Poronienie: objawy, przyczyny, zapobieganie – wyjaśnia ginekolog

Poronienie najczęściej zdarza się w I trymestrze ciąży, w czasie, kiedy kobieta jeszcze nie wie, że spodziewa się dziecka. Poronienie na późniejszym etapie jest o wiele rzadszym doświadczeniem. Objawy poronienia są dość charakterystyczne, ale czasem można ich nie zauważyć. Wyjaśniamy najczęstsze wątpliwości dotyczące problemu utraty ciąży.

Opisujemy:
Jak wygląda poronienie?
Czy plamienie zawsze świadczy o poronieniu?
Najczęstsze przyczyny utraty ciąży
Kiedy dochodzi do poronienia?
Czy wysiłek fizyczny może wywołać poronienie?
Na czym polega poronienie zagrażające?
Największe ryzyko poronienia
Jak można zapobiec poronieniu?
Ciąża po poronieniu

Jak wygląda poronienie?

Poronienie zwykle kojarzy się z obfitym krwawieniem. Jest to najbardziej charakterystyczny symptom utraty ciąży. Objawy poronienia mogą być również bardziej mylące i utrzymywać się kilka dni (więcej niż trzy).

Poronienie można podejrzewać, jeśli:

• Ciężarna obserwuje u siebie plamienie (niewielkie ślady krwi widoczne są na bieliźnie).
• Może (ale nie musi) odczuwać skurcze lub ból w podbrzuszu albo w krzyżowej części kręgosłupa.
• Nagle słabną wcześniejsze dolegliwości ciążowe, np. tkliwość piersi lub mdłości.

Czy plamienie zawsze świadczy o poronieniu?

Przyczyną plamienia lub niewielkiego krwawienia w ciąży nie musi być poronienie. W pierwszych tygodniach ciąży plamienie może pojawiać się w dniach, w których powinna wystąpić miesiączka. Mogą powodować je hormony ciążowe, nadżerka, a nawet zwykłe przemęczenie. Opinia lekarza pomoże wykluczyć nie tylko poronienie, ale również ciążę pozamaciczną (jej objawem może być krwawienie między 4. a 8. tygodniem) lub przedwczesną czynność skurczową. Jeśli krwawienie jest obfite, kobieta powinna natychmiast zgłosić się do lekarza.

Najczęstsze przyczyny utraty ciąży

Czasem mówi się, że natura sama podejmuje decyzję o przerwaniu ciąży. Wśród częstych przyczyn poronienia wymienić można:

• wadę genetyczną płodu polegającą na nieprawidłowej budowie lub liczbie chromosomów;
• zaśniad zarodkowy – zawiązki zarodka rozwijają się nieprawidłowo lub zanikają;
• zaśniad krwisty – stan, w którym zawiązki zarodka ulegają przekrwieniu;
• zaśniad groniasty – zawiązki zarodka podlegają zaburzeniom chromosomalnym.

Utrata ciąży może mieć również związek ze stanem zdrowia kobiety. Ryzyko poronienia zwiększają nieleczone zęby, chore zatoki czy migdałki. Przyczyny utraty dziecka mogą mieć również związek z wadami w budowie macicy (zrosty po cesarskim cięciu lub innych zabiegach, stanach zapalnych) i choroby przewlekłe, np. cukrzyca, anemia, chora tarczyca. Nie bez znaczenia jest również styl życia kobiety – długotrwały stres, nadużywanie alkoholu czy leków.

Kiedy dochodzi do poronienia?

Większość poronień ma miejsce w pierwszych dniach po zapłodnieniu, kiedy kobieta jeszcze nie wie, że jest w ciąży. Statystyki wskazują, że samoistne poronienie, podczas którego jajo płodowe ulega wydaleniu z macicy, dotyka aż 15-20 proc. kobiet. Przyczyny utraty ciąży na tym etapie nie zawsze są możliwe do ustalenia. Mogą to być wady chromosomalne lub zaburzenia hormonalne.

Poronienie, do którego dochodzi przed 12 tygodniem ciąży, nazywane jest poronieniem wczesnym. Najczęściej przechodzi ono niezauważone, ponieważ towarzyszące mu krwawienie bywa mylone z miesiączką, która czasem jest bardziej obfita. W niektórych przypadkach jedynym potwierdzeniem, że kobieta była w ciąży, mogą być badania krwi lub moczu, w których stwierdza się obecność hormonu typowego dla ciąży, czyli gonadotropiny kosmówkowej (hCG).
Do utraty ciąży po 13 tygodniu dochodzi stosunkowo rzadko. Określa się ją mianem późnego poronienia.

Czy wysiłek fizyczny może wywołać poronienie?

Zarówno wysiłek fizyczny, jak i seks mogą doprowadzić do utraty ciąży, ale tylko w sytuacji, gdy ciąża nie przebiega prawidłowo. W normalnej zdrowej ciąży nie należy obawiać się gimnastyki czy np. podnoszenia starszego dziecka. Oczywiście należy zachować zdrowy rozsądek. Mitem jest również przekonanie, że do utraty ciąży prowadzą silne mdłości. Z reguły kobiety, które odczuwają nudności tak mocno, że dochodzi u nich do wymiotów, rzadziej są narażone na poronienie.

Na czym polega poronienie zagrażające?

Poronienie zagrażające to stan, w którym jest podwyższone ryzyko utraty ciąży. Objawy, które towarzyszą poronieniu zagrażającemu, nie są nasilone. Ciężarna może skarżyć się na niewielki ból podbrzusza i plamienie. W 80 proc. przypadków ciążę udaje się utrzymać. Zwykle pomaga ograniczenie aktywności fizycznej. Czasem konieczne jest podawanie syntetycznego progesteronu. Przy poronieniu zagrażającym szyjka macicy jest zamknięta.

• Poronienie w toku (poronienie nieuniknione) – objawy są podobne jak przy poronieniu zagrażającym z tą różnicą, że szyjka macicy otwiera się, a podczas badania USG nie stwierdza się czynności serca płodu.
• Poronienie niecałkowite – płód zostaje wydalony, ale w macicy utrzymują się resztki jaja płodowego. Stan ten wymaga wyłyżeczkowania jamy macicy.

Kiedy jest największe ryzyko poronienia

Największe ryzyko poronienia występuje w ciągu 2 miesięcy od terminu ostatniej miesiączki. Prawdopodobieństwo, że w tym czasie dojdzie do poronienia, wynosi ok. 15 proc. W kolejnych tygodniach maleje. Z tego względu ciężarne powstrzymują się przed informowaniem dalszej rodziny lub pracodawcy o ciąży do końca I trymestru.

Jak można zapobiec poronieniu?

Dbając o siebie i stosując się do wszystkich zaleceń lekarza, można próbować zmniejszyć ryzyko utraty dziecka.

Co może w tym pomóc:

• przyjmowanie witamin z grupy B (niedobór witaminy B12 może przyczyniać się do utraty ciąży);
• dbanie o prawidłową wagę w ciąży (uważaj zarówno na nadmierną, jak i zbyt niską masę ciała);
• nieprzyjmowanie żadnych leków podczas ciąży bez wyraźnych wskazań lekarza;
• zapobieganie infekcjom intymnym;
• leczenie chorób przewlekłych, np. cukrzycy, nadczynności czy niedoczynności tarczycy
• całkowita rezygnacja z picia alkoholu i palenia papierosów.

Co z kolejną ciążą po poronieniu?

Utrata ciąży, nawet na wczesnym etapie, jest trudnym przeżyciem dla pary starającej się o dziecko. Dużo zależy od tego, czy kobieta doświadcza poronienia sporadycznego – czyli jednorazowej utraty ciąży w okresie starania się o dziecko, czy zmaga się z poronieniem nawracającym, tzw. nawykowym (tak lekarze określają 3 lub więcej epizody utraty ciąży). Rodzice, którzy mają za sobą doświadczenie poronienia, powinni otrzymać profesjonalną pomoc, np. psychologa, który pomoże im przejść przez trudny czas. Dzięki fachowej poradzie łatwiej uniknąć nieuzasadnionego poczucia winy i przygotować się na nowy rozdział w życiu. Wiele kobiet, które doświadczyły poronienia sporadycznego, kolejne ciąże może donosić szczęśliwie i cieszyć się narodzinami upragnionego dziecka.

Zobacz też:

• Plamienie implantacyjne – ile trwa, jak wygląda?
• Krwawienie w ciąży – kiedy jest groźne?
• Jakie badania po poronieniu?

Konsultacja merytoryczna

dr n. med. Preeti Agrawal

Specjalistka medycyny integracyjnej oraz ginekologii i położnictwa, prezeska Fundacji Kobieta i Natura, założycielka pierwszego w Polsce ośrodka leczenia integracyjnego. Leczy w oparciu o medycynę integracyjną, czyli połączenie medycyny akademickiej i naturalnej. Została odznaczona Złotym krzyżem od Prezydenta RP