Szczepienie na różyczkę - kiedy i dlaczego warto szczepić dzieci
Szczepienie na różyczkę sprawia, że liczba zachorowań na tę chorobę spada. Najczęściej na różyczkę chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ale chorować mogą także osoby dorosłe.
Szczepienie na różyczkę jest obecnie obowiązkowe dla dzieci. Pierwszą dawkę podaje się w 13-15. miesiącu życia, natomiast drugą w 6. roku życia. U dziecka różyczka może powodować poważne powikłania, np. zapalenie mózgu. Różyczka najbardziej niebezpieczna jest, gdy zachoruje kobieta w ciąży. Może to prowadzić do poważnych i nieodwracalnych wad wrodzonych u dziecka, dlatego tak ważne jest szczepienie dzieci już w dzieciństwie, by w przyszłości nie doszło do komplikacji u ciężarnych.
Spis treści:
- Szczepienie na różyczkę - dostępne szczepionki
- Szczepienie na różyczkę - w jakim wieku?
- Szczepienie na różyczkę - przeciwwskazania
- Niepożądane odczyny poszczepienne po szczepionce przeciw różyczce
- Co to jest różyczka?
- Jakie są objawy różyczki?
- Różyczka - możliwe powikłania
Szczepienie na różyczkę - dostępne szczepionki
Wszystkie dostępne w Polsce szczepionki przeciw różyczce zawierają żywy, atenuowany (osłabiony) szczep wirusa. Nie ma dostępnych szczepionek jednoskładnikowych przeciw różyczce - dzieci w Polsce szczepione są skojarzonymi szczepionkami przeciwko różyczce, odrze i śwince (szczepionka MMR).
Szczepienie na różyczkę - w jakim wieku?
Zgodnie z obowiązującym w Polsce kalendarzem szczepień, szczepienie przeciw różyczce, odrze, śwince jest szczepieniem obowiązkowym. Zgodnie z kalendarzem szczepień, MMR szczepione są dzieci w 13-15. miesiącu życia, a następnie w 6. roku życia otrzymują dawkę przypominającą.
Szczepienie na różyczkę - przeciwwskazania
Nie powinno się szczepić przeciw różyczce dzieci, które są uczulone na którykolwiek ze składników szczepionki, w tym neomycynę.
Przeciwwskazaniem do szczepienia jest też:
Zobacz także
- reakcja nadwrażliwości po wcześniejszym szczepieniu,
- przyjmowanie leków zmniejszających aktywność układu odpornościowego,
- choroby krwi lub nowotwory,
- niedobory odporności w następstwie choroby lub leczenia.
Czasowo przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw różyczce są ostre choroby infekcyjne i zaostrzenia chorób przewlekłych.
Niepożądane odczyny poszczepienne po szczepionce przeciw różyczce
Nie ma osobnej szczepionki przeciw różyczce, podaje się szczepionkę przeciw odrze, śwince i różyczce, dlatego jeśli występują powikłania, to trudno jednoznacznie stwierdzić, po której ze składników szczepionki skojarzonej.
Po podaniu szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce mogą pojawić się miejscowe odczyny poszczepienne (zwykle przemijające, utrzymujące się 1-2 dni). Jest to zaczerwienienie, bolesność i obrzęk w miejscu ukłucia.
Mogą pojawić się:
- stan podgorączkowy lub niewysoka gorączka (w 6-12 dniu po szczepieniu, utrzymuje około 2 dni),
- nietypowy płacz,
- wysypka na skórze (zwykle w 6-12 dniu po szczepieniu),
- łagodne powiększenie węzłów chłonnych,
- obrzęk ślinianki przyusznej,
- bóle i zapalenie stawów,
- wybroczyny na skórze (do 2 miesięcy po szczepieniu, zwykle ustępują bez śladu po 2-3 tygodniach),
- zapalenie mięśni
- polineuropatia.
Co to jest różyczka?
Różyczka to zakaźna choroba wirusowa. Do zakażenia najczęściej dochodzi przez bezpośredni kontakt z chorą osobą oraz przez łożysko (płód od matki) w przypadku różyczki wrodzonej. Okres wylęgania zakażenia wynosi 2–3 tygodnie, ale różyczka jest zakaźna już na 7 dni przed pojawieniem się objawów (a potem przez około 5 dni po ich wystąpieniu).
Najczęściej na różyczkę chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, jednak mogą chorować też dorośli. Najbardziej niebezpieczne jest zachorowanie na różyczkę dla kobiety w ciąży (do 12. tygodnia). Może dojść do poronienia lub wielonarządowych uszkodzeń płodu.
Jakie są objawy różyczki?
Początkowo objawy różyczki u dzieci przypominają objawy typowej infekcji dróg oddechowych:
Pojawia się też silne powiększenie węzłów chłonnych za uszami i na potylicy. Po kilku dniach pojawia się charakterystyczna dla różyczki wysypka – początkowo występuje na twarzy, jednak już w ciągu doby obejmuje całe ciało. Wysypka utrzymuje się do 3 dni, a następnie znika, nie pozostawiając śladów.
U nastolatków i dorosłych częściej występują niecharakterystyczne objawy różyczki, takie jak:
- bóle głowy, nóg, rąk,
- gorączka,
- zapalenie spojówek.
Różyczka - możliwe powikłania
Najczęstsze powikłania różyczki to zapalenie spojówek, bóle mięśni i stawów (częściej u młodzieży i dorosłych). Bardzo rzadko zdarzają się poważne powikłania takie jak małopłytkowość, zapalenie mózgu. Najpoważniejsze powikłania różyczki są w przypadku zachorowania na różyczkę kobiety w ciąży: wady wrodzone dziecka, nawet poronienia i śmierć dziecka. Najniebezpieczniejsze są zakażenia w pierwszych 12 tygodniach ciąży, dlatego tak ważne jest zaszczepienie na różyczkę przed zajściem w ciążę - to właśnie z tego powodu wprowadzono do obowiązkowego kalendarza szczepień to szczepienie.
Zobacz także:
- Objawy różyczki: nie zawsze jest wysypka!
- Jak sprawdzić, czy chorowało się na różyczkę?
- Szczepionka MMR: kiedy się ją podaje, NOP, bezpieczeństwo
dr Paweł Grzesiowski
Pediatra, immunolog, prezes Fundacji „Instytut Profilaktyki Zakażeń”, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. COVID-19, autor wielu publikacji na temat profilaktyki, immunologii i szczepień