Alimenty na dziecko to często drażliwa kwestia. Ich wysokość oraz zasady przyznawania zależą od wielu czynników. Z reguły alimenty są ustanawiane przez sąd, ale nie zawsze. Jeżeli rodzice zgadzają się co do wysokości i sposobu wypłacania alimentów, wystarczy, że zawrą stosowną umowę, najlepiej w formie aktu notarialnego. Może się również zdarzyć, że osoba sądownie zobowiązana do płacenia alimentów uchyla się od tego obowiązku. W takich przypadkach przysługuje prawo do ubiegania się o środki z Funduszu Alimentacyjnego. Podpowiadamy, jakie warunki trzeba spełnić, by starać się o alimenty na dziecko. Sprawdź, kiedy alimenty na dziecko nie przysługują.
Wszystko o alimentach na dziecko:
Alimenty przysługują dziecku zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wysokość alimentów ustala sąd. Aby jednak uzyskać alimenty na dziecko, musisz przede wszystkim wnieść do sądu pozew o alimenty. Trzeba do niego dołączyć:
Alimenty na dziecko przeznaczone są na potrzeby bieżące związane z opieką nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Dlatego też sąd najczęściej zasądza alimenty na przyszłość. Od kiedy? Liczy się data wniesienia pozwu. Możesz jednak żądać pieniędzy za okres nie dłuższy niż 3 lata wstecz od daty złożenia pozwu.
Zgodnie z prawem możesz też żądać, aby ojciec dziecka, nawet nie będąc twoim mężem, pokrywał część wydatków związanych z ciążą i porodem: koszty 3-miesięcznego twojego utrzymania w okresie okołoporodowym oraz utrzymania dziecka przez pierwsze 3 miesiące po jego urodzeniu. Jest tylko jeden warunek: ojcostwo mężczyzny musi być wiarygodne, np. poparte zeznaniami świadków.
Wielu opiekunów martwi się, od kiedy będą otrzymywać alimenty na dziecko, zwłaszcza gdy drugi rodzic nie kwapi się do ich płacenia. Dlatego rząd podjął się zmian w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym bardzo usprawniających otrzymywanie alimentów. Obecnie czekają ona jeszcze na akceptację przez Sejm. Wprowadzone mają być tzw. alimenty natychmiastowe przyznawane :
Przyznanie alimentów natychmiastowych nie zamknie jednak drogi do tego, aby starać się o wyższe świadczenia przed sądem.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa, jaka ma być wysokość zasądzanych alimentów. Nie istnieją alimenty minimalne, choć niektóre sądy kierują się niepisaną zasadą i nie zasądzają alimentów niższych niż 500 zł na dziecko.
Wysokość alimentów jest uwarunkowana trzema okolicznościami:
W przepisach prawnych nie ma jednak żadnych widełek pieniężnych, które pomogłyby sędziom ustalić wysokość świadczenia, dlatego niezwykle ważne jest, jak uzasadnisz w pozwie sumę miesięcznych alimentów, o które występujesz do sądu. Jak wyliczyć wysokość alimentów? Musisz napisać, na co są ci potrzebne alimenty, i określić koszty miesięcznego utrzymania dziecka (m.in. mieszkanie, wyżywienie, ubrania, książki, zabawki, meble, leki, wakacje, rozrywki). Koszty podziel na pół: pomiędzy siebie a drugiego rodzica.
Pamiętaj, przy ustalaniu wysokości alimentów nie bierze się pod uwagę pieniędzy, które otrzymujesz na dzieci z programu Rodzina 500 Plus.
Jeśli alimenty na dziecko nie wpływają na twoje konto, możesz wystąpić do komornika i jemu powierzyć egzekucję alimentów. W tym celu musisz:
Jeżeli z kolei miejsce zamieszkania dłużnika nie jest znane, do wniosku o wszczęcie egzekucji dołącz wniosek o ustanowienie dla dłużnika kuratora, np. krewnego lub przyjaciela pozwanego (przepisy kodeksu postępowania cywilnego pozwalają na prowadzenie takiej sprawy sądowej z udziałem kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, która będzie ją reprezentowała).
Jeżeli nie posiadasz pełnych danych na temat sytuacji majątkowej i zawodowej ojca dziecka, nie martw się. Ustalenie, z czego można ściągnąć należne alimenty, należy do obowiązków komornika. W razie problemów możesz poprosić o pomoc policję.
A co zrobić, jeśli ojciec dziecka wypiera się ojcostwa? Jeżeli sąd nałożył na ojca dziecka obowiązek płacenia alimentów, to musi się on z niego wywiązywać. Gdyby zaś wystąpił do sądu o ustalenie ojcostwa i uzyskałby – na podstawie badań DNA – pozytywny dla siebie wyrok, potwierdzający, że nie jest biologicznym ojcem, wówczas miałby prawo złożyć wniosek do sądu o uchylenie obowiązku płacenia alimentów.
Niepłacenie alimentów uznawane jest za przestępstwo. Można więc złożyć wniosek o ściganie do prokuratora. Wystarczy, aby ktoś przez 3 miesiące nie płacił alimentów, żeby prokurator zaczął się nim interesować.
Jeżeli zobowiązany do alimentów nie płaci ich co najmniej pół roku, komornik może złożyć wniosek o wpisanie takiej osoby do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Biura Informacji Gospodarczej (BIG). To oznacza, że dłużnik może mieć problem np. z zaciągnięciem kredytu czy pożyczki. Także władze gminy, na której terenie mieszka niepłacący ojciec, nie dadzą mu żyć spokojnie:
Obowiązek płacenia alimentów na dziecko spoczywa na krewnych w linii prostej i na rodzeństwie ojca dziecka, m.in. na:
Jeżeli masz decyzję sądu o przyznaniu alimentów, ale komornik nie jest w stanie przez co najmniej 2 miesiące wyegzekwować pieniędzy, możesz starać się o wypłatę alimentów z Funduszu Alimentacyjnego. Aby je otrzymać, dochód na osobę w twojej rodzinie nie może przekraczać określonej kwoty (obecnie jest to 900 zł netto miesięcznie). Z Funduszu dostaniesz alimenty w wysokości nie wyższej niż 500 zł.
Dodatkowo dzięki mechanizmowi „złotówka za złotówkę” przekroczenie progu dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego nie sprawia, że traci się prawo do alimentów. W takim przypadku świadczenie będzie przysługiwać w wysokości pomniejszonej o kwotę przekroczenia kryterium. Przykład: jeśli dochód na osobę w rodzinie wynosi 1200 zł, czyli przekracza ustanowione kryterium dochodowe o 300 zł, to nadal można pobierać alimenty z Funduszu, ale w kwocie pomniejszonej o te 300 zł. Alimenty jednak nie przysługują, jeśli ta kwota byłaby niższa niż 100 zł.
Rodzice często zastanawiają się, czy alimenty wlicza się do dochodu. Alimenty są dochodem. Dotyczy to zarówno alimentów otrzymywanych od ojca dziecka, jak również świadczeń wypłacanych z Funduszu Alimentacyjnego. Trzeba więc o nich pamiętać, wypełniając PIT, i odprowadzić od nich podatek od osób fizycznych. Ale są wyjątki od tej reguły! Alimentów nie uwzględnia się w dochodzie:
Minimalny wiek, do którego rodzice są zobowiązani utrzymywać swoje dzieci, to 18 lat. Prawo nie określa jednak, do kiedy trzeba płacić alimenty. Rodzice są zobowiązani do utrzymywania dziecka tak długo, aż się ono usamodzielni. Alimenty należą się więc również w przypadku dziecka studiującego.
Prawo dopuszcza możliwość zwolnienia z płacenia alimentów w sytuacji, gdy rodzic udowodni przed sądem, że jest to dla niego nadmierne obciążenie finansowe lub gdy dorosłe dziecko nie dokłada starań, aby „pójść na swoje” (np. zamiast podjąć pracę, studiuje kolejny kierunek).
Konsultacja: Adam Kredt, prawnik
Zobacz także:
Na pytania dotyczące kwestii ustalenia ojcostwa i spraw związanych z alimentami odpowiada mgr prawa Anna Chmielnicka , prowadzi poradnictwo prawne w Krakowskim Centrum Terapii Uzależnień , interesuje się prawem rodzinnym . Jestem w 9 miesiącu ciąży . Mój partner mnie zostawił - twierdzi, że dziecko nie jest jego, choć ja mam pewność 100% (z nikim innym nie spałam, a on był moim pierwszym mężczyzną). Czy w akcie urodzenia mogę podać jego nazwisko jako ojca, mimo że on się na to nie zgadza? Czy mogę go jakoś zmusić do przyznania się do ojcostwa tego dziecka? Jeśli dziecko ma nieustalonego ojca nosić ono będzie nazwisko matki . Jeżeli nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, dane dotyczące osoby ojca w akcie stanu cywilnego wpisuje się tylko w razie uznania dziecka przez ojca lub sądowego ustalenia ojcostwa. Oznacza to, że jeśli partner nie uznał dziecka i nie było sądownie ustalone ojcostwo, w akcie urodzenia dziecka wpisuje się jako imię ojca – imię wskazane przez przedstawiciela ustawowego dziecka (matkę), a w razie braku takiego wskazania – jedno z imion zwykle w kraju używanych oraz jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe – nazwisko matki, z odpowiednią adnotacją w rubryce „Uwagi”. Jednocześnie może pani wystąpić do sądu rodzinnego z powództwem o ustalenie ojcostwa. Wówczas sąd po przeprowadzeniu dowodów, np., z badania DNA ustali czy pozwany faktycznie jest ojcem dziecka. Więcej o tym przeczytajcie: Jak przebiega proces ustalenia ojcostwa? Mój znajomy jest kilka lat po rozwodzie, ma zasądzone alimenty, ale ostatnio stracił pracę i nie może ich regularnie płacić. Jego była żona chce pozwać o alimenty dziadków - rodziców znajomego. Dziadkowie starają się pomagać wnukowi i jego mamy, ale boją się, że alimenty poważnie nadszarpią ich budżet. Jakie kroki mogą podjąć w tej sprawie? Z reguły...
W przypadku gdy rodzic przebywający za granicą uchyla się od tego obowiązku, istnieją prawne instrumenty dochodzenia roszczeń. Sposób egzekucji zależy przede wszytki od kraju pobytu dłużnika. W sytuacji gdy przebywający za granicą rodzic uchyla się od płacenia alimentów , zazwyczaj w pierwszej kolejności należy uzyskać w Polsce wyrok sądowy zasądzający alimenty . Następnie postępowanie (tzn. sposób oraz miejsce dochodzenia roszczeń) zależy od tego, w jakim państwie przebywa osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych , tzn. czy w państwie członkowskim Unii Europejskiej; czy w innym państwie, z którym Polska zawarła umowę dotyczącą uznawania i wykonywania wyroków alimentacyjnych; czy też w państwie, z którym Polska zawarła porozumienie o wzajemności faktycznej w dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych. Sposoby egzekwowania alimentów z zagranicy Od zobowiązanego do alimentacji rodzica , który wyjechał za granicę, można wyegzekwować alimenty przede wszystkim na dwa sposoby: pierwszy sposób odbywa się trybie zawartym w Konwencji Nowojorskiej, drugi natomiast – na podstawie rozporządzenia Rady Wspólnoty Europejskiej w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych . Polecamy: Pozew o alimenty - wzór Oznacza to, że w sytuacji gdy państwo na terytorium którego przebywa dłużnik jest uczestnikiem Konwencji Nowojorskiej o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą można niniejszych roszczeń dochodzić w oparciu o jej założenia. Należy jednak zaznaczyć, że rozporządzenie Rady (WE) ma pierwszeństwo stosowania przed Konwencją Nowojorską. Konwencję Nowojorską można stosować po tej dacie jedynie dla państw nie będących stroną niniejszego rozporządzenia. Dodatkowo możliwe jest także dochodzenie alimentów bezpośrednio w kraju, w którym przebywa...
