Jak nagradzać dziecko?

Gdyby dzieci zawsze robiły to, czego oczekują rodzice, temat kar i nagród pewnie by nie istniał. Nie istniałyby też wątpliwości, czy kary nie unieszczęśliwiają, a nagrody nie rozpuszczają i czy stosując jedne i drugie, zasługujemy na miano dobrego rodzica, a może raczej tresera. O tym, czy karać i nagradzać , a jeśli tak, to w jaki sposób, rozmawiamy z psychologiem, dr Aleksandrą Jasielską.  Przed Gwiazdką wiele dzieci słyszy słynne zdanie: „Jak będziesz się źle zachowywać, Mikołaj przyniesie ci rózgę". Co o tym sądzi psycholog?  Należy sobie zadać pytanie, co chcemy uzyskać, mówiąc do dziecka w ten sposób. Jeśli zmianę zachowania, to straszenie rózgą nie jest dobrym pomysłem. Bo zarówno kary, jak i nagrody powinny pojawić się od razu, gdy dziecko zrobi coś źle lub dobrze. Opowiadanie o tym, co będzie za miesiąc czy dwa tygodnie, to dla malucha abstrakcja. Lepiej powiedzieć, że Mikołaj czy Gwiazdor, jak mówimy w Wielkopolsce, zastanawia się, jaki prezent dziecko może dostać, gdy np. nie będzie biło młodszej siostry albo pozwoli mamie dokończyć rozmowę telefoniczną. Rodzice straszą rózgą, ponieważ najczęściej nie mają żadnego repertuaru kar ani nagród. (sprawdź też: Jak zapobiec kłótniom między rodzeństwem ). A może dałoby się wychowywać dzieci bez ich stosowania? Nasze pociechy nie zawsze zachowują się tak, jakbyśmy chcieli, jak jest to akceptowane społecznie. Małe dziecko jest z natury ruchliwe, żywiołowe, głośne i niektóre jego zachowania są niewłaściwe  w pewnych okolicznościach, np. kiedy rozrywa opakowania prezentów na imprezie urodzinowej kolegi lub niszczy przygotowane tam dekoracje. Jeśli chcemy, by tak nie postępowało, możemy pokazywać dobry wzorzec, ale niekiedy nie da się tego zrobić i potrzebna jest kara. Na przykład jaka? Wymyślenie kary odpowiedniej dla swojej pociechy to...

Choć wszyscy marzymy o tym, by było ich jak najmniej, dobrze wiemy, że się od nich nie uwolnimy. Smutne? Pewnie tak, ale z drugiej strony... Po co zatruwać się myślami w stylu: „Jak ja nienawidzę mycia naczyń”. Przyznaj się, ile razy usłyszał to twój maluch? A może lepiej powiedzieć: „OK, zrobię to i to, ale później czekają mnie same przyjemności” albo „Sprzątanie jest beee, ale później jest czysto w domu”? Wszystko, co powiesz czy zrobisz, dla smyka jest najważniejsze na świecie. Więc jeśli ty narzekasz na obowiązki, to i on zapamięta je jako coś, co lepiej omijać duuużym łukiem. Pamiętaj, póki malec jest wpatrzony w ciebie jak w obrazek, możesz pokazać mu, że o to, by wasz dom wyglądał jak najlepiej, starają się wszyscy – i mali, i duzi. Dlaczego są potrzebne? Tak, dzieciństwo powinno być beztroskie i wypełnione zabawą. Ale czy powinno być pozbawione obowiązków? Nie! Dzięki nim maluch uczy się odpowiedzialności („Poukładam książki na półce, bo na podłodze mogą się zniszczyć”), samodzielności i niezależności (co wpływa na ocenę własnej wartości). Dziecko uczy się też systematyczności, bo jeśli czegoś nie zrobi dzisiaj, jutro będzie miał dwa razy więcej. A do tego czuje się potrzebne i ważne. Bo w rodzinie każdy jest za coś odpowiedzialny: mama, tata, starsze rodzeństwo, nawet maluszek. To świetna nauka, dzięki której smyk dowie się, jak żyć w grupie i jak współdziałać z innymi. Od czego zacząć? Zastanów się, jakie obowiązki może mieć twój szkrab, a potem: • Powiedz smykowi, czego od niego oczekujesz. Konkretnie! Nie mów: „Sprzątaj codziennie pokój”, tylko: „Odstaw samochodziki/lalki na półkę”, „Odłóż koszulkę na tę półkę, a spódnicę na tę”. Maluch powinien dokładnie wiedzieć, jakie są jego zadania. Dla ułatwienia możesz...

Jeśli dziecko jest chore, musi iść do lekarza. To dla niego duży stres? Na szczęście są sztuczki, by oswoić malucha z pediatrą. I to miłe! Niektóre dzieci z chęcią chodzą do przychodni, dla innych jest to przeżycie, któremu towarzyszą lęk i łzy. Jeśli Twoja pociecha należy do tej drugiej grupy, na razie jest Ci trudniej, ale nie znaczy to, że malec nie oswoi się z lekarzem. Spróbuj kilku sposobów. Żeby odnieść sukces, czasem będzie potrzebna współpraca lekarza. Przygotowanie do wizyty Jeśli macie zaplanowaną wizytę u doktora, nie rób z tego wielkiego wydarzenia, o którym długo rozmawia się w domu i informuje całą rodzinę. Spróbuj potraktować sprawę jak coś zwykłego, co załatwicie np. przy okazji robienia zakupów, ale zawsze poinformuj malca, że idziecie także do lekarza. Powiedz: "Zrobimy zakupy, a potem wpadniemy do pani doktor, która da nam lekarstwa na twój katarek". Możesz zachęcić dziecko, przedstawiając wizytę w przychodni jako środek do osiągnięcia celu, np.: "Jeśli pójdziemy do lekarza, to szybciutko wyzdrowiejesz i wybierzemy się na basen". Zabawa w lekarza Zadbaj, by dziecko wiedziało, co zdarzy się w gabinecie. Kup książeczki, których bohaterowie odwiedzają lekarza. Możesz też opowiadać bajki, w których postaci, podobnie jak maluch, u lekarza przeżywają trudne emocje. Ale przede wszystkim bawcie się w doktora. Kup zabawkowy zestaw lekarski. Niech maluch osłucha Ciebie, misia czy samochodzik. Daj mu też zwykłą strzykawkę (bez igły!) – niech robi zastrzyki zabawkom i z nimi rozmawia. Wcielając się w lekarza, sam będzie musiał znaleźć argumenty, by uspokoić swoich pacjentów. Pozwól, by podał misiowi syrop. Choć dziecko nabrudzi, osiągniesz coś ważniejszego – ono zobaczy, że zabawki też przyjmują lekarstwa. Rozbieranie bez krzyku Choć w domu mówiłaś, jak wygląda wizyta u lekarza, w...