Reklama

Alimenty na dziecko to często drażliwa kwestia. Ich wysokość oraz zasady przyznawania zależą od wielu czynników. Z reguły alimenty są ustanawiane przez sąd, ale nie zawsze. Jeżeli rodzice zgadzają się co do wysokości i sposobu wypłacania alimentów, wystarczy, że zawrą stosowną umowę, najlepiej w formie aktu notarialnego. Może się również zdarzyć, że osoba sądownie zobowiązana do płacenia alimentów uchyla się od tego obowiązku. W takich przypadkach przysługuje prawo do ubiegania się o środki z Funduszu Alimentacyjnego. Podpowiadamy, jakie warunki trzeba spełnić, by starać się o alimenty na dziecko. Sprawdź, kiedy alimenty na dziecko nie przysługują.

Reklama

Wszystko o alimentach na dziecko:

Jak starać się o alimenty: jakie dokumenty złożyć?

Alimenty przysługują dziecku zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wysokość alimentów ustala sąd. Aby jednak uzyskać alimenty na dziecko, musisz przede wszystkim wnieść do sądu pozew o alimenty. Trzeba do niego dołączyć:

  • odpis skrócony aktu urodzenia dziecka;
  • wyrok rozwodowy lub akt ślubu (jeżeli nadal jesteś mężatką);
  • oświadczenie o uznaniu dziecka lub wyrok ustalający ojcostwo (gdy dziecko jest z wolnego związku);
  • zaświadczenie o zarobkach z twojego zakładu pracy lub z urzędu pracy, jeżeli jesteś bezrobotna i pobierasz zasiłek;
  • wyliczenie kosztów utrzymania dziecka (warto gromadzić dowody opłat, np. za leczenie, lekcje języka obcego itp.).

Alimenty na dziecko przeznaczone są na potrzeby bieżące związane z opieką nad dzieckiem i jego wychowywaniem. Dlatego też sąd najczęściej zasądza alimenty na przyszłość. Od kiedy? Liczy się data wniesienia pozwu. Możesz jednak żądać pieniędzy za okres nie dłuższy niż 3 lata wstecz od daty złożenia pozwu.

Zgodnie z prawem możesz też żądać, aby ojciec dziecka, nawet nie będąc twoim mężem, pokrywał część wydatków związanych z ciążą i porodem: koszty 3-miesięcznego twojego utrzymania w okresie okołoporodowym oraz utrzymania dziecka przez pierwsze 3 miesiące po jego urodzeniu. Jest tylko jeden warunek: ojcostwo mężczyzny musi być wiarygodne, np. poparte zeznaniami świadków.

Ważne! Możesz zawrzeć z ojcem dziecka umowę, w której określicie kwotę, termin i sposób płacenia alimentów. Taką umowę warto sporządzić na piśmie, najlepiej w formie aktu notarialnego. Zastrzeż w nim dobrowolne poddanie się egzekucji przez ojca dziecka na wypadek, gdyby przestał wywiązywać się z obowiązków. To ułatwi dochodzenie pieniędzy.

Alimenty natychmiastowe na dziecko: od kiedy?

Wielu opiekunów martwi się, od kiedy będą otrzymywać alimenty na dziecko, zwłaszcza gdy drugi rodzic nie kwapi się do ich płacenia. Dlatego rząd podjął się zmian w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym bardzo usprawniających otrzymywanie alimentów. Obecnie czekają ona jeszcze na akceptację przez Sejm. Wprowadzone mają być tzw. alimenty natychmiastowe przyznawane :

  • w ciągu zaledwie kilkunastu dni, bez czekania na orzeczenie sądu: wystarczy złożenie pozwu na gotowym formularzu dostępnym w internecie;
  • w wysokości ok 600 zł na jedno dziecko; potem kwota ma rosnąć w zależności od liczby dzieci (ok. 1000 zł na dwoje, ok. 1700 zł na troje itd.).

Przyznanie alimentów natychmiastowych nie zamknie jednak drogi do tego, aby starać się o wyższe świadczenia przed sądem.

Od czego zależy wysokość alimentów na dziecko?

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie określa, jaka ma być wysokość zasądzanych alimentów. Nie istnieją alimenty minimalne, choć niektóre sądy kierują się niepisaną zasadą i nie zasądzają alimentów niższych niż 500 zł na dziecko.

Wysokość alimentów jest uwarunkowana trzema okolicznościami:

  • usprawiedliwionymi potrzebami dziecka, zapewniającymi mu normalne warunki życia i rozwoju;
  • możliwościami zarobkowymi i majątkowymi rodzica;
  • zaangażowaniem rodzica dziecka w jego utrzymanie i wychowanie (brak zainteresowania dzieckiem i brak kontaktu z nim przekłada się najczęściej na wyższą kwotę alimentów).

W przepisach prawnych nie ma jednak żadnych widełek pieniężnych, które pomogłyby sędziom ustalić wysokość świadczenia, dlatego niezwykle ważne jest, jak uzasadnisz w pozwie sumę miesięcznych alimentów, o które występujesz do sądu. Jak wyliczyć wysokość alimentów? Musisz napisać, na co są ci potrzebne alimenty, i określić koszty miesięcznego utrzymania dziecka (m.in. mieszkanie, wyżywienie, ubrania, książki, zabawki, meble, leki, wakacje, rozrywki). Koszty podziel na pół: pomiędzy siebie a drugiego rodzica.

Pamiętaj, przy ustalaniu wysokości alimentów nie bierze się pod uwagę pieniędzy, które otrzymujesz na dzieci z programu Rodzina 500 Plus.

Czy można żądać podwyżki alimentów? Tak. Jeżeli po wydaniu przez sąd orzeczenia w sprawie przyznania alimentów na dziecko wzrosną koszty jego opieki i wychowania (np. zachoruje i wymaga dodatkowych środków na leczenie), nie ma przeszkód, abyś złożyła pozew o podwyższenie świadczeń. Także wtedy, gdy dowiesz się, że drugi rodzic dziecka ma lepszą sytuację materialną (np. otrzymał lepiej płatną pracę), możesz starać się o większe alimenty na dziecko.

Alimenty na dziecko: co zrobić, gdy ojciec dziecka nie płaci?

Jeśli alimenty na dziecko nie wpływają na twoje konto, możesz wystąpić do komornika i jemu powierzyć egzekucję alimentów. W tym celu musisz:

  • Przedstawić komornikowi dowód osobisty oraz oryginał wyroku sądu o przyznaniu alimentów, opatrzony klauzulą wykonalności.
  • Wypełnić u komornika wniosek o wszczęcie egzekucji alimentów (znajdziesz go w internecie); podaj w nim wszystkie informacje, jakie masz na temat majątku ojca dziecka.

Uwaga, rodzice zobowiązani są do płacenia alimentów na dziecko zarówno wtedy, gdy mają ograniczoną władzę rodzicielską, jak i wtedy, gdy są tej władzy pozbawieni.

​Jeżeli z kolei miejsce zamieszkania dłużnika nie jest znane, do wniosku o wszczęcie egzekucji dołącz wniosek o ustanowienie dla dłużnika kuratora, np. krewnego lub przyjaciela pozwanego (przepisy kodeksu postępowania cywilnego pozwalają na prowadzenie takiej sprawy sądowej z udziałem kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, która będzie ją reprezentowała).

Jeżeli nie posiadasz pełnych danych na temat sytuacji majątkowej i zawodowej ojca dziecka, nie martw się. Ustalenie, z czego można ściągnąć należne alimenty, należy do obowiązków komornika. W razie problemów możesz poprosić o pomoc policję.

A co zrobić, jeśli ojciec dziecka wypiera się ojcostwa? Jeżeli sąd nałożył na ojca dziecka obowiązek płacenia alimentów, to musi się on z niego wywiązywać. Gdyby zaś wystąpił do sądu o ustalenie ojcostwa i uzyskałby – na podstawie badań DNA – pozytywny dla siebie wyrok, potwierdzający, że nie jest biologicznym ojcem, wówczas miałby prawo złożyć wniosek do sądu o uchylenie obowiązku płacenia alimentów.

Co grozi za niepłacenie alimentów na dziecko?

Niepłacenie alimentów uznawane jest za przestępstwo. Można więc złożyć wniosek o ściganie do prokuratora. Wystarczy, aby ktoś przez 3 miesiące nie płacił alimentów, żeby prokurator zaczął się nim interesować.

Jeżeli zobowiązany do alimentów nie płaci ich co najmniej pół roku, komornik może złożyć wniosek o wpisanie takiej osoby do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Biura Informacji Gospodarczej (BIG). To oznacza, że dłużnik może mieć problem np. z zaciągnięciem kredytu czy pożyczki. Także władze gminy, na której terenie mieszka niepłacący ojciec, nie dadzą mu żyć spokojnie:

  • Wystarczą 3 miesiące zwlekania z zapłatą, aby gmina mogła złożyć do prokuratora wniosek o ściganie go – za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego grozi mu grzywna lub 2 lata pozbawienia wolności.
  • Gmina będzie mogła wystąpić o pozbawienie dłużnika prawa jazdy.
  • Jeżeli zobowiązany do alimentów nie będzie pracował, będzie musiał zarejestrować się jako bezrobotny i szukać pracy.
  • Dłużnik będzie kierowany do robót publicznych.

Alimenty na dziecko: kto jeszcze może je płacić?

Obowiązek płacenia alimentów na dziecko spoczywa na krewnych w linii prostej i na rodzeństwie ojca dziecka, m.in. na:

  • rodzicach mężczyzny uchylającego się od płacenia alimentów;
  • dziadkach dłużnika;
  • jego dzieciach;
  • wnukach.

Jeśli to matka dziecka uchyla się od płacenia alimentów, obowiązek przechodzi na jej krewnych.

Alimenty na dziecko z Funduszu Alimentacyjnego: dla kogo?

Jeżeli masz decyzję sądu o przyznaniu alimentów, ale komornik nie jest w stanie przez co najmniej 2 miesiące wyegzekwować pieniędzy, możesz starać się o wypłatę alimentów z Funduszu Alimentacyjnego. Aby je otrzymać, dochód na osobę w twojej rodzinie nie może przekraczać określonej kwoty (obecnie jest to 900 zł netto miesięcznie). Z Funduszu dostaniesz alimenty w wysokości nie wyższej niż 500 zł.

Dodatkowo dzięki mechanizmowi „złotówka za złotówkę” przekroczenie progu dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego nie sprawia, że traci się prawo do alimentów. W takim przypadku świadczenie będzie przysługiwać w wysokości pomniejszonej o kwotę przekroczenia kryterium. Przykład: jeśli dochód na osobę w rodzinie wynosi 1200 zł, czyli przekracza ustanowione kryterium dochodowe o 300 zł, to nadal można pobierać alimenty z Funduszu, ale w kwocie pomniejszonej o te 300 zł. Alimenty jednak nie przysługują, jeśli ta kwota byłaby niższa niż 100 zł.

Uwaga, jeśli ojciec dziecka ukrywa się za granicą, też możesz złożyć wniosek o wypłatę świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego. Aby tak się stało, musisz uzyskać z sądu okręgowego zaświadczenie o niemożliwości egzekucji alimentów za granicą z powodu nieposiadania adresu miejsca pobytu ojca dziecka. Takie zaświadczenie musisz dołączyć do wniosku o wypłatę świadczeń z Funduszu i złożyć go w urzędzie gminy lub ośrodku pomocy społecznej.

Czy alimenty na dziecko wliczają się do dochodu?

Rodzice często zastanawiają się, czy alimenty wlicza się do dochodu. Alimenty są dochodem. Dotyczy to zarówno alimentów otrzymywanych od ojca dziecka, jak również świadczeń wypłacanych z Funduszu Alimentacyjnego. Trzeba więc o nich pamiętać, wypełniając PIT, i odprowadzić od nich podatek od osób fizycznych. Ale są wyjątki od tej reguły! Alimentów nie uwzględnia się w dochodzie:

  • gdy są płacone na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia;
  • gdy są płacone na rzecz dzieci, które otrzymują dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną – bez względu na ich wiek;
  • gdy są płacone na rzecz dzieci, które ukończyły 25. rok życia, ale odbywa się to na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej i do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Czy trzeba płacić alimenty na dorosłe dziecko?

Minimalny wiek, do którego rodzice są zobowiązani utrzymywać swoje dzieci, to 18 lat. Prawo nie określa jednak, do kiedy trzeba płacić alimenty. Rodzice są zobowiązani do utrzymywania dziecka tak długo, aż się ono usamodzielni. Alimenty należą się więc również w przypadku dziecka studiującego.

Prawo dopuszcza możliwość zwolnienia z płacenia alimentów w sytuacji, gdy rodzic udowodni przed sądem, że jest to dla niego nadmierne obciążenie finansowe lub gdy dorosłe dziecko nie dokłada starań, aby „pójść na swoje” (np. zamiast podjąć pracę, studiuje kolejny kierunek).

Konsultacja: Adam Kredt, prawnik

Zobacz także:

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama