczkę,
  • charakterystyczne proporcje ciała: zbyt dużą głowę, długi tułów i małych rozmiarów oraz chude rączki i nóżki,
  • nie w pełni wykształcone narządy płciowe – u dziewczynek wargi sromowe większe nie okrywają mniejszych, u chłopców brak jąder w mosznie,
  • pępek znajdujący się blisko spojenia łonowego,
  • miękkie paznokcie.

Czy wcześniak może urodzić się chory

W polskich warunkach wcześniak to najczęściej nie tylko dziecko przedwcześnie urodzone, a więc niedojrzałe, ale także chore, zakażone – mówi doc. dr hab. Anna Dobrzańska, ordynator Oddziału Patologii Noworodka Centrum Zdrowia Dziecka. – W 95 proc. przyczyną porodów przedwczesnych są bowiem w Polsce nieleczone lub źle leczone zakażenia okolic intymnych i dróg moczowych matki. Dziecko także rodzi się zakażone. Ponadto, przebywając w szpitalu, narażone jest na tzw. zakażenie szpitalne.

Wcześniak urodzony przed 34. tygodniem ciąży

Wcześniaki urodzone przed 34. tygodniem nie potrafią ssać. Często nie umieją także oddychać (robi to za nie respirator) i utrzymywać stałej temperatury ciała. Problemem jest też ich mała odporność na zarazki. A każdy cewnik, wenflon, końcówka respiratora to potencjalne źródło groźnego dla życia zakażenia. W ostatnich latach, dzięki ogromnemu postępowi w medycynie, udaje się uratować wcześniaki, które jeszcze niedawno nie miały szans na przeżycie. Ale oczywiście nie wszystkie. Wiodące polskie ośrodki neonatologiczne dorównują pod tym względem krajom zachodnioeuropejskim – udaje się statystycznie uratować około 50 proc. dzieci z wagą poniżej 1000 g.

Powikłania wcześniactwa

Problem dotyczący najmniejszych wcześniaków to nie tylko utrzymanie ich przy życiu, ale także kwestia dalszej jakości ich życia. U takich dzieci może się bowiem pojawić szereg problemów.

  • Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego spowodowane wcześniactwem i ciężkim niedotlenieniem mózgu. W konsekwencji może nastąpić zaburzenie rozwoju psychoruchowego, porażenie mózgowe lub inne schorzenie neurologiczne. Dlatego każdy wcześniak musi być poddany rehabilitacji.
  • Zaburzenia narządu wzroku. U wcześniaków pewien obszar siatkówki jest nieunaczyniony. Powstające patologiczne zmiany mogą doprowadzić nawet do utraty wzroku (retinopatia wcześniacza). Konieczne są częste badania okulistyczne w 4., 8., i 12. tygodniu życia.
  • Zespół zaburzeń oddychania. Płuca wcześniaków nie są przystosowane do samodzielnego oddychania. Aby zmniejszyć częstość występowania ciężkich zaburzeń oddychania, w sytuacji zagrożenia porodem przedwczesnym matce podaje się hormony sterydowe, przyspieszające dojrzewanie płuc. Leczenie dziecka polega na zwiększeniu zawartości tlenu we wdychanym powietrzu. Kiedy to nie pomaga, odpowiednią mieszaninę gazów pod zwiększonym ciśnieniem trzeba podać wprost do układu oddechowego. W najcięższych przypadkach stosuje się preparat zapobiegający zapadaniu się pęcherzyków płucnych, a dziecko w oddychaniu wspomaga respirator, wdmuchujący powietrze do płuc.
  • Dysplazja oskrzelowo-płucna. Jest to przewlekła choroba płucna spowodowana niedojrzałością płuc, respiratoroterapią oraz długotrwałym podawaniem wysokich stężeń tlenu. W efekcie tego dziecko może cierpieć na przewlekłe duszności oraz częste infekcje dróg oddechowych (np. zapalenie oskrzeli).
  • Uszkodzenia narządów słuchu spowodowane zazwyczaj zakażeniem, koniecznością przebywania w inkubatorze lub też powikłaniem w trakcie leczenia.
  • Konieczność odżywiania pozajelitowego. Jeśli przewód pokarmowy jest dostatecznie rozwinięty, dziecko może być karmione przez sondę wprost do żołądka. Jeśli nie, substancje odżywcze podaje się drogą dożylną (kroplówka).
  • Bezdech wcześniaczy, często połączony ze zwolnioną akcją serca. Musi być monitorowany nawet przez kilka miesięcy życia dziecka.
  • Częste infekcje. Odporność u wcześniaków jest jeszcze niewykształcona, dziecko nie posiada przeciwciał otrzymywanych od matki pod koniec ciąży.
  • Niedokrwistość, czyli inaczej anemia – zapasy żelaza noworodek gromadzi pod koniec ciąży.

Wcześniaki krzyczą o pomoc, wołają o ratunek, o stworzenie im takich warunków jak w brzuchu mamy – przekonuje doc. Dobrzańska. – A poza tym chcą się normalnie rozwijać. Jest różnica, czy ze szpitala wyjdzie dziecko widzące czy nie, z niewydolnością oddechowo-krążeniową czy zdrowe. Trzeba walczyć o jakość ich życia, kierować do dobrych ośrodków neonatologicznych, gdzie mają zapewnioną dobrą opiekę.

Kangurowanie wcześniaka

U zdrowych wcześniaków, zdolnych do samodzielnego oddychania, o wadze co najmniej 1500 g, warto wykorzystać metodę nazywaną kangurowaniem. Nagie dziecko umieszcza się na nagim brzuchu mamy. Główka dziecka spoczywa między piersiami mamy, dzięki czemu może ono próbować samodzielnie ssać. Układanie zaczyna się od kilkunastu minut, a dochodzi do kilku godzin dziennie.

Metoda kangura zapewnia bezpośredni kontakt z mamą i daje dziecku poczucie bliskości i ciepło. Oddech matki pobudza pracę płuc dziecka. Samo przytulenie działa kojąco, pomaga w wyrównaniu oddechu i akcji serca. Zauważono, że kangurowane wcześniaki dwa razy szybciej rosną i przybierają na wadze. W konsekwencji mogą szybciej opuścić szpital. Kangurowanie prawdopodobnie stosowały kobiety od dawna, chcąc w ten sposób uratować swoje przedwcześnie narodzone dzieci. W warunkach szpitalnych po raz pierwszy zastosowano ją w 1979 r. w Bogocie. Od lat propaguje ją UNICEF.

Rozwój zdrowych wcześniaków

Na szczęście lekarze są w stanie nie tylko uratować życie większości dzieci, ale też zapewnić im normalny rozwój. O ile w pierwszych tygodniach i miesiącach życia u wcześniaków zauważa się pewne opóźnienie w osiąganiu różnych umiejętności, to w miarę upływu czasu różnice te się zacierają. Oczywiście, bardzo ważne jest stymulowanie rozwoju psychoruchowego dziecka oraz rehabilitacja wcześniaków prowadzona pod okiem doświadczonego neurologa, jakiej powinno być poddane każde dziecko urodzone przed terminem. Ważne jest zaangażowanie mamy, która większość zalecanych ćwiczeń musi wykonywać z dzieckiem w domu.

Narzędzia dla rodziców mamotoja.pl

Kalendarz rozwoju niemowlaka Czytaj więcej

Z czasem zdrowe dzieci urodzone w 7–8. miesiącu są równie sprawne, duże i mądre, jak ich rówieśnicy, którzy przyszli na świat o czasie. Oczywiście, obserwując rozwój dziecka, trzeba pamiętać, że jest ono „młodsze”. W wieku 3 miesięcy może mieć dojrzałość noworodka. Podczas oceny prawidłowego rozwoju dziecka do 3 lat pediatrzy posługują się tzw. wiekiem korygowanym i siatkami centylowymi dla dzieci urodzonych przedwcześnie. Po 3. roku życia te różnice są już niewidoczne.

Przyczyny wcześniactwa

Oto co najczęściej decyduje o przedwczesnym porodzie:

  • Zły stan zdrowia mamy, zwłaszcza zakażenia dróg rodnych i moczowych. Jeśli planujesz ciążę, skontaktuj się z ginekologiem, który powinien zalecić ci przeprowadzenie odpowiednich badań. Przed planowaną ciążą wszystkie infekcje powinny być wyleczone. Sprawdź, czy chorowałaś na różyczkę, czy masz przeciwciała przeciw toksoplazmozie, cytomegalii. Szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży wystrzegaj się kontaktów z osobami chorymi na choroby zakaźne. Nie zapominaj o comiesięcznych kontrolach u ginekologa podczas ciąży.
  • Choroby przewlekłe mamy, np. cukrzyca, zaburzenia pracy tarczycy, wątroby, nerek, nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, niedożywienie.
  • Niewydolność łożyska (również w wyniku palenia papierosów), jego nieprawidłowe ułożenie (łożysko przodujące).
  • Niewydolność szyjki macicy.
  • Niehigieniczny tryb życia podczas ciąży. Jeśli pracujesz, poproś o przeniesienie na stanowisko chronione, unikaj pracy w nocy. W ciągu dnia znajdź czas na odpoczynek, spacer i relaks. Wykonuj wszystkie zalecone ciążowe badania.
  • Wiek mamy – poniżej 18 lat i powyżej 40 lat.
  • Pogarszający się stan środowiska naturalnego. Nieprzypadkowo najwięcej porodów przedwczesnych zdarza się w regionach najbardziej skażonych ekologicznie: łódzkim i śląskim.

Zobacz też:

Reklama

Reklama
Reklama
Reklama