Reklama

Płacz niemowlaka to dźwięk, którego nie da się zignorować. Wszyscy, niezależnie od wieku i płci, jesteśmy zaprogramowani w ten sposób, że słysząc płacz niemowlęcia, musimy coś zrobić – sprawdzić, co się dzieje, chronić dziecko, ukołysać albo chociaż znaleźć kogoś, kto to zrobi. Płacz niemowlaka trudno pozostawić bez reakcji, dzięki temu mały bezradny człowiek może liczyć na pomoc. Rodzice często jednak mają problem ze zrozumieniem przyczyny płaczu noworodka i niemowlaka.

Reklama

Wyjaśniamy:

  1. Co oznacza płacz niemowlaka i jak to rozpoznać?
  1. Jak reagować na płacz niemowlaka?
  2. Czekać czy od razu reagować na płacz niemowlaka?
  3. Co pomaga płaczącemu dziecku?
  4. Co robić, gdy dziecko płacze bez powodu i nie możesz tego znieść?
  5. Kiedy z płaczącym dzieckiem iść do lekarza?

Co oznacza płacz niemowlaka?

Małe dziecko płacze z wielu powodów, bo tylko tak może dać znać rodzicom, że coś mu przeszkadza, boli albo złości. Płacz niemowlaka to także mnóstwo innych reakcji: zaciśnięte piąstki, wiercenie się, machanie nóżkami i drżąca warga. Rodzice z czasem uczą się rozpoznawać przyczyny płaczu noworodka i niemowlaka. Oto najważniejsze z nich:

Dziecko płacze, bo jest głodne

Płacz niemowlaka będący oznaką głodu to zwykle kwilenie i rytmiczne popłakiwanie. Niemowlę układa główkę na bo jak do karmienia, zbliża piąstki do buzi, oblizuje się. Noworodki i niemowlęta mają maleńkie żołądki i nie są w stanie najeść się na zapas. Chcąc nie chcąc, niemowlę domaga się karmienia kilkanaście razy na dobę.

Dziecko płacze, bo potrzebuje bliskości

​Dla niektórych dzieci bliskość rodzica jest ważniejsza nawet od jedzenia. Płacz niemowlaka spragnionego przytulania przypomina trochę miauczenie kota.

Dziecko płacze, bo ma brudną pieluszkę

Lepki kompres na pupie to żadna przyjemność, a co gorsza, poważne ryzyko podrażnienia skóry. Płacz niemowlaka może być donośny i brzmieć rozpaczliwie.

Dziecko płacze przez nadmiar bodźców

Światło, hałas, goście w domu, a nawet zabawy z mamą mogą być bardzo męczące, zwłaszcza że maleńki człowiek jest w stanie skoncentrować się tylko przez moment. Przebodźcowany niemowlak będzie grymasił i popłakiwał.

Dziecko płacze przez ból brzuszka

Kolka to problem ponad połowy niemowląt. Powoduje ból, który naprawdę trudno znieść. Płacz niemowlaka z powodu bólu brzuszka pojawia się nagle, jest gwałtowny i piskliwy. Dziecko może też płakać tuż po karmieniu, jeśli się przejadło.

Dziecko płacze ze zmęczenia

Nawet dorosły człowiek nie zaśnie, gdy jest ledwo żywy ze zmęczenia. Niemowlę tym bardziej, więc płacze, bo nie wie, co ze sobą zrobić. Najpierw będzie marudzić, a potem głośno płakać.

Dziecko płacze, bo się złości

Zdenerwowany niemowlak napręża całe ciało i zaciska piąstki. Zazwyczaj reaguje w ten sposób na brak zainteresowania rodziców albo opiekunów.

Dziecko płacze, bo mu za ciepło lub za zimno

Niemowlęta są bardzo wrażliwe na temperaturę. A że nie potrafią same naciągnąć na siebie kołderki albo rozpiąć sweterka, krzyczą, ile sił w płucach. Jeśli dziecko płacze z zimna, może mu drżeć dolna warga, jeśli z gorąca, może ciężko dyszeć.

Dziecko płacze, bo się nudzi

Niemowlak jest istotą społeczną. Nie lubi być zbyt długo sam i zaczyna się nudzić, jeśli wokół niego nie dzieje się nic ciekawego. Płacz znudzonego niemowlaka to popłakiwanie i kwilenie.

Dziecko płacze, bo źle się czuje

Płacz bywa pierwszym objawem wykluwającej się choroby. Zwykły katar u noworodka może okazać się poważnym problemem.

Bywa, że płacz niemowlaka wynika z niedojrzałości układu nerwowego. Czasem dzieci po prostu muszą sobie popłakać. Jeśli dziecko rozwija się dobrze, ma apetyt, przybiera na wadze, a od czasu do czasu płacze, można uznać, że po prostu ma zły dzień.

Jak reagować na płacz niemowlaka?

Przede wszystkim zastanów się, dlaczego dziecko płacze. Zamiast działać automatycznie (natychmiast przystawiać do piersi, przewijać, wtykać smoczek itd.), nastaw się na odbiór i spróbuj ustalić, co jest przyczyną płaczu. Na początku jest to bardzo trudne – dziecko krzyczy, ty się boisz, jesteś zdenerwowana, trzęsą ci się ręce. Mimo wszystko warto się zatrzymać i przyjrzeć zachowaniu dziecka (jego mimice, ruchom) oraz odpowiedzieć na kilka pytań:

  • Kiedy dziecko ostatnio jadło?
  • Co może przeszkadzać niemowlakowi?
  • Co dzieje się w najbliższym otoczeniu?
  • Co się wydarzyło przed wybuchem płaczu?

Dzięki takiemu śledztwu masz większą szansę zaspokoić rzeczywistą potrzebę dziecka. Nakarmienie niemowlęcia, gdy rozpacza z powodu wrzynającej się w ciało gumki, nie rozwiąże przecież jego problemu.

Czekać czy reagować od razu na płacz niemowlaka?

Badania dowodzą, że dzieci, których matki reagowały na płacz, nie wyrastają na rozkapryszonych maminsynków. Przeciwnie: są bardziej ufne, odważne, samodzielne i rzadziej płaczą niż te, które pozostawiano, by się wypłakały. Co się dzieje z tymi, na których płacz nikt nie reaguje? W końcu milkną. Jednak nie dlatego, że jest im dobrze. Po prostu wiedzą, że to nie ma sensu. W przyszłości mogą mieć problem z nawiązywaniem więzi z innymi.

Reagowanie na płacz dziecka nie oznacza, że powinnaś wyskakiwać z wanny, gdy tylko usłyszysz kwęknięcie. Nie zwichniesz dziecku osobowości, jeśli najpierw się wytrzesz. Chodzi jedynie o to, by pojawić się możliwie szybko i nie zostawiać niemowlęcia samemu sobie, „by się wypłakało”. Im dziecko młodsze, tym krócej może czekać.

Co pomaga płaczącemu dziecku?

Najłatwiej poradzić sobie wówczas, gdy dziecko płacze z konkretnej przyczyny, np. z głodu albo z powodu mokrej pieluchy. Wystarczy je wówczas nakarmić, przewinąć i problem się rozwiązuje.

Co zrobić, gdy przyczyną płaczu niemowlaka nie jest głód lub brudna pieluszka?

  • Przytul dziecko – w twoich ramionach poczuje się bezpiecznie. Zna cię dobrze: rozpoznaje twój zapach, głos, rytm serca. Nawet jeśli nie przestanie płakać, na pewno poczuje się bezpieczniej.
  • Dotknij – czasem wystarczy głaskanie albo położenie dłoni na piersi maleństwa.
  • Zaśpiewaj kołysankę – nawet jeśli nie umiesz, a jeśli nie lubisz śpiewać, mów coś śpiewnym, spokojnym tonem.
  • Kołysz – w ramionach, w bujanym fotelu, w wózku, niemowlęcej huśtawce. Większość dzieci to uwielbia. Możesz także włożyć maluszka do chusty albo nosidełka i wybrać się z nim na spacer po mieszkaniu.
  • Otul miękkim kocykiem – jednak nie rób tego zbyt ciasno, „na mumię”. Choć na wiele niemowląt działa to kojąco, jest niebezpieczne dla ich bioder – nóżki dziecka nie mogą być zupełnie wyprostowane.
  • Odkręć kran – włącz pralkę, odkurzacz (jeśli nie jest zbyt głośny) albo puść dziecku szum suszarki. Monotonne dźwięki, tzw. biały szum działają uspokajająco.
  • Zabierz na spacer – dziecko zapewne zaśnie, zanim przejdziesz kilkanaście kroków.
  • Masuj brzuszek – jeśli przyczyną płaczu jest kolka, zrób delikatny masaż antykolkowy. I uzbrój się w cierpliwość.

​

Nie ma cudownego sposobu, który działa zawsze, wszędzie i na każde płaczące dziecko. To, co pomaga jednemu niemowlakowi, innego może doprowadzić do histerii. Trzeba po prostu próbować.

Co robić, gdy dziecko płacze bez powodu i nie możesz tego znieść?

Dziecko nigdy nie płacze bez powodu. Bardzo popularny jest fałszywy pogląd, że płacz niemowlaka to próba manipulowania otoczeniem. Nie daj się na to nabrać. Noworodki i małe niemowlęta płaczą, bo tylko w ten sposób mogą okazać, że potrzebują pomocy. Otrzymując ją, nabierają zaufania do świata, czują się bezpieczne i kochane.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których rodzice nie radzą sobie z płaczem dziecka. Wtedy trzeba to po prostu przetrwać, pamiętając, że niezależnie od tego, jak bardzo jesteśmy zmęczeni i zestresowani, nie wolno odreagować stresu na dziecku.

Tego nigdy nie rób:

  • Nie krzycz na dziecko – dla niego to jak trzęsienie ziemi.
  • Nie potrząsaj – to śmiertelnie niebezpieczne, potrząsanie niemowlakiem może prowadzić do poważnych uszkodzeń ciała i mózgu (syndrom dziecka potrząsanego).
  • ​Nie zostawiaj dziecka samego w domu – mały człowiek musi być non stop pod czyjąś opieką.

Co możesz zrobić, kiedy masz dość płaczu dziecka?

  • Staraj się jak najwięcej wypoczywać – tak, w praktyce trudno zrobić użytek z tej rady, ale zamiast gotować, sprzątać, prać, zdrzemnij się albo choć poleż w wannie.
  • Przestań się oskarżać – to naprawdę nie twoja wina, że dziecko płacze.
  • Poproś kogoś o pomoc – gdy ktoś zaopiekuje się dzieckiem, wyjdź na trochę z domu albo chociaż do drugiego pokoju. Jeżeli nie możesz liczyć na pomoc, zostaw na chwilę dziecko w łóżeczku albo kojcu (upewnij się, że jest bezpieczne i wyjdź na chwilę z pokoju. Postaraj się ochłonąć, opłucz twarz zimną wodą, weź parę głębokich wdechów.
  • Poszukaj czegoś, co pomoże ci dojść do siebie – pewną młodą mamę, która miała problem z panowaniem nad sobą, uspokajało oglądanie zdjęć własnego dziecka – tych rozczulających. Dzięki nim nad złością brała górę myśl „Przecież to moje kochane maleństwo”.
  • ​Wyżal się – choćby przez telefon, to pomaga. Pogadaj z innymi młodymi mamami. Gdy usłyszysz „Mój Szymek tak płakał, że sąsiedzi przyszli zapytać, co się stało”, poczujesz, że nie jesteś sama.

Kiedy z płaczącym dzieckiem trzeba iść do lekarza?

Jeśli płacz niemowlaka cię niepokoi, nie snuj domysłów, tylko skontaktuj się z pediatrą.

Umów się do pediatry, jeśli:

  • Dziecko płacze bardzo długo – nawet przy kolce nie powinno to trwać wiecznie.
  • Niemowlę wygląda i zachowuje się inaczej niż zwykle – ty najlepiej znasz własne dziecko i wiesz, kiedy jest nieswoje.
  • Nie chce jeść – nagła utrata apetytu wymaga konsultacji z lekarzem.
  • Ma niepokojące objawy – na przykład katar, kaszel, podwyższoną temperaturę.
  • Jego płacz brzmi inaczej niż dotąd – jest na przykład bardziej gwałtowny albo po prostu inny.
  • ​Intuicja mówi ci, że z płaczącym dzieckiem dzieje się coś złego – zawsze lepiej dmuchać na zimne, niż zlekceważyć coś poważnego.

Zobacz też:

Reklama
Konsultacja merytoryczna

Beata Płażewska

Psycholożka ze specjalizacją psychopatologia rozwoju dzieci i młodzieży
Reklama
Reklama
Reklama