Formalności po urodzeniu dziecka 2023: co należy załatwić po porodzie?
Formalności po urodzeniu dziecka to obowiązek rodziców. Gdy opadnie euforia wywołana przyjściem na świat potomka, należy pomyśleć o zarejestrowaniu dziecka, sporządzeniu aktu urodzenia, zgłoszeniu urodzenia dziecka u pracodawcy. Sprawdź, co trzeba załatwić po narodzinach dziecka i gdzie należy to zrobić.
- Magdalena Drab
Formalności po urodzeniu dziecka to między innymi sporządzenie aktu urodzenia, zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia, zapisanie do lekarza, złożenie wniosku o 500 plus i inne świadczenia. Wyjaśniamy, co trzeba załatwić po urodzeniu dziecka, co można zrobić przez internet i ile jest na to czasu.
Jakie formalności po urodzeniu dziecka?
- Rejestracja dziecka w USC
- PESEL dziecka i meldunek
- Urodzenie dziecka – zgłoszenie pracodawcy
- Złożenie wniosku o urlop macierzyński
- Złożenie wniosków o świadczenia rodzinne
- Zapisanie dziecka do poradni lekarskiej
- Uznanie ojcostwa po porodzie
Rejestracja dziecka w USC
Dziecko musisz zarejestrować w urzędzie stanu cywilnego (USC). Urząd wie, że dziecko przyszło na świat – powiadamia go o tym szpital. Na zarejestrowanie dziecka masz 21 dni, licząc od daty wpisanej w karcie urodzenia, którą wystawia szpital.
Urodzenie dziecka należy zgłosić w urzędzie w miejscowości (lub w dzielnicy), w której dziecko przyszło na świat (zaświadczenie, do którego urzędu musisz się zgłosić, dostaniesz jeszcze w szpitalu). Jeśli dziecko przyszło na świat poza miejscem zamieszkania rodziców, rejestracji również można dokonać w urzędzie stanu cywilnego właściwym dla miejsca zamieszkania mamy lub taty.
Zgodnie z nowymi przepisami do zarejestrowania dziecka wystarczy okazanie dowodu osobistego rodzica. Jeśli zgłoszenia dokonuje pełnomocnik, potrzebne będzie również stosowne pełnomocnictwo.
Narodziny dziecka można zarejestrować przez internet na stronie www.obywatel.gov.pl. Potrzebny jest do tego Profil Zaufany (stworzysz go na www.gov.pl) lub e-dowód.
Akt urodzenia
Urzędnik w USC sporządza akt urodzenia od ręki i nie pobiera za niego opłaty. Wydaje też za darmo jeden egzemplarz odpisu skróconego aktu urodzenia dziecka. Jeśli chcesz więcej egzemplarzy, musisz wnieść opłatę skarbową w wysokości 22 zł (znaczek skarbowy kupisz w kasie urzędu lub jeśli załatwiasz sprawę online, możesz też zrobić przelew).
Nazwisko dziecka
Gdy rodzice są małżeństwem i mama nosi nazwisko męża, dziecko automatycznie otrzyma nazwisko rodziców. Jeżeli rodzice mają różne nazwiska – dziecko będzie nosić nazwisko takie, o jakim zdecydowaliście w momencie zawierania ślubu (mamy, taty lub nazwisko podwójne).
Jeśli tata i mama nie są małżeństwem, sytuacja wygląda inaczej. Ojciec dziecka może od razu uznać je i dać mu swoje nazwisko. Jeżeli tego nie zrobi, mama może zarejestrować dziecko tylko na swoje nazwisko. Ojciec może uznać dziecko również w terminie późniejszym.
PESEL i meldunek
Po zarejestrowaniu w USC dziecko zostanie również zameldowane w miejscu stałego albo czasowego pobytu rodziców (lub tego z rodziców, u którego faktycznie będzie mieszkało).
Podczas rejestracji w urzędzie stanu cywilnego dziecko otrzyma też numer PESEL. Czas oczekiwania na nadanie dziecku numeru PESEL wynosi ok. 30 dni.
Urodzenie dziecka – zgłoszenie pracodawcy
Do formalności, które trzeba załatwić po porodzie, należy zgłoszenie narodzin dziecka w pracy. Trzeba to zrobić w ciągu 7 dni w dziale kadr/HR. Stamtąd pobierzesz niezbędne formularze do wypełnienia. Dokumenty te będą się różniły zależnie od wymogów konkretnego zakładu pracy. Do pracy należy także dostarczyć zaświadczenie o odbytym porodzie lub kopię aktu urodzenia dziecka.
Dzięki prawidłowemu wypełnieniu tych formalności będziesz mogła spokojnie przejść na urlop macierzyński. Zakład pracy informację o narodzeniu dziecka przekazuje także do ZUS-u, a to zapewni dziecku ubezpieczenie.
Złożenie wniosku o urlop macierzyński
Jeśli planujesz rozpocząć urlop macierzyński tuż po urodzeniu dziecka, wystarczy, że po porodzie przedstawisz pracodawcy zaświadczenie ze szpitala o porodzie oraz akt urodzenia dziecka.
A jeżeli zaraz po urlopie macierzyńskim chcesz pójść na urlop rodzicielski, wniosek o jego udzielenie powinnaś złożyć nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie.
Złożenie wniosków o świadczenia rodzinne
Po urodzeniu dziecka należą ci się zasiłki.
- Jak najszybciej złóż wniosek o 500 plus (uwaga, wnioski przyjmowane są tylko drogą elektroniczną).
- Jeśli nie masz prawa do zasiłku macierzyńskiego, w ciągu 3 miesięcy od porodu złóż wniosek o kosiniakowe (przez internet na stronie emp@tia.mpips.gov.pl lub w gminie, w instytucjach realizujących świadczenia rodzinne, np. MOPS-ach).
- Jeśli dochód w rodzinie w przeliczeniu na osobę nie przekracza 1922 zł netto, w ciągu 12 miesięcy od urodzenia dziecka złóż wniosek o becikowe (przez internet za pośrednictwem portalu Emp@tia lub w urzędzie miasta, gminy lub w ośrodku pomocy społecznej).
Jeśli dochód na jedną osobę w gospodarstwie domowym wynosi maksymalnie 674 zł netto miesięcznie złóż wniosek o zasiłek rodzinny (w urzędzie miasta, gminy lub w ośrodku pomocy społecznej). Przysługuje ci: zasiłek na dziecko do lat 5 – 95 zł miesięcznie oraz dodatki:
- z tytułu samotnego wychowywania dziecka – 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386 zł na wszystkie dzieci,
- z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 95 zł na dziecko miesięcznie.
W przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne, kryterium dochodowe jest wyższe i wynosi 764 zł netto miesięcznie w przeliczeniu na osobę i możesz ubiegać się o dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego – 90 zł miesięcznie na dziecko do 5. roku życia oraz 110 zł miesięcznie na dziecko pomiędzy 5 a 24 rokiem życia.
Zapisanie dziecka do poradni lekarskiej
Po urodzeniu dziecka należy zapisać je do poradni lekarskiej, wybrać lekarza prowadzącego oraz położną środowiskową. Najlepiej wybrać się do przychodni osobiście i na miejscu wypełnić deklarację. Zrób to 2-3 tygodnie po porodzie, bo ok. 4-6. tygodnia życia dziecka powinna odbyć się pierwsza wizyta lekarska.
Po porodzie trzeba zgłosić dziecko do ubezpieczenia zdrowotnego, dzięki czemu będzie miało prawo do świadczeń NFZ. Jeśli rodzice są zatrudnieni na umowę o pracę, zgłaszają dziecko do swojego pracodawcy. Jeżeli prowadzą działalność gospodarczą, informują o narodzinach dziecka ZUS. Jeśli z kolei rodzic jest bezrobotny, musi zgłosić dziecko do ubezpieczenia w urzędzie pracy. Jest na to 7 dni od porodu.
Uznanie ojcostwa po porodzie
Do uznania ojcostwa wystarczy oświadczenie mężczyzny, w którym stwierdzi, że jest ojcem dziecka. Nic nie stoi na przeszkodzie, by ojciec uznał dziecko jeszcze przed jego narodzinami – musi wówczas pokazać w urzędzie stanu cywilnego zaświadczenie od ginekologa, w którym lekarz potwierdza fakt, że jego partnerka jest w ciąży. Za każdym razem do uznania potrzebna jest zgoda matki dziecka.
Uznanie dziecka może nastąpić:
- przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed sądem opiekuńczym,
- w sytuacjach wyjątkowych, np. zagrożenia życia – przed notariuszem lub terenowym organem administracji państwowej, polskim konsulem (za granicą).
Idąc do urzędu stanu cywilnego, by uznać dziecko, trzeba zabrać ze sobą następujące dokumenty:
- podanie ojca o uznanie dziecka,
- dowody tożsamości rodziców dziecka,
- gdy mama jest wdową – skrócony odpis aktu zgonu męża, a jeżeli się rozwiodła – skrócony odpis aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie.
Przyjęcie oświadczenia o uznaniu ojcostwa jest zwolnione z opłaty skarbowej.
Jeżeli ojciec nie uznał dziecka dobrowolnie, można dochodzić ustalenia ojcostwa przez sąd. Prawo do złożenia pozwu w tej sprawie przysługuje nie tylko matce. Może wnieść je również domniemany ojciec, a także dziecko (po osiągnięciu pełnoletności) oraz prokurator.
Zobacz też: