Wielowodzie: przyczyny, objawy i leczenie wielowodzia w ciąży
Wielowodzie oznacza, że w pęcherzu płodowym jest za dużo płynu owodniowego. Objawem wielowodzia w ciąży jest duży i napięty brzuch. Zarówno niedobór wód płodowych jak i wielowodzie są patologią ciąży, czyli stanem nieprawidłowym, który może mieć konsekwencje dla dziecka.
Wielowodzie może być tak samo groźne, jak sytuacja, w której wód jest za mało. Odpowiednia ilość wód płodowych ma bowiem bardzo duże znaczenie dla rozwijającego się dziecka. To one stanowią barierę ochronną dla płodu na wypadek urazu i odpowiadają za utrzymanie stałej, prawidłowej temperatury w macicy. Wielowodzie może być przyczyną powikłań, zwłaszcza w okresie okołoporodowym.
Spis treści:
- Czym jest wielowodzie?
- Jak się rozpoznaje wielowodzie?
- Objawy wielowodzia w ciąży
- Wielowodzie – przyczyny
- Wielowodzie – skutki
- Leczenie wielowodzia
Czym jest wielowodzie?
Wielowodzie (łac.: polyhydramnion) w ciąży to stan, w którym w worku owodniowym jest za dużo wód płodowych (płynu owodniowego). Wody płodowe są stale „odświeżane”. Wielowodzie powstaje, gdy dochodzi do zaburzenia równowagi między produkcją płynu owodniowego, a jego usuwaniem. Do wielowodzia może dojść, gdy dziecko produkuje za dużo moczu lub za słabo połyka wody płodowe, co skutkuje tym, że wód płodowych jest zbyt dużo. Nadmiar wód płodowych nie jest najczęściej jedyną nieprawidłowością, ale towarzyszy innym patologiom ciąży.
Jak się rozpoznaje wielowodzie?
Wielowodzie diagnozuje się, gdy objętość płynu owodniowego jest większa niż 2 litry w trzecim trymestrze ciąży lub wskaźnik AFI (wskaźnik ilości płynu owodniowego) wynosi powyżej 25, a pod koniec ciąży – powyżej 20.
Ilość wód płodowych lekarz może ocenić podczas badania USG. Objawem wielowodzia jest wyraźnie za duży brzuch w stosunku do danego tygodnia ciąży. Najwięcej płynu owodniowego jest między 30. a 36. tygodniem ciąży. Po tym czasie jego ilość zmniejsza się do około 800 ml w czasie porodu.
Objawy wielowodzia w ciąży
Kobieta może przypuszczać, że ma wielowodzie, jeśli:
- odczuwa duszność
- brzuch jest przesadnie napięty, duży i kulisty
- niespodziewanie szybko rośnie waga w ciąży
- występuje nadmierna aktywność skurczowa macicy
- lekarz podczas badania USG ma problemy z usłyszeniem tętna dziecka (w nadmiernej ilości wód płód bardziej się przemieszcza).
Wielowodzie – przyczyny
Wielowodzie najczęściej pojawia się, gdy płód ma problem z połykaniem wód płodowych albo ich wydalaniem. Dziecko w brzuchu stale bowiem połyka wody płodowe i potem nimi siusia. Wielowodzie może świadczyć o tym, że płód z jakiegoś powodu wydala za dużo płynu owodniowego. Może mieć wady układu moczowo-płciowego albo siusia więcej, bo jest duży (sprawdź: Wielkość dziecka w ciąży). Wielowodzie pojawia się również, gdy dziecko połyka za mało wód płodowych. Przyczyną mogą być wady płodu, np. zarośnięcie przełyku. W około połowie ciąż z wielowodziem nie da się jednak ustalić konkretnej przyczyny problemu.
Nadmiar wód płodowych może wywołać także:
- cukrzyca ciężarnej
- infekcja wewnątrzmaciczna
- choroby nerek przyszłej mamy
- ciąża bliźniacza
- makrosomia płodu
- poważny konflikt serologiczny
- toksoplazmoza wrodzona u dziecka.
Wielowodzie często towarzyszy też ciążom, w których rozwijają się płody z wadami genetycznymi: np. zespół Downa, zespół Edwardsa, bezmózgowie, z których część stanowi wady letalne płodu.
Wielowodzie – skutki
Skutki nadmiaru wód płodowych mogą być poważne. W większości związane są z komplikacjami okołoporodowymi, takimi jak:
- przedwczesne odklejenie się łożyska od macicy
- przedwczesne odejście wód płodowych
- przedwczesny poród
- nieprawidłowe ułożenie płodu (jest wskazaniem do cesarskiego cięcia)
- niedotlenienie okołoporodowe.
Wielowodzie zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego, gdyż zwiększona ilość płynu owodniowego nadmiernie obciąża szyjkę macicy i sprzyja powstawaniu jej niewydolności. Z tego powodu aż do 34 tygodnia ciąży należy regularnie oceniać jej stan za pomocą USG przezpochwowego. Nadmierna ilość wód płodowych niesie także ze sobą podwyższone ryzyko wypadnięcia pępowiny podczas porodu, co stanowi wskazanie do natychmiastowego cięcia cesarskiego.
Leczenie wielowodzia
W pierwszej kolejności należy ustalić przyczynę powstania nadmiaru wód płodowych. Po badaniu USG, na którym wykrywa się wielowodzie, ciężarna otrzymuje skierowanie na konieczne badania diagnostyczne, np. w kierunku cukrzycy ciążowej.
Przyszła mama powinna je wykonać, nawet jeśli ma już za sobą takie badanie. Lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu amnioredukcji. To zabieg, który polega na zredukowaniu ilości płynu owodniowego. Wykonuje się go, nakłuwając powłoki brzuszne. Nie zawsze udaje się w ten sposób utrzymać ilość wód płodowych na właściwym poziomie. Jeśli nie uda się znaleźć przyczyny wielowodzia i jej zlikwidować, w macicy znów może pojawić się nadmiar płynu owodniowego.
Zobacz także:
- Małowodzie, co robić, gdy wód płodowych jest za mało?
- Co grozi dziecku, gdy wody płodowe są zielone?
- Kiedy trzeba wywołać poród?