Urlop tacierzyński 2024: ile trwa, ile płatny? Urlop tacierzyński a urlop ojcowski
Urlop tacierzyński umożliwia mężczyźnie opiekę nad dzieckiem. Można z niego skorzystać, lecz pod warunkiem, że matka dziecka zrezygnuje z części przysługującego jej urlopu macierzyńskiego. Niewykorzystana część urlopu może wówczas przejść na ojca. W trakcie urlopu tacierzyńskiego przysługuje prawo do zasiłku.
- Joanna Biegaj, Luiza Słuszniak
Kodeks pracy nie reguluje zasad przyznawania urlopu tacierzyńskiego. Określa się w nim jedynie dni wolne, które ojciec może wziąć na opiekę nad dzieckiem w sytuacji, gdy mama nie wykorzystała w całości urlopu macierzyńskiego. Wyjaśniamy, kiedy i jak skorzystać z urlopu tacierzyńskiego.
Spis treści:
- Urlop tacierzyński a urlop ojcowski
- Kto może dostać urlop tacierzyński?
- Do kiedy można wykorzystać urlop tacierzyński?
- Urlop tacierzyński – ile jest płatny
- Co trzeba zrobić, aby otrzymać urlop tacierzyński?
- Czy pracodawca może odmówić przyznania urlopu tacierzyńskiego?
- Wniosek o urlop tacierzyński
Urlop tacierzyński a urlop ojcowski
Urlop tacierzyński bywa mylony z urlopem ojcowskim. Są to jednak dwa odrębne urlopy przysługujące pracownikowi, który chce sprawować opiekę nad dzieckiem.
Urlop ojcowski zawsze wynosi 14 dni kalendarzowych (czyli 10 dni roboczych) i może być wykorzystany do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. W przypadku adoptowania dziecka do 7. roku życia ojciec ma prawo do wykorzystania urlopu ojcowskiego do 12 miesięcy od dnia wydania postanowienia adopcyjnego. Ojciec dziecka może korzystać z tego urlopu, gdy matka przebywa na urlopie macierzyńskim. Niewykorzystany urlop przepada.
Urlop tacierzyński zostanie przyznany ojcu dopiero wtedy, gdy matka dziecka zrezygnuje ze swojej części urlopu macierzyńskiego. Co ważne, młoda mama, zgodnie z polskim prawem, musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jednoczesne wzięcie urlopu macierzyńskiego i tacierzyńskiego nie jest możliwe.
Kto może dostać urlop tacierzyński?
Urlop tacierzyński przysługuje w sytuacji, gdy ojciec dziecka:
- posiada ubezpieczenie chorobowe,
- jest zatrudniony na umowę o pracę lub prowadzi działalność gospodarczą (w tym drugim przypadku musi terminowo opłacać składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe).
Urlop tacierzyński należy się nie tylko ojcom biologicznym. Mogą z niego skorzystać również mężczyźni, którzy przysposobili malutkie dziecko jako rodzina zastępcza.
Warto też pamiętać, że jeśli mama w czasie urlopu macierzyńskiego maluszka jest w szpitalu, może przerwać ten urlop, a tata może wnioskować wówczas o przyznanie tylu wolnych dni, ile zostało niewykorzystanych.
Jednocześnie warto pamiętać, że nie wszyscy objęci ubezpieczeniem chorobowym ojcowie mają prawo do urlopu tacierzyńskiego.
Urlop tacierzyński: co jeśli mama nie pracuje?
Korzystanie z urlopu tacierzyńskiego w sytuacji, gdy matka dziecka nie pracuje, nie jest dopuszczalne w prawie. Ustawodawca zablokował taką możliwość.
Jeżeli żona lub partnerka ojca dziecka jest bezrobotna albo pracuje na umowie cywilnoprawnej, mężczyzna nie może ubiegać się o urlop tacierzyński.
Do kiedy można wykorzystać urlop tacierzyński?
Urlopu tacierzyńskiego nie można podzielić na części. Trzeba go wykorzystać zaraz po rezygnacji matki z części urlopu macierzyńskiego, co oznacza, że można to zrobić jedynie do ukończenia przez dziecko 20. tygodnia życia.
W praktyce wymiar urlopu tacierzyńskiego zależy od ilości niewykorzystanego urlopu macierzyńskiego przez mamę dziecka. Kobieta może wrócić do pracy i odstąpić partnerowi część swojego niewykorzystanego urlopu.
Urlop tacierzyński maksymalnie może trwać 6 tygodni. Dlaczego? Wynika to z faktu, że mama dziecka może zrzec się urlopu macierzyńskiego nie wcześniej niż po upływie 14 tygodni jego trwania. Dopiero pozostałe 6 tygodni (lub więcej w przypadku urodzenia większej liczby dzieci) może być rozdzielone między rodziców.
Ile trwa urlop tacierzyński, gdy w rodzinie pojawi się więcej niż 1 dziecko?
- 17 tygodni w przypadku jednoczesnego urodzenia się dwojga dzieci (bliźniąt),
- 19 tygodni w przypadku jednoczesnego urodzenia się trojga dzieci (trojaczków),
- 21 tygodni w przypadku jednoczesnego urodzenia się czworga dzieci (czworaczków),
- 23 tygodnie w przypadku jednoczesnego urodzenia się pięciorga i więcej dzieci (pięcioraczków, sześcioraczków).
Ważne: kobieta może korzystać z części urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem. W takiej sytuacji zmniejsza się liczba tygodni do wykorzystania po narodzinach dziecka. To oznacza, że wymiar urlopu tacierzyńskiego również będzie mniejszy.
Urlop tacierzyński: ile jest płatny
Ojcu dziecka korzystającemu z urlopu tacierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński. Jest on wypłacany w wysokości 100 proc. podstawy jego wymiaru za okres urlopu macierzyńskiego. Zasiłek wypłacany jest przez ZUS.
Co trzeba zrobić, aby otrzymać urlop tacierzyński?
Ojciec dziecka, który chce skorzystać z urlopu tacierzyńskiego, musi złożyć u swojego pracodawcy pisemny wniosek o urlop tacierzyński (a dokładnie o udzielenie części urlopu macierzyńskiego).
W tym celu należy:
- złożyć pisemny wniosek o rezygnację z urlopu macierzyńskiego – robi to matka dziecka,
- dołączyć oświadczenie, od kiedy ubezpieczony ojciec dziecka będzie korzystał z urlopu.
Wniosek składa się nie później niż na 14 dni przed planowanym powrotem kobiety do pracy i rozpoczęciem przez jej partnera korzystania z części niewykorzystanego urlopu macierzyńskiego.
Czy pracodawca może odmówić przyznania urlopu tacierzyńskiego?
Jeśli pracownik złoży wniosek w odpowiednim terminie – pracodawca ma obowiązek udzielić ojcu urlopu tacierzyńskiego (macierzyńskiego dla ojca). Nie ma prawa odmówić tego pracownikowi.
Jeżeli jednak pracownik spóźni się ze złożeniem wniosku o urlop tacierzyński – pracodawca ma prawo odmówić przyznania go pracownikowi. W takiej sytuacji pracodawca może więc udzielić urlopu, ale nie musi.
Wniosek o urlop tacierzyński
Wniosek o urlop tacierzyński trzeba złożyć w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu macierzyńskiego niewykorzystanego przez mamę. Wniosek musi zawierać najważniejsze dane ojca i dziecka, a także termin planowanego urlopu tacierzyńskiego. Nie można także zapomnieć o podaniu informacji, ile wynosi okres wykorzystanego przez matkę urlopu macierzyńskiego.
Do wniosku należy dołączyć także następujące dokumenty:
- kopię skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka,
- oświadczenie pracownicy o zamiarze rezygnacji z pozostałej części urlopu macierzyńskiego.
Zobacz też: