
Niedotlenienie okołoporodowe nazywa się także hipoksją porodową. Jest to zespół objawów, które pojawiają się w konsekwencji nieodpowiedniej i niedostatecznej dystrybucji tlenu podczas porodu. Jest to częsta przyczyna zgonów w okresie okołoporodowym, a dzieci, które rodzą się w takich okolicznościach wymagają specjalistycznej opieki neonatologicznej.
Spis treści:
- Niedotlenienie przy porodzie – czynniki ryzyka
- Ciężkie niedotlenienie noworodka
- Lekkie niedotlenienie mózgu u noworodka
- Objawy niedotlenienia płodu
- Niedotlenienie po porodzie – skutki i rozwój dziecka
- Niedotlenienie przy porodzie a autyzm - Niedotlenienie dziecka przy cesarce
Niedotlenienie przy porodzie – przyczyny, czynniki ryzyka
Pierwszym krokiem, który może pomóc zapobiec niedotlenieniu przy porodzie, jest zdiagnozowanie ryzykownych czynników i otoczenie przyszłej mamy odpowiednią opieką. Czynniki ryzyka mogą jednak występować zarówno ze strony ciężarnej, jak i ze strony płodu.
Do niedotlenienia okołoporodowego ze strony mamy mogą przyczyniać się:
- nadciśnienie tętnicze
- choroby układu krążenia
- cukrzyca w okresie ciąży
- uzależnienie od leków/alkoholu
Ze strony płodu są to:
- obrzęk płodu
- zakażenie wewnątrzmaciczne
- niedokrwistość u płodu
Do niedotlenienia przy porodzie mogą przyczynić się także czynniki, które występują przy samym porodzie. Porody, które nadmiernie się przedłużają, a także porody „zabiegowe” np. przy ciążach mnogich stanowią nieco większe ryzyko. Warto też zwracać uwagę na prawidłowy rozwój łożyska: zaburzenia takie jak zwłóknienia, niedorozwój czy przedwczesne odklejanie się łożyska mogą również zwiększać ryzyko wystąpienia niedotlenienia płodu. W trakcie porodu mogą także wystąpić komplikacje także jak wypadnięcie sznura pępowiny czy owinięcie pępowiny wokół szyi – one także mogą spowodować nieprawidłowe dotlenienie dziecka. Niedotlenienie okołoporodowego może być także skutkiem porodu kleszczowego.
Ciężkie niedotlenienie noworodka
Ciężkie niedotlenienie zdarza się bardzo rzadko, nawet u jednego dziecka na tysiąc noworodków.
Maluchy cierpiące na ciężkie niedotlenienie na ogół dostają bardzo niskie punktacje w skali Apgar (0-3). To tzw. zamartwica, czyli stan zagrażający życiu dziecka. Często występują zaburzenia natury neurologicznej, bo to właśnie mózg jest najbardziej wrażliwy na nieprawidłowe dotlenienie. Dziecko może także wpaść w śpiączkę.
Lekkie niedotlenienie mózgu u noworodka
Lekkie niedotlenienie zdarza się znacznie częściej niż ciężkie, ale też daje znacznie bardziej pozytywne prognozy na prawidłowy rozwój dziecka. Największą rolę odgrywa tutaj czas niedotlenienia i jego skala - a na nie bardzo często mają wpływ czujność i profesjonalizm lekarzy. Niestety, zdarza się także, że zarówno ciężkie, jak i lekkie niedotlenienia okołoporodowe są skutkiem zaniedbań ze strony lekarzy bądź personelu szpitala. Jedną z częstych przyczyn niedotlenienia jest niewykonanie lub zbyt późne wykonanie cesarskiego cięcia przy jasnych wskazaniach do wykonania tego zabiegu - w takiej sytuacji mama powinna zasięgnąć opinii innego zaufanego lekarza i poszukać pomocy prawnej.
Objawy niedotlenienia płodu
Jeśli noworodek wykazuje objawy niedotlenienia już przed przyjściem na świat – szybsza diagnoza zwiększa jego szansę na prawidłowy rozwój i przeżycie.
Do nieprawidłowych objawów należą na przykład zielone wody płodowe, słaba ruchliwość płodu oraz odstające od normy zapisy KTG.
Niedotlenienie po porodzie – skutki i rozwój dziecka
Lekkie niedotlenienie okołoporodowe może nie wpłynąć w żadnym większym stopniu na rozwój dziecka, jednak w przypadku cięższego niedotlenienia mogą wystąpić bardzo poważne skutki. Wpływ niedotlenienia na dalszy rozwój malucha i organy, na które wpłynie, zależy od dokładnego czasu niedotlenienia, a także stopnia deficytu tlenu.
Najpoważniejsze skutki ciężkiego niedotlenienia okołoporodowego to:
- mózgowe porażenie dziecięce – MPD,
- opóźnienie w rozwoju umysłowym i fizycznym dziecka, w tym m.in. niedosłuch, zaburzenia poznawcze, słaba koordynacja ruchowa, opóźnienie w nauce mowy.
- padaczka,
- zgon noworodka.
Niedotlenienie przy porodzie a autyzm
Chociaż przyczyn autyzmu najczęściej szuka się w genetyce, powstałe na skutek niedotlenienia mikrouszkodzenia w mózgu mogą wpływać na rozwój i zaburzenia w genach, które doprowadzą do tego zaburzenia.
Niedotlenienie dziecka przy cesarce
Z jednej strony poród naturalny powoduje u dziecka ucisk na klatkę piersiową, który pozwala mu pozbyć się płynu owodniowego zalegającego w płucach. Z drugiej – poród przez cesarkę pozwala uniknąć konsekwencji owinięcia się dziecka pępowiną, które może bezpośrednio prowadzić do niedotlenienia. Jeśli jednak cesarskie cięcie przeprowadzane jest bez wskazań medycznych, a także bez świadomości o możliwych skutkach – dziecko może być bardziej narażone na niewydolność oddechową. Najważniejszym elementem jest tutaj jednak stała komunikacja z lekarzem prowadzącym, jego czujność i dobór metody porodu, która będzie maksymalnie korzystna dla dziecka.
Zobacz też: