Jak oduczyć dziecko kłamać? Podpowiadamy!

Jak oduczyć dziecko kłamać? Musisz sama dawać mu dobry przykład: dotrzymuj słowa, nie wciągaj także dziecka w „spiski”. Ustal również jasne zasady, dotyczące między innymi tego, że nigdy nie można kłamać. Jeśli maluch cię okłamuje - porozmawiaj z nim spokojnie. Spraw także, by dziecko nie obawiało się twojej reakcji na prawdę, którą wyzna. Doceniaj także, gdy maluch mówi prawdę - zwłaszcza w momentach, gdy jest to dla niego trudne.

Spis treści:

Co robić, by dziecko nie kłamało?
Co zrobić, gdy dziecko kłamie?
Jak rozmawiać z dzieckiem, które kłamie?
Jak karać dziecko za kłamstwo?
Jak udowodnić, że dziecko kłamie?

Dlaczego dziecko kłamie?

Dziecko kłamie, bo ma bujną wyobraźnię
Kłamstwa celowe
Dziecko kłamie, by zwrócić na siebie uwagę
Kolorowanie rzeczywistości

Co robić, by dziecko nie kłamało?

Jeśli chcesz, by twoje dziecko nie kłamało, to...

Dotrzymuj słowa. Nie mów: „Później się pobawimy”, „W sobotę pójdziemy do zoo”, jeśli wiesz, że nie będziesz w stanie spełnić obietnicy.
Przyznawaj się do własnych błędów. Nie zrzucaj na nikogo winy. Jeśli coś zrobiłaś źle, bierz odpowiedzialność na siebie. I zawsze przeproś za błąd.
Nie angażuj dziecka w „spiski”. Nigdy nie mów do dziecka: „Odbierz telefon i powiedz, że nie ma mnie w domu”.
Załóż, że dziecko mówi prawdę, nawet jeśli nie masz takiej pewności. Resztę pozostaw jego sumieniu. Puszczenie kłamstwa płazem jest mniejszym złem niż niesłuszne oskarżenie.
Zastanów się, dlaczego dziecko kłamie. Może chce tak zwrócić na siebie uwagę albo boi się zbyt surowej kary?

Co zrobić, gdy dziecko kłamie?

Ustal jasne zasady. Nie mówimy brzydkich słów, nigdy nie kłamiemy, zawsze przyznajemy się do winy. I sama ich przestrzegaj – dziecko uczy się od bliskich!
Tłumacz, dlaczego nie wolno kłamać. Operuj konkretami: „Jakbyś się czuł, gdybym powiedziała, że dam ci prezent, a potem go nie dała?”.
Wyraźnie powiedz dziecku, że kłamstwa są złe.
Udowodnij, że potrafisz spokojnie przyjąć wiadomość o jakiejś złej sytuacji, wydarzeniu.
Spokojnie rozmawiaj z dzieckiem, nie krzycz.
Zastanów się, czy dziecko nie ma złego wzoru do naśladowania, np. czy dorośli w jego otoczeniu nie kłamią. Jeśli tak jest - należy wytłumaczyć to dziecku. Zdarzają się sytuacje, gdy kłamstwo jest konieczne, jednak nigdy nie może ono krzywdzić drugiego człowieka.
Pomyśl, dlaczego dziecko skłamało. Może np. jesteś zbyt surowa dla dziecka i obawia się kary?

Jak rozmawiać z dzieckiem, które kłamie?

Zastanów się, jakie mogą być przyczyny tego, że dziecko kłamie. Powiedz maluchowi wyraźnie, że kłamstwo jest czymś złym. Wysłuchaj go i zadeklaruj pomoc – może fakt, że dziecko kłamie, spowodowany jest tym, że maluch boryka się z jakimiś problemami. Rozmawiaj z dzieckiem spokojnie, otwarcie, postaraj się być wyrozumiała. Krzyczenie na dziecko zastąp tłumaczeniem. Bądź także cierpliwa. Pamiętaj, że dzieciom łatwiej jest powiedzieć prawdę, gdy czują się bezpieczne i nie obawiają reakcji rodzica. Dzieci muszą wiedzieć, że mówienie prawdy bywa trudne, jednak jest bardzo budujące.

Jak karać dziecko za kłamstwo?

W tym przypadku lepiej będzie, jeśli nie będziesz karać dziecka. Spróbuj mu po prostu pokazać negatywne strony kłamstwa, by samo dostrzegło, że „nie opłaci się” kłamać. Warto jednak nagradzać malucha za mówienie prawdy, zwłaszcza jeżeli jest ona smutna lub nieprzyjemna dla niego. Jeśli jesteś zmuszona, by wyciągnąć konsekwencje – wyraźnie oddziel, że są one spowodowane kłamstwem, a nie np. popełnionym czynem. Jeśli dziecko przyzna się ostatecznie do kłamstwa i powie prawdę - bądź łagodniejsza. Jeżeli jednak kłamie nadal i upiera się przy wersji, która jest nieprawdziwa – twoje stanowisko musi być bardziej stanowcze.

Jak udowodnić, że dziecko kłamie?

Udowodnienie, że dziecko kłamie, zazwyczaj nie jest trudne z perspektywy dorosłego człowieka. Jednak nie powinno być to celem samym w sobie. Najważniejsza jest rozmowa z maluchem, wytłumaczenie mu, że kłamanie jest czymś złym. Powinnaś także sprawić, by dziecko nie obawiało się wyznać prawdy. Nie chodzi o to, by udowodnić dziecku kłamstwo, a o to, by samo się do niego przyznało.

Dziecko kłamie, bo ma bujną wyobraźnię

Gdy trzy-, czterolatek opowiada, jak z psem sąsiada tropił złodziei wycieraczek, nie mija się z prawdą, bo święcie wierzy w swoje słowa. Nie potrafi dostrzec granicy między faktami a tym, co zapamiętał z bajek czy zasłyszanych rozmów. Jedną nogą tkwi w rzeczywistości, a drugą w świecie bajki z księżniczkami, piratami i gadającymi zwierzętami. Podszywając się pod swoich ulubionych bohaterów, daje się ponieść własnej opowieści i przeżywa ją, jakby wydarzyła się naprawdę. A gdy boi się, że w wannie jest rekin, także boi się szczerze – mógłby przysiąc, że widział, jak z piany wynurzyła się trójkątna płetwa.
– Opowieści tego typu nie są kłamstwem i nie wolno za nie karać – mówi Beata Płażewska, psycholog. – Dziecko z czasem nauczy się odróżniać prawdę od fikcji. Póki co warto się cieszyć, że ma wyobraźnię. Do dziecka, które udaje króla, możemy zwracać się: „Wasza wysokość”. Ale gdy posuwa się za daleko (i chce zmusić babcię, by obsługiwała je jak monarchę) albo boi się własnej opowieści, trzeba kończyć zabawę.

Zobacz: Czy twoje dziecko ma bujną wyobraźnię? – test

Kłamstwa celowe

Dopiero sześcio-, siedmiolatki kłamią, by celowo wprowadzić kogoś w błąd. Ale „trening” zaczynają już w wieku czterech, pięciu, a czasem trzech lat! Dzieci kłamią z tych samych powodów, co dorośli. Głównie po to, by uniknąć kary: „To nie ja zbiłem talerz”. – Dziecku, które mówi coś takiego, trzeba wyjaśnić, że zrzucając na kogoś winę, można go skrzywdzić. Ale lepiej nie przesadzać z karami. Zdarza się, że srogo ukarane dziecko, zamiast oduczyć się mijania z prawdą, koncentruje się na tym, by nie dać się przyłapać. Można odwoływać się do sumienia dziecka („Serce podpowie ci, czy zrobiłeś dobrze”).

Dziecko kłamie, by zwrócić na siebie uwagę

Inne kłamstwo: „Bolą mnie nogi/brzuch”. Jest wygodne, bo pozwala uniknąć, np. sprzątania. Dzieci wykorzystują je też w innym celu: próbują w ten sposób skupić na sobie uwagę rodziców. – Poza tłumaczeniem, że nie wolno nikogo wprowadzać w błąd w takich sprawach jak zdrowie, warto się zastanowić, dlaczego dziecko ucieka się do takich sztuczek – mówi psycholog.

Czytaj też: Jak wyznaczać dziecku granice?

Kolorowanie rzeczywistości

Niektóre dzieci uwielbiają koloryzować. Starają się uatrakcyjnić swoją opowieść, podobnie jak robi to wielu dorosłych („Złowiłem taaaką rybę!”).
– Trzeba reagować, gdy dziecko za bardzo się zapędza (np. opowiada w przedszkolu historię o tym, jak to rodzice wyjechali na weekend i zostawili je same, „zapominając” dodać, że było z babcią) – mówi psycholog. W takiej sytuacji musimy sprowadzić dziecko na ziemię, mówiąc: „Kochanie, twoja opowieść się podobała, ale pani może w nią uwierzyć i pomyśleć, że naprawdę zostawiamy cię samego w domu”.

Zobacz także: