Ciąża to okres zwiększonego zapotrzebowania na witaminy, szczególnie te z grupy B, tj. witaminę B9 (kwas foliowy), B1, B2, B6, B12 i B3.
Jeśli chodzi o witaminę B1, to przyjmuje się, że kobiety w ciąży potrzebują jej 0,8 mg dziennie. Zapotrzebowanie na witaminę B2 wynosi 1,2 mg. W przypadku witaminy B6 kobietom w ciąży zaleca się przyjmowanie 2 mg dziennie, natomiast witaminy B12 – 4 mcg.
Zapotrzebowanie na witaminę B3 wynosi 15-20 mg dziennie, a witaminę B9, czyli kwasu foliowego, 0,4 mg dziennie (w przypadku kobiet, które urodziły dzieci z wadami układu nerwowego ta dawka powinna być wyższa, ale ustalona wspólnie z lekarzem). Niestety w przypadku kwasu foliowego sama dieta nie jest w stanie zaspokoić dziennego zapotrzebowania, dlatego często należy suplementować tę witaminę.
Ważne! Zwiększone zapotrzebowanie na te witaminy występuje w przypadku spożywania dużych ilości słodyczy, kawy, czarnej herbaty, a także u osób narażonych na silny stres czy palących papierosy.
Zobacz także: Jak stres w ciąży wpływa na poród? – wyjaśnia psycholog
Witaminy z grupy B są bardzo istotne dla organizmu, ponieważ koją nerwy, dbają o prawidłowy metabolizm, poprawiają przemianę materii i poprawiają zdolność koncentracji.
Witamina B1, czyli tiamina, uczestniczy w wielu procesach energetycznych i neurofizjologicznych. Zapewnia dobrą przemianę materii i ma korzystny wpływ na układ nerwowy (wspomaga pamięć). Działa korzystanie na układ mięśniowy – hamuje produkcję kwasu mlekowego. Wspomaga leczenie choroby wieńcowej, leczenie bólu pooperacyjnego, półpaśca, epilepsji. Nawilża i odżywia skórę.
Witamina B2, czyli ryboflawina, bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek.
Korzystnie wpływa na układ nerwowy. Poprawia samopoczucie, hamuje rozwój depresji, łagodzi lęki i stres. Zapewnia prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku. Jest konieczna do prawidłowego wzrostu organizmu i jego rozwoju. Ułatwia wchłanianie żelaza.
Witamina B3, czyli niacyna, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i pokarmowego, do syntezy hormonów płciowych oraz zachowania zdrowej skóry. Działa wspomagająco na układ krążenia – wpływa na rozszerzenie tętnic. Obniża poziom cukru we krwi, usuwa z krwi nadmiar złego cholesterolu. Witamina ta zapobiega utlenianiu i walczy z wolnymi rodnikami. Pomaga w tworzeniu czerwonych krwinek i odtruwaniu organizmu.
Witamina B6 odgrywa ważną rolę w powstawaniu hemoglobiny i procesach immunologicznych. Uczestniczy aż w 100 reakcjach chemicznych. Umożliwia przemianę tłuszczów i węglowodanów. Bierze udział m.in. w tworzeniu hormonów i hemoglobiny. Wspomaga czynność mózgu i zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Poprawia samopoczucie i reguluje procesy myślowe, zapewnia równowagę psychiczną. Działa jak środek uspokajający, ułatwia zasypianie, zmniejsza wahania nastrojów i bóle głowy. Łagodzi zespół napięcia przedmiesiączkowego. Zwiększa odporność.
Witamina B9, czyli kwas foliowy, jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu już od pierwszych dni ciąży – zapobiega poważnym wadom układu nerwowego u dziecka. Witamina ta zwiększa odporność, ponieważ bierze udział w powstawaniu i funkcjonowaniu białych krwinek. Ma wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego. Wraz z witaminą B12 współuczestniczy w tworzeniu czerwonych krwinek, przeciwdziała anemii, pobudzając procesy krwiotwórcze.
Witamina B12 uczestniczy w wytwarzaniu czerwonych ciałek krwi (przeciwdziała niedokrwistości) i tworzeniu otoczki mielinowej ochraniającej komórki nerwowe. Wpływa na przemianę materii, wzrost, pracę mięśni, ułatwia przemianę żelaza, tłuszczu, pobudza apetyt. Wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego i rozrodczego.
Warto przeczytać: Wyspać się w ciąży – to jest możliwe
Niedobór witaminy B1 negatywnie wpływa na układ nerwowy, sercowo-naczyniowy i przewód pokarmowy płodu. Brak tej witaminy przejawia się w postaci przemęczenia, utraty apetytu, spadku masy ciała, nudności, osłabienia, zakłócenia pracy serca, bólów mięśni. Z powodu niedoboru tej witaminy dochodzi do zaburzeń pokarmowych (zaparcia, biegunki, nudności) oraz zaburzeń w układzie nerwowym (pogorszenie samopoczucia, stany depresyjne, zaburzenia umysłowe).
Niedobór witaminy B2 może powodować zapalenie języka, błony śluzowej jamy ustnej, zaburzenia pracy narządu wzroku i układu nerwowego. Brak tej witaminy wpływa na zmniejszenie odporności i zwiększenie wrażliwości na zakażenia. Niedobór przejawia się w wyglądzie skóry (jest ona tłusta, czerwona, łuszczy się). Mogą pojawić się pęknięcia w kącikach ust, podrażnienie i zapalenie błon śluzowych jamy ustnej. Pogarsza się wzrok. Zbyt mała ilość tej witaminy prowadzi do bezsenności, zmniejszonej odporności układu nerwowego, a także niekorzystnie wpływa na układ rozrodczy kobiety.
Niedobór witaminy B3 prowadzi do pelagry – choroby objawiającej się zapaleniem skóry, biegunką, wzdęciami i problemami psychicznymi (amnezja, depresja, stany lękowe). Może do niego dojść w wyniku spożywania nadmiernej ilości cukru, słodyczy lub napojów słodzonych. Objawem niedoboru są: nieprzyjemny oddech, osłabienie, utrata apetytu, niestrawność, zmiany skórne (wykwity, szorstka skóra, przebarwienia).
Niedobór witaminy B6 powoduje zmiany skórne, stany zapalne jamy ustnej, anemię, zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, a nawet napady padaczkowe. Mogą pojawić się m.in. drgawki, apatia, bezsenność, obniżenie samopoczucia oraz sprawności myślenia, stany zapalne skóry, niedokrwistość. Brak tej witaminy zakłóca pracę serca. Niemowlęta stają się drażliwe i płaczliwe.
Nieodpowiednia ilość kwasu foliowego (witaminy B9) może skutkować u dziecka wadami cewy nerwowej, czego następstwem mogą być poważne wady wrodzone, takie jak rozszczepienie kręgosłupa, przepuklina mózgu i rdzenia kręgowego, bezmózgowie. Przy niedoborze witaminy B9 częstsze są także rozszczepy wargi i podniebienia oraz wady serca. Brak tej witaminy może prowadzić również do niedokrwistości (anemii) oraz zmian w szpiku kostnym. Osoby mające za mało kwasu foliowego są nerwowe, osłabione, mają trudności z zasypianiem i zapamiętywaniem.
Niedobór witaminy B12 może powodować niedokrwistość, upośledzenie wzrostu tkanek, a także zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu i układu nerwowego. Objawy niedoboru to: rozdrażnienie, irytacja, lęki, zmęczenie, drętwienie rąk i nóg, trudności z chodzeniem, choroby jamy ustnej, nieprzyjemny oddech.
Warto przeczytać: Na twardo, a może na miękko - jakie jajko dla kobiety w ciąży? (film)
Witamina B1 nie jest toksyczna. Charakterystyczne objawy nadmiaru tej witaminy to: drżenie mięśni, senność, opryszczka, obrzęki, kołatanie serca, nadpobudliwość. Nietoksyczne są również witamina B2 (o jej ewentualnym nadmiarze może świadczyć ciemnożółte zabarwienie moczu) oraz witamina B12.
W nadmiarze toksyczne są natomiast witaminy B3, B6 oraz B9.
Zbyt duża ilość witaminy B3 w organizmie może powodować uszkodzenie wątroby, arytmię serca, dolegliwości skórne (w postaci pieczenia i swędzenia). Zbyt duże dawki mogą prowadzić m.in. do ospałości, zaburzeń widzenia, spadku ciśnienia krwi. Nadmiar witaminy B6 może prowadzić do uszkodzenia nerwów, braku koordynacji mięśni, zwyrodnienia tkanki nerwowej. Uwaga! Niektóre zmiany mogą być nieodwracalne.
W przypadku nadmiaru witaminy B9 mogą wystąpić zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego; mogą pojawić się również odczyny alergiczne skóry. Charakterystyczne objawy to utrata apetytu, wzdęcia, nudności.
Suplementy i witaminy w ciąży - sprawdź opinie
Witaminy z grupy B najczęściej występują razem, jako kompleks, w tych samych grupach produktów spożywczych. Sporo witamin z grupy B jest w kaszy jęczmiennej i gryczanej, podrobach, mięsie, ciemnym chlebie, migdałach, orzechach, jajach, kalafiorach, kapuście, cebuli, czosnku, brukselce, brokułach, szpinaku, fasoli, grochu.
Najbogatszym źródłem witaminy B1 są: zboża, wątróbka, mleko, jaja, drożdże. Witaminy B2 w pożywieniu jest niewiele. Stosunkowo najwięcej jest jej w wątrobie, wołowinie, nerkach, wieprzowinie, zarodkach pszennych, nabiale, mleku, zielonolistnych warzywach, pełnoziarnistym chlebie.
Źródłem witaminy B3 są podroby, mięso (wołowina, wieprzowina), ryby, orzechy, ziarna zbóż, biała fasola, pomidory, owoce róży, drożdże, natomiast witaminy B6 ryby, mięso, ziemniaki i inne warzywa skrobiowe, niektóre owoce (np. banany, ale nie cytrusy) i płatki śniadaniowe wzbogacone w tę witaminę.
Źródłem kwasu foliowego, czyli witaminy B9, są zielone liściaste warzywa (szpinak, brokuły, brukselka, szparagi, kapusta – zwłaszcza włoska i pekińska, a także natka i korzeń pietruszki), papryka, owoce kiwi, wątroba, żółtka jaj, drożdże.
Bogatym źródłem witaminy B12 są podroby (wątroba, nerki, serce), chude mięso, ryby, sery i jaja.
Wróć do talerza
Niestety kwas foliowy jest trudno przyswajalny i łatwo ulega rozkładowi pod wpływem wysokiej temperatury (z pożywienia przyswajamy go w 50%). Dieta bogata w folacynę zwykle dostarcza około 0,15-0,25 mg tej witaminy, dlatego zwykle zaleca się kobietom w ciąży również suplementację tej witaminy. Dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy u kobiet w ciąży wynosi 0,4 mg. Zobacz także: Ciąża: dieta bogata w kwas foliowy – gotowy jadłospis! Kwas foliowy - jakie jest dzienne zapotrzebowanie? Odpowiedni poziom kwasu foliowego jest niezwykle istotny w pierwszych tygodniach ciąży, kiedy zachodzi proces organogenezy, czyli kształtowania się narządów dziecka. Przyjmuje się, że każda kobieta – co najmniej 6 tygodni przed planowaną ciążą i do końca drugiego trymestru ciąży – powinna przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego . Kobiety otyłe (BMI ponad 30) powinny przyjmować większą dawkę uzgodnioną z lekarzem prowadzącym ciążę. Kobiety, które urodziły dziecko z wadą układu nerwowego , przed kolejną ciążą powinny przyjmować kwas foliowy w dawce 4,0 mg dziennie (oczywiście po konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę. Kwas foliowy jest witaminą rozpuszczalną w wodzie i jego nadmiar wydalany jest z moczem , dlatego też nie ma niebezpieczeństwa przedawkowania go. Kwas foliowy - jakie ma znaczenie dla kobiet w ciąży i dla ich dziecka? Kwas foliowy ( witamina B9 ), czyli folacyna, jest jedną najważniejszych witamin dla kobiet planujących potomstwo. Niezbędną dla prawidłowego rozwoju płodu. Kwas foliowy: reguluje rozwój komórek nerwowych w okresie płodowym (bierze ona udział w wytwarzaniu kwasów nukleinowych, wewnątrzkomórkowych substancji niezbędnych dla prawidłowego podziału komórek rosnącego płodu); zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu i ryzyko małej masy urodzeniowej dziecka; zwiększa odporność , ponieważ bierze...
Warto wiedzieć, czego potrzebuje rosnące w twoim brzuchu dziecko i jaki wpływ na jego rozwój mają konkretne składniki? 1. Kwas foliowy - układ nerwowy Od kwasu foliowego, czyli witaminy B9 wszystko się zaczyna. Przyjmowanie go jest niezbędne zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży. Jest, bowiem zabezpieczeniem przed wystąpieniem wad rozwojowych płodu, w szczególności wad układu nerwowego. Kwas foliowy zawarty jest w warzywach zielonych, strączkowych i owocach cytrusowych. Jednak spożywanie tych produktów nie jest w stanie pokryć całkowitego zapotrzebowania kobiety w ciąży na tę witaminę, które wynosi 400 mikrogramów dziennie. Niezbędne jest więc dodatkowa suplementacja (po konsultacji z lekarzem) Sprawdź: Jaką rolę w ciąży odgrywa witamina B6? 2. Żelazo - dotlenienie Żelazem tak jak i innymi witaminami mama w ciąży musi podzielić się z maluszkiem. Ponieważ niewiele kobiet posiada zapasy żelaza w organizmie powstałe w wyniku spożywania dużej ilości czerwonego mięsa, drobiu czy ryb, a wchłanianie żelaza uzależnione jest, od jakości spożywanych produktów i indywidualnych cech organizmu, zalecana jest rutynowa suplementacja żelaza u kobiet ciężarnych. Niedobór żelaza prowadzi bowiem do niedokrwistości , a w konsekwencji do niedotlenienia dziecka. Odmiennie jednak niż w przypadku kwasu foliowego, którego przedawkowanie nie niesie za sobą żadnych konsekwencji dla zdrowia mamy i dziecka, nadmiar żelaza może powodować dolegliwości przewodu pokarmowego oraz „zagęszczenie” krwi. 3. Jod – inteligencja Każda mama chcąca urodzić małego geniusza nie powinna zapominać o jodzie w swojej diecie. Jod nie tylko reguluje przemianę materii i hormonów tarczycy, ale odpowiada za rozwój umysłowy dziecka. Zdolność kojarzenia, zapamiętywania, uczenia się to właśnie zasługa tego pierwiastka dostarczanego w...
Witamina A – dzienne zapotrzebowanie Kobiety w ciąży zwykle nie mają potrzeby suplementować witaminy A – to co jest im potrzebne przyswajają z diety. Nadmiar tej witaminy może prowadzić do deformacji płodu (wady twarzoczaszki, wodogłowia, małogłowia) czy do wad krążenia. Uwaga! Witaminy A nie można przyjmować bez konsultacji z lekarzem! Bezpieczniejsze dla kobiety w ciąży jest suplementowanie prekursora witaminy A – beta-karotenu o mniejszej aktywności biologicznej, gdyż jego absorpcja w jelitach obniża się w przypadku braku zapotrzebowania organizmu. Zobacz także: W ciąży nawet śniadanie powinno być ciepłe Jak działa witamina A w organizmie? Witamina A: odgrywa istotną rolę w odbieraniu bodźców wzrokowych w siatkówce oka , przez co wpływa na jakość widzenia; reguluje wzrost tkanki nabłonkowej i innych komórek organizmu; reguluje aktywność tkanek kostnych przez co pobudza wzrost kości i zębów; poprawia stan skóry i włosów; opóźnia proces starzenia organizmu (ma działanie antyoksydacyjne ); wspomaga gojenie się ran ; jest zalecana w chorobach skóry (trądziku, owrzodzeń, czyraków itp.); zapobiega infekcjom i zakażeniom, szczególnie układu oddechowego; łagodzi objawy alergii; korzystnie wpływa na układ rozrodczy . Niedobór witaminy A – jak się objawia? Objawy niedoboru witaminy A są odczuwalne dopiero po kilku miesiącach. Skutki niedoboru to m.in. pogorszenie widzenia, zwiększenie podatności na infekcje , pogorszenie stanu skóry (staje się sucha, szorstka i mało elastyczna). Pojawiają się trądzik , łupież lub zajady. Mogą nastąpić: spowolnienie wzrostu, brak apetytu, spadek wagi, deformacje kości . Preparaty witaminowe w ciąży - sprawdź opinie Niedobór witaminy A – jak się objawia? Przedawkowanie witaminy A może wywołać...
