Jak oduczyć dziecko kłamać? Musisz sama dawać mu dobry przykład: dotrzymuj słowa, nie wciągaj także dziecka w „spiski”. Ustal również jasne zasady, dotyczące między innymi tego, że nigdy nie można kłamać. Jeśli maluch cię okłamuje - porozmawiaj z nim spokojnie. Spraw także, by dziecko nie obawiało się twojej reakcji na prawdę, którą wyzna. Doceniaj także, gdy maluch mówi prawdę - zwłaszcza w momentach, gdy jest to dla niego trudne.
Spis treści:
Dlaczego dziecko kłamie?
Jeśli chcesz, by twoje dziecko nie kłamało, to...
Zastanów się, jakie mogą być przyczyny tego, że dziecko kłamie. Powiedz maluchowi wyraźnie, że kłamstwo jest czymś złym. Wysłuchaj go i zadeklaruj pomoc – może fakt, że dziecko kłamie, spowodowany jest tym, że maluch boryka się z jakimiś problemami. Rozmawiaj z dzieckiem spokojnie, otwarcie, postaraj się być wyrozumiała. Krzyczenie na dziecko zastąp tłumaczeniem. Bądź także cierpliwa. Pamiętaj, że dzieciom łatwiej jest powiedzieć prawdę, gdy czują się bezpieczne i nie obawiają reakcji rodzica. Dzieci muszą wiedzieć, że mówienie prawdy bywa trudne, jednak jest bardzo budujące.
W tym przypadku lepiej będzie, jeśli nie będziesz karać dziecka. Spróbuj mu po prostu pokazać negatywne strony kłamstwa, by samo dostrzegło, że „nie opłaci się” kłamać. Warto jednak nagradzać malucha za mówienie prawdy, zwłaszcza jeżeli jest ona smutna lub nieprzyjemna dla niego. Jeśli jesteś zmuszona, by wyciągnąć konsekwencje – wyraźnie oddziel, że są one spowodowane kłamstwem, a nie np. popełnionym czynem. Jeśli dziecko przyzna się ostatecznie do kłamstwa i powie prawdę - bądź łagodniejsza. Jeżeli jednak kłamie nadal i upiera się przy wersji, która jest nieprawdziwa – twoje stanowisko musi być bardziej stanowcze.
Udowodnienie, że dziecko kłamie, zazwyczaj nie jest trudne z perspektywy dorosłego człowieka. Jednak nie powinno być to celem samym w sobie. Najważniejsza jest rozmowa z maluchem, wytłumaczenie mu, że kłamanie jest czymś złym. Powinnaś także sprawić, by dziecko nie obawiało się wyznać prawdy. Nie chodzi o to, by udowodnić dziecku kłamstwo, a o to, by samo się do niego przyznało.
Gdy trzy-, czterolatek opowiada, jak z psem sąsiada tropił złodziei wycieraczek, nie mija się z prawdą, bo święcie wierzy w swoje słowa. Nie potrafi dostrzec granicy między faktami a tym, co zapamiętał z bajek czy zasłyszanych rozmów. Jedną nogą tkwi w rzeczywistości, a drugą w świecie bajki z księżniczkami, piratami i gadającymi zwierzętami. Podszywając się pod swoich ulubionych bohaterów, daje się ponieść własnej opowieści i przeżywa ją, jakby wydarzyła się naprawdę. A gdy boi się, że w wannie jest rekin, także boi się szczerze – mógłby przysiąc, że widział, jak z piany wynurzyła się trójkątna płetwa.
– Opowieści tego typu nie są kłamstwem i nie wolno za nie karać – mówi Beata Płażewska, psycholog. – Dziecko z czasem nauczy się odróżniać prawdę od fikcji. Póki co warto się cieszyć, że ma wyobraźnię. Do dziecka, które udaje króla, możemy zwracać się: „Wasza wysokość”. Ale gdy posuwa się za daleko (i chce zmusić babcię, by obsługiwała je jak monarchę) albo boi się własnej opowieści, trzeba kończyć zabawę.
Zobacz: Czy twoje dziecko ma bujną wyobraźnię? – test
Dopiero sześcio-, siedmiolatki kłamią, by celowo wprowadzić kogoś w błąd. Ale „trening” zaczynają już w wieku czterech, pięciu, a czasem trzech lat! Dzieci kłamią z tych samych powodów, co dorośli. Głównie po to, by uniknąć kary: „To nie ja zbiłem talerz”. – Dziecku, które mówi coś takiego, trzeba wyjaśnić, że zrzucając na kogoś winę, można go skrzywdzić. Ale lepiej nie przesadzać z karami. Zdarza się, że srogo ukarane dziecko, zamiast oduczyć się mijania z prawdą, koncentruje się na tym, by nie dać się przyłapać. Można odwoływać się do sumienia dziecka („Serce podpowie ci, czy zrobiłeś dobrze”).
Inne kłamstwo: „Bolą mnie nogi/brzuch”. Jest wygodne, bo pozwala uniknąć, np. sprzątania. Dzieci wykorzystują je też w innym celu: próbują w ten sposób skupić na sobie uwagę rodziców. – Poza tłumaczeniem, że nie wolno nikogo wprowadzać w błąd w takich sprawach jak zdrowie, warto się zastanowić, dlaczego dziecko ucieka się do takich sztuczek – mówi psycholog.
Czytaj też: Jak wyznaczać dziecku granice?
Niektóre dzieci uwielbiają koloryzować. Starają się uatrakcyjnić swoją opowieść, podobnie jak robi to wielu dorosłych („Złowiłem taaaką rybę!”).
– Trzeba reagować, gdy dziecko za bardzo się zapędza (np. opowiada w przedszkolu historię o tym, jak to rodzice wyjechali na weekend i zostawili je same, „zapominając” dodać, że było z babcią) – mówi psycholog. W takiej sytuacji musimy sprowadzić dziecko na ziemię, mówiąc: „Kochanie, twoja opowieść się podobała, ale pani może w nią uwierzyć i pomyśleć, że naprawdę zostawiamy cię samego w domu”.
Zobacz także:
Wyobrażasz sobie świat, w którym wszyscy mówią prawdę i tylko prawdę? „Kiepsko wyglądasz. Przytyłaś?”, „Idę do domu, bo strasznie nudzisz”, „To najpaskudniejsza rzecz, jaką w życiu jadłam”… Horror, prawda? Wszyscy mijamy się czasem z prawdą albo co nieco przemilczamy. Chcemy czy nie, nasze dzieci także się tego nauczą. Najważniejsze jest to, by umiały odróżniać kłamstwa niewinne, czyli te, którymi posługujemy się, by nie ranić innych, od takich, które niewinne nie są. By nie robiły nikomu krzywdy, nie oszukiwały, brały odpowiedzialność za własne czyny i nie okłamywały samych siebie. Przeczytaj także: 6 najczęstszych rodzicielskich kłamstw Kłamstwa i świat wyobraźni Gdy trzy-, czterolatek opowiada, jak z rottweilerem sąsiada tropił złodziei wycieraczek, nie mija się z prawdą, bo święcie wierzy w swoje słowa. Nie potrafi dostrzec granicy między faktami a tym, co zapamiętał z bajek czy zasłyszanych rozmów. Jedną nogą tkwi w rzeczywistości, a drugą w świecie bajki z księżniczkami, piratami i gadającymi zwierzętami. Podszywając się pod swoich ulubionych bohaterów, daje się ponieść własnej opowieści i przeżywa ją, jakby wydarzyła się naprawdę. – Opowieści tego typu nie są kłamstwem i nie wolno za nie karać – mówi Beata Płażewska, psycholog. – Dziecko z czasem nauczy się odróżniać prawdę od fikcji. Póki co warto się cieszyć, że ma wspaniałą wyobraźnię. Do dziecka, który udaje króla, możemy zwracać się: „Wasza wysokość”. Gdy jednak posuwa się za daleko (i próbuje zmusić babcię, by obsługiwała go jak monarchę) albo zaczyna się bać własnej opowieści, trzeba kończyć zabawę. Polecamy: Wyobraźnia też jest ważna! Kłamstwa, które pozwalają uniknąć kary Dopiero sześcio-, siedmiolatki kłamią po to, by celowo wprowadzić kogoś w błąd. Ale...
Mój synek, Staś, miał w przedszkolu kolegę, Janka, który często nas odwiedzał. I zawsze gdy Staś dostał np. nową zabawkę czy klocki albo wróciliśmy z wyjazdu na narty, Janek mówił: „A mój tata kupił mi wczoraj większy zestaw Lego”, „A my jutro jedziemy w góry”, „A ja mam w domu pięć robotów!”. Staś w to święcie wierzył, ale ja wiedziałam, że Janek zmyśla. Bo nie chce być gorszy, bo chce się popisać, zwrócić na siebie uwagę. Oszukuje, choć jest dzieckiem zadbanym, kochanym, otoczonym zabawkami, docenianym. Wiedziałam, że tak naprawdę ten maluch nic złego nie robi, ale zastanawiałam się, jak właściwie należy zareagować? Ujawnić i potępić kłamstwo? Nie zwracać uwagi? Czy może udawać, że się wierzy? Postanowiłam sprawdzić, jak to z tym zmyślaniem u maluchów jest. Po drugiej stronie lustra Trzy-, czterolatki mają jeszcze kłopot z odróżnieniem fikcji od rzeczywistości. Dla trzyletniego malca postać z kreskówki jest niemal tak samo realna, jak koledzy z grupy – więc dlaczego nie mógłby jej spotkać w parku? A ponieważ jego pamięć bywa zawodna, może traktować wspomnienia swoich wyobrażeń tak, jak wspomnienia prawdziwych sytuacji. Fantazjowanie to co innego niż kłamstwo, czyli celowe wprowadzanie w błąd. I na ogół nie ma w tym złej woli dziecka. Maluchy wierzą w to, co opowiadają. Choć z drugiej strony coraz częściej są już w stanie stwierdzić, że coś jest tak nieprawdopodobne, że nie może być prawdziwe (nie ma ludzi wielkich jak domy, więc tata kolegi nie może być tak wysoki, choć kolega o tym z przekonaniem opowiada!). Przed piątym rokiem życia nie ma więc sensu wymagać od dziecka absolutnej prawdomówności. Mieszanie fikcji z rzeczywistością może się utrzymywać nawet do szóstego roku życia! Podziwiajcie mnie! Wszyscy pragniemy być doceniani – nasze dzieci też. I sporo maluchów ucieka się tu...
Prawdę i tylko prawdę. Myślisz, że właśnie to chciałabyś codziennie słyszeć? No to wyobraź sobie świat, w którym wszyscy mówią tylko prawdę. „Kiepsko wyglądasz. Przytyłaś?”, „Idę do domu, bo strasznie nudzisz”, „To najpaskudniejsza rzecz, jaką w życiu jadłam”… Horror, prawda? Wszyscy mijamy się czasem z prawdą albo co nieco przemilczamy. Chcemy czy nie, nasze dzieci także się tego nauczą. Najważniejsze jest to, by umiały odróżniać kłamstwa niewinne , czyli te, którymi posługujemy się, by nie ranić innych, od takich, które niewinne nie są. By nie robiły krzywdy, nie oszukiwały, brały odpowiedzialność za swoje czyny i nie okłamywały samych siebie. Świat wyobraźni a kłamstwa Gdy trzy-, czterolatek opowiada, jak z rottweilerem sąsiada tropił złodziei wycieraczek, nie mija się z prawdą, bo święcie wierzy w swoje słowa. Nie potrafi dostrzec granicy między faktami a tym, co zapamiętał z bajek czy zasłyszanych rozmów. Jedną nogą tkwi w rzeczywistości , a drugą w świecie bajki z księżniczkami, piratami i gadającymi zwierzętami. Podszywając się pod swoich ulubionych bohaterów, daje się ponieść własnej opowieści i przeżywa ją, jakby wydarzyła się naprawdę. A gdy boi się, że w wannie jest rekin, także boi się szczerze – mógłby przysiąc, że widział, jak z piany wynurzyła się trójkątna płetwa. – Opowieści tego typu nie są kłamstwem i nie wolno za nie karać – mówi Beata Płażewska, psycholog. – Dziecko z czasem nauczy się odróżniać prawdę od fikcji. Póki co warto się cieszyć, że ma wspaniałą wyobraźnię . Do dziecka, które udaje króla, możemy zwracać się: „Wasza wysokość”. Gdy jednak posuwa się za daleko (i próbuje zmusić babcię, by obsługiwała go jak monarchę) albo zaczyna się bać własnej opowieści, trzeba kończyć zabawę. Kłamie, że to nie...
