Nieleczony kręcz szyi u niemowlaka prowadzi do asymetrii ciała, co sprzyja rozwojowi skrzywienia kręgosłupa i zaburza prawidłowy rozwój ruchowy dziecka. Dlatego bardzo ważne jest, aby rehabilitacja niemowlęcia z kręczem szyi rozpoczęła się jak najwcześniej – nawet w pierwszym miesiącu życia dziecka. Terapia zależy od przyczyn, jakie leżą u podstaw powstania wady.
Spis treści:
Najczęstszą przyczyną kręczu szyi u niemowląt jest nieprawidłowe ułożenie płodu w łonie matki, uraz okołoporodowy lub wrodzona wada anatomiczna. Kręcz szyi może mieć podłoże mięśniowe lub kostne.
W przypadku podłoża mięśniowego nieprawidłowość polega na tym, że jeden z mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych ulega skróceniu i pociąga główkę dziecka do charakterystycznego ustawienia. Asymetria ustawienia głowy rozwija się w pierwszych tygodniach życia. Pojawia się wzmożone napięcie mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, które powoduje niesymetryczne ustawienie głowy. Na przebiegu mięśnia mogą pojawić się zbliznowacenia i zwłóknienia, które mogą być wyczuwalne przez skórę.
Przy kostnym podłożu kręczu szyi u niemowlaka przyczyną nieprawidłowego ustawienia główki jest wrodzona zmiana anatomiczna – kręg klinowy, nieprawidłowości w kompleksie szczytowo potylicznym. Zdarza się też neurologiczne podłoże kręczu – zespół Arnolda-Chiariego.
Jak rozpoznać kręcz szyi u niemowlaka? Objawem kręczu szyi jest niesymetryczne ustawienie główki niemowlęcia. Głowa przechyla się w jedną stronę (w tę, po której mięsień jest uszkodzony – w przypadku mięśniowej przyczyny kręczu) i obraca w stronę przeciwną. Jednocześnie widoczne jest uniesienie barku po stronie kręczu. Mogą też występować zniekształcenia czaszki i zmniejszenie połowy twarzy po tej samej stronie.
U dziecka położonego na brzuchu krecz szyi powoduje przechylanie się ciała na stronę, po której jest problem. Wywołuje to asymetrię ustawienia ciała, co w przyszłości może prowadzić do wad postawy i skoliozy.
Objawy kręczu szyi mogą nasilać się, gdy dziecko cierpi na refluks żołądkowo-przełykowy. Dlatego warto zadbać o to, aby niemowlę z kręczem szyi nie miało problemów z brzuszkiem, żeby nie nasilać wadliwego ustawienia głowy i ciała.
U części niemowląt z kręczem szyi rozpoznaje się także inne schorzenia kostno-mięśniowe: śródstopie przywiedzione, dysplazję stawu biodrowego, podwichnięcie kręgów C1-C2, stopy końsko-szpotawe lub płaskogłowie.
Jeśli lekarz potwierdzi, że niemowlę ma kręcz szyi na tle mięśniowym (być może potrzebne będzie np. USG, które pozwoli ustalić podłoże kręczu), rodzice powinni zgłosić się z dzieckiem do fizjoterapeuty, który będzie wykonywał z dzieckiem nie tylko specjalne ćwiczenia, ale też zastosuje terapię manualną i ewentualnie masaż.
Przy podłożu mięśniowym kręczu szyi u niemowlaka często udaje się skorygować wadliwe ustawienie główki dziecka, jeśli terapia odbywa się regularnie, a rodzice postępują w domu zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty. Rzadko zdarza się konieczność wykonania zabiegu operacyjnego.
W ramach leczenia terapeuta może zalecić następujące ćwiczenia i masaż:
Jeśli kręcz szyi nie ustępuje po 6-8 miesiącach rehabilitacji, możliwe jest wstrzyknięcie toksyny botulinowej do zbyt napiętego mięśnia lub zabieg operacyjny – miotomia (przecięcie) mięśnia wykonywana w znieczuleniu ogólnym.
Leczenie kręczu szyi pochodzenia kostnego początkowo polega na kilkutygodniowym stosowaniu opatrunków gipsowych lub aparatów korekcyjnych obejmujących głowę, szyję i tułów dziecka. W kolejnym etapie stosuje się ćwiczenia bierne i czynne utrwalające uzyskane prawidłowe ustawienie głowy i szyi. Gdy taka terapia nie przynosi rezultatów, wykonuje się operację kręgosłupa szyjnego.
Na rynku dostępne są poduszki dla niemowląt, które producenci polecają jako akcesorium do wspomagania leczenia kręczu szyi u niemowląt lub do zapobiegania powstawania nieprawidłowości w obrębie główki dziecka. Są to dość płaskie podkładki z dołkiem pośrodku.
Zanim jednak kupisz taką poduszkę, skonsultuj się ze specjalistą, czy według niego warto ją zastosować. Niektórzy fizjoterapeuci są przeciwnikami nawet tzw. poduszek ortopedycznych dla niemowląt, inni odnajdują dla nich zastosowanie w terapii. Jednak każde dziecko jest inne, podobnie jest z kręczem szyi – u jednego dziecka kręcz będzie nasilony u innego niewielki, także terapia może przebiegać w różnym tempie. Dlatego to specjalista powinien ocenić, czy w tym konkretnym przypadku poduszka na krecz szyi pomoże, czy raczej zaszkodzi.
Do noszenia dziecka z kręczem szyi poleca się dwie pozycje. Dla młodszych niemowląt zalecana jest pozycja skośna dopasowana do wady, a dla starszych niemowląt także pozycja pionowa „policzek do policzka”.
Jeśli z powodu kręczu twarz dziecka zwraca się w jego prawą stronę, a lewe uszko znajduje się bliżej lewego barku, lewą stronę ciała dziecka należy ułożyć niżej, więc dziecko trzeba ułożyć bokiem na swojej lewej ręce (główka bliżej łokcia) – plecy dziecka skierowane są do ciała rodzica.
Jeżeli kręcz szyi sprawia, że twarz dziecka zwraca się w jego lewą stronę, a prawe uszko znajduje się bliżej prawego barku, to prawą stronę ciała należy ułożyć niżej. Dziecko układamy wtedy bokiem na swojej prawej ręce (główka bliżej łokcia), a plecy są skierowane do ciała rodzica.
Gdy kręcz szyi powoduje, że twarz dziecka zwraca się w jego prawą stronę, a lewe uszko znajduje się bliżej lewego barku, dziecko trzeba usadzić przodem do siebie na lewej ręce (prawa podtrzymuje plecki dziecka, a prawy policzek maluszka powinien być przytulony do lewego policzka rodzica.
Jeżeli natomiast kręcz szyi sprawia, że twarz dziecka zwraca się w jego lewą stronę, a prawe uszko znajduje się bliżej prawego barku, dziecko trzeba usadzić przodem do siebie na prawej ręce (lewa podtrzymuje plecki dziecka, a lewy policzek maluszka powinien być przytulony do prawego policzka rodzica:
fot.: JenkoAtaman/Adobe Stock
Sprawdź także:
Masaż Shantala rozpropagowała Vimala Schneider McClure, autorka popularnej książki „Infant Massage: A handbook for loving parents”. Masowanie niemowlaka (a potem także starszego dziecka) powinno przebiegać w spokojnej, ciepłej atmosferze. Możesz użyć do masażu oliwki, a nawet oleju jadalnego. Masaż Shantala pomaga na kolkę, niepokój, pozwala dziecku się odprężyć i spokojnie zasnąć. Jest jeszcze jedna zaleta masowania niemowląt: ten rytuał pogłębia więź między dzieckiem a rodzicem. Spis treści: Historia masażu Shantala Masaż Shantala – od kiedy? Przeciwwskazania do masażu Shantala Wskazania do masażu Shantala Masaż Shantala – instrukcja Masaż Shantala – czemu służy dotyk Historia masażu Shantala Ten rodzaj masażu Vimala Schneider McClure sprowadziła z Indii do Stanów Zjednoczonych. Podczas studiów i pracy w Indiach Amerykanka przekonała się, jak ważny dla rozwoju niemowlęcia jest tradycyjny masaż, który nie tylko uspokaja dzieci, ale też pomaga rodzicom nawiązać z niemowlętami bliską więź. Vimala Schneider McClure obserwowała, jak indyjskie mamy regularnie masują nie tylko swoje maluchy, ale też innych członków rodziny i przekazują te umiejętności swoim córkom. Zafascynował ją masaż niemowląt . Gdy urodził się jej synek, sama zaczęła go masować. A kiedy miał 7 miesięcy, stworzyła profesjonalny program masażu niemowląt i zapragnęła podzielić się nim z innymi. Tak powstało Międzynarodowe Towarzystwo Masażu Niemowląt, które zajęło się promowaniem masażu Shantala w wielu krajach. Masaż Shantala – od kiedy? Choć nie ma przeciwwskazań do stosowania masażu Shantala u noworodków, najczęściej wykonuje się go u dzieci od 2 miesiąca życia. Jeśli jednak rodzice czują się pewnie, mogą go wykonywać już od pierwszych dni...
Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt (a także u dzieci w starszym wieku) wymaga rehabilitacji, którą warto wspomóc prostymi ćwiczeniami w domu, polecanymi przez fizjoterapeutę Pawła Zawitkowskiego. Pamiętaj, że im wcześniej dziecko zacznie być rehabilitowane przez doświadczonego fizjoterapeutę, wspierane odpowiednimi ćwiczeniami w domu, tym większe ma szanse na prawidłowy rozwój psychomotoryczny. Przedstawiamy ćwiczenia na wzmożone napięcie mięśniowe, które możesz wykonywać z dzieckiem w domu. Spis ćwiczeń na wzmożone napięcie mięśniowe: masaż na wzmożone napięcie mięśniowe ćwiczenia w domu na wzmożone napięcie: turlanie, przetaczanie ćwiczenia na piłce na wzmożone napięcie mięśniowe dotykanie różnych faktur pielęgnacja noworodka ze wzmożonym napięciem mięśniowym noszenie niemowlaka „na fasolkę” Wzmożone napięcie mięśniowe - ćwiczenia i rehabilitacja Gdy u dziecka występuje wzmożone napięcie mięśniowe , należy jak najszybciej rozpocząć rehabilitację. Fizjoterapeuta dziecięcy dobierze odpowiednie techniki. Pokaże także, w jaki sposób należy ćwiczyć z dzieckiem w domu. Odpowiednio dopasowane ćwiczenia sprawią, że dziecko uzyska optymalne napięcie mięśniowe. Bardzo ważne jest zaangażowanie rodziców – odpowiednia pielęgnacja, sposób noszenia, ćwiczenie z maluszkiem w domu. Efekty rehabilitacji można zauważyć już po pierwszych tygodniach. Masaż na wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka Połóż dziecko na złączonych udach (wzdłuż, a nie w poprzek nóg) buzią do ciebie. Unieś kolana, by główka była wyżej niż reszta ciała. Nóżki chwyć w okolicy ud i oprzyj o swą klatkę piersiową. Z wyczuciem przesuwaj je w lewo i w prawo, w górę i w dół, aby przyzwyczaić dziecko do ruchu. Połóż otwarte dłonie na jego barkach. Delikatnie, ale...
Obniżone napięcie mięśniowe (czyli hipotonia mięśniowa) oznacza, że niemowlę gorzej radzi sobie z przeciwstawianiem się sile grawitacji. Skutkiem obniżonego napięcia mięśniowego jest wytworzenie przez niemowlę tzw. kompensacji. Oznacza to, że dziecko porusza się i działa w nieco inny sposób niż jego rówieśnicy z prawidłowym napięciem mięśniowym. Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt sprawia, że dziecko mało płacze, dużo śpi, a gdy nie śpi, leży w łóżeczku. Nie unosi do góry nóżek. Jest bardzo spokojne, ale tylko do czasu, gdy chcesz zmienić jego pozycję: unieść go, przewinąć –wtedy zaczyna głośno krzyczeć. Gdy podnosisz niemowlę z obniżonym napięciem mięśniowym, dziecko wydaje się bardzo ciężkie, „przelewa się przez ręce". Gdy kładziesz je na brzuszku – nie próbuje unieść główki, albo unosi ją, ale bardzo niepewnie. Objawów hipotonii jest więcej. Obniżone napięcie mięśniowe – objawy Objawy obniżonego napięcia mięśniowego u niemowlęcia widoczne są na każdym etapie rozwoju. Najwcześniej zaobserwować można zbyt duży zakres ruchu w stawach, kłopoty ze ssaniem, krztuszenie się podczas ssania. Później pojawiają się kolejne symptomy. Oto, na co powinni zwrócić uwagę rodzice, obserwując rozwój swojego dziecka. Co może wskazywać na obniżone napięcie mięśniowe u niemowlaka? W pozycji leżenia na plecach: niemowlę ma wypięty brzuszek i klatkę piersiową nie łączy rączek w linii środkowej ciała nie unosi nóżek i nie uderza nimi o podłoże, za to układa je w pozycji żaby po 3. miesiącu życia kręgosłup dziecka nie przylega do podłoża W pozycji leżenia na brzuchu: niemowlę słabo kontroluje główkę zaciska dłonie w piąstki ma uniesione barki (głowa jest schowana miedzy nimi, szyja wydaje się krótka) dziecko...
