Odparzona pupa – objawy, przyczyny, leczenie [ZDJĘCIA]

Odparzona pupa to dolegliwość, z którą choć raz musi zmierzyć się każdy rodzic. Jej powodem jest bardzo delikatna i nieodporna na różne czynniki drażniące skóra dziecka. Razem z dermatologiem i alergologiem dziecięcym, dr hab. n. med. Dorotą Jenerowicz wyjaśniamy, skąd biorą się odparzenia pupy u dziecka, jakie mają objawy i jak można skutecznie je wyleczyć domowymi sposobami.

Spis treści:

1. Odparzona pupa niemowlaka
2. Jak wygląda odparzona pupa u niemowlaka?
3. Odparzona pupa u dziecka – przyczyny
4. Odparzona pupa a uczulenie na pieluchy
5. Co na odparzoną pupę u niemowlaka?
6. Odparzona pupa u niemowlaka – leczenie
7. Objawy odparzeń pupy a wizyta u lekarza
8. Zapobieganie pieluszkowemu zapaleniu skóry

Odparzona pupa niemowlaka

Odparzenie na pupie niemowlaka może mieć różne stadia. Zwykłe odparzenie objawia się jedynie zaczerwienieniem pośladków dziecka i jest początkowym stadium stanu zapalnego skóry.

Stadium zaawansowane to pieluszkowe zapalenie skóry lub rumień pieluszkowy (PZS, z ang. irritian napkin dermatitis, diaper dermatitis). Na pupie niemowlaka oprócz zaczerwienienia widać też drobne grudki lub nadżerki, z których może sączyć się surowiczy płyn. Silne odparzenia pupy mogą nawet powodować rany.

Nie zawsze odparzenie pupy dla się wyleczyć w domu. Jeśli zmiany nie ustępują lub podrażnienie skóry jest silniejsze potrzebna jest pomoc lekarza. Posłuchaj, co o odparzeniu u dziecka mówi położna noworodka Dorota Lewandowska.

Jak wygląda odparzona pupa u niemowlaka?

Odparzenie pupy w pierwszej fazie przypomina wyglądem oparzenie słoneczne. Objawy odparzenia zmieniają się w zależności od jego zaawansowania:

• pupa dziecka jest czerwona i rozgrzana,
• powstaje obrzęk w miejscu zaczerwienienia skóry,
• odparzenie pieluszkowe może poszerzać się w stronę pachwin, podbrzusza i górnej części ud,
• mogą powstać krostki i pęcherze,
• mogą pojawić się grudki lub miodowożółte strupy (jeśli dojdzie do infekcji bakteryjnej lub grzybiczej).

Objawy odparzenia pupy powodują u dziecka duży dyskomfort i pogorszenie samopoczucia – niemowlę jest rozdrażnione z powodu świądu i pieczenia skóry. Może spać niespokojnie.

Jak wygląda odparzona pupa u niemowlaka [ZDJĘCIA]

Odparzona pupa - podrażnienie skóry widoczne jest nawet na brzuszku, fot. Adobe Stock

Odparzona pupa - podrażnienie skóry objęło uda dziecka, fot. Adobe Stock

Odparzona pupa u dziecka – przyczyny

Wbrew pozorom przyczyną odparzenia na pupie dziecka nie musi być błąd w pielęgnacji niemowlęcia. Odparzenia pupy to nieunikniony problem w trakcie okresu noszenia pieluszek. Każde dziecko może mieć przejściowo odparzoną pupę. Najczęściej odparzenia dotyczą niemowląt w wieku między 7 a 12. miesiącem życia i mogą nawracać aż do momentu odpieluchowania.

Akademia Młodych Rodziców

Skóra maluszka wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Wiemy, jak robić to najlepiej! Czytaj więcej

Wrażliwa skóra niemowlęcia może reagować odparzeniem na składniki kremu do pielęgnacji, płynu do mycia lub pocierania (np. wskutek za ciasno zapiętej pieluszki). Drażniąco na pośladki wpływa także niemowlęcy mocz lub kupka. Czasem skóra na pupie odparza się tylko dlatego, że jest bardziej podatna na podrażnienia i łatwiej dochodzi do stanu zapalnego.

Najczęstsze przyczyny odparzonej pupy u niemowlaka

• zbyt rzadko zmieniana pielucha – skóra przez dłuższy czas styka się z moczem i kałem, skórę podrażniają substancje powstałe w wyniku ich rozkładu przez bakterie,
• źle oczyszczone pośladki,
• pocieranie delikatnej skóry dziecka przez pieluszkę,
• niewysuszona pupa po umyciu,
• utrzymująca się wilgoć w fałdkach skóry,
• uczulenie na krem ochronny,
• uczulenie na składnik pieluchy,
• reakcja alergiczna na chusteczki nawilżane,
• infekcja grzybicza lub bakteryjna skóry,
• infekcja układu moczowego,
• drażniące działanie moczu lub kupki.

Odparzona pupa a ząbkowanie, zmiana diety i siadanie

Odparzenia pośladków u niemowląt mogą mieć też inne mniej oczywiste przyczyny:

• ząbkowanie – wyrzynaniu się zębów u niemowląt zwykle towarzyszy mocne ślinienie; wskutek połykania nadmiaru śliny dziecko może robić kupkę, która działa na skórę drażniąco,
• rozszerzanie diety – w zależności od tego, co dziecko zjada, kupka może być bardziej „kwaśna” i bardziej nieprzyjazna dla skóry,
• umiejętność siedzenia – dziecko pozycji siedzącej jest bardziej narażone na kontakt z moczem i kałem, ponieważ ugniata całym ciężarem ciała pieluchę.

Odparzona pupa a alergia na pieluchy

Przyczyną nawracających silnych odparzeń bywa uczulenie na pieluchy, które nosi dziecko. Alergizująca pielucha może doprowadzić do zaczerwienienia skóry pośladków, łuszczenia i pojawienia się wysypki. Zmiany skórne wywołane uczuleniem na pieluchę zlokalizowane są w miejscach mniej narażonych na wilgoć i znikają po zmianie pieluch na inny rodzaj. Zwykle widać je na:

• plecach w okolicy pasa,
• bocznych powierzchniach pośladków.

Ze względu na umiejscowienie zmian dermatolodzy znaleźli dla nich specjalne określenie „Lucky–Luke dermatitis”. Nazwa pochodzi od kowboja, bohatera komiksów dla dzieci. Skojarzenie z postacią nasunął układ zmian skórnych, który przypomina kowbojski pas na pistolety.

Jakie pieluchy mogą szkodzić dziecku?

Składniki pieluch, które mogą przyczyniać się do odparzenia pupy:

• składniki gumy (np. merkaptobenzotiazol) – może znajdować się w ściągaczach,
• żywice występujące w kleju scalającym warstwy materiału,
• barwniki, których użyto do produkcji pieluch.

Testując nowy rodzaj pieluch, warto odczekać kilka dni – jeżeli zmiany zaczną ustępować, to znak, że pieluszka nie uczula dziecka.

Konkurs „Narodziny rodziny”

Jesteś rodzicem niemowlaka? Opisz swoją historię i wygraj wózek spacerowy! Czytaj więcej

Co na odparzoną pupę u niemowlaka?

Z odparzonymi pośladkami można poradzić sobie domowymi sposobami. Dokładne mycie pupy przy każdym przewijaniu to podstawa. Przy zmianie pieluchy, trzeba umyć okolicę pieluszkową ciepłą wodą i płynem, którego zwykle używa się do kąpieli niemowląt. Taki kosmetyk nie podrażnia niedojrzałej skóry. Namoczonym i namydlonym wacikiem starannie oczyść wszystkie fałdki, a potem dokładnie ją osusz (wilgoć sprzyja podrażnieniom pośladków).

Co jeszcze może pomóc:

• przewijaj dziecko co 2-3 godziny (noworodka nawet częściej) – jeżeli pupa jest zdrowa, wystarczy zmieniać pieluchę co 3-4 godziny i zawsze od razu, gdy pojawiła się kupka,
• stosuj krem i maści na odparzenia – nanoś kosmetyk cienką warstwą na pośladki i dokładnie rozprowadź w fałdkach skóry, powinien być stosowany profilaktycznie przy każdym przewijaniu,

• dbaj o wietrzenie pupy – od czasu do czasu dziecko powinno poleżeć z odkrytą pupą (jeżeli w pomieszczeniu jest wystarczająco ciepło), aby skóra mogła pooddychać,
• nie zapinaj pieluchy zbyt ciasno – to pozwoli uniknąć otarć,
• zrezygnuj z używania gąbek i myjek – mnożą się w nich bakterie i trudno utrzymać je w czystości, podczas przemywania pupy dziecka mogą zainfekować skórę,
• ogranicz stosowanie chusteczek nawilżanych – przydadzą się do przewijania poza domem i wtedy, gdy dziecko ma zdrową skórę,
• nie używaj zasypek i oliwek – mąka ziemniaczana na odparzenia również nie jest polecana, zamiast leczyć może dodatkowo pogłębić problem,
• nie przegrzewaj dziecka – ubieranie malucha za grubo, przykrywanie grubymi kocami sprzyja pojawieniu się odparzeń i potówek.

Odparzona pupa u niemowlaka – leczenie

Jeżeli mimo zastosowania wymienionych wyżej rad, dziecko nadal ma odparzoną pupę, warto wykluczyć uczulenie na krem ochronny, pieluchę lub chusteczki:

• uczulenie na krem ochronny – zmień go na inny i odczekaj trzy dni, aby sprawdzić, czy podrażnienie ustępuje,
• uczulenie na chusteczki do pupy – przestań ich używać, myj pośladki dziecka wodą i płynem myjącym,
• uczulenie na składniki pieluszki – zwróć się do dermatologa, który zleci tzw. testy płatkowe: są nieinwazyjne, można je wykonać nawet u dziecka, które nie skończyło roku; po zmianie pieluch objawy uczulenia nie ustępują od razu, na efekt trzeba poczekać kilka dni, aby skóra zdążyła się wygoić i przyzwyczaić do nowego materiału.

Objawy odparzeń pupy a wizyta u lekarza

Zazwyczaj zmiany skórne powinny zniknąć do dwóch-trzech dni. Jednak, jeżeli zmiany nie ustąpią po trzech dniach od wyłączenia uczulającego czynnika, mimo właściwej pielęgnacji skóry i używania kremów na odparzenia, trzeba umówić się z dzieckiem na wizytę do pediatry lub dermatologa. Lekarz wskaże, jak należy pielęgnować niemowlę i przepisze maść lub krem na pieluszkowe zapalenie skóry.
Jeżeli przyczyną zmian na pośladkach są grzyby, stosuje się miejscowe preparaty przeciwdrożdżakowe, jeżeli bakterie – miejscowe preparaty przeciwbakteryjne. Preparaty sterydowe o działaniu przeciwzapalnym stosuje się ostrożnie w średnio nasilonych i ciężkich przypadkach, zwłaszcza przy wyraźnych zapalnych zmianach skórnych.

Zapobieganie pieluszkowemu zapaleniu skóry

Odpowiednia higiena pupy dziecka to jeden z kluczowych elementów leczenia pieluszkowego zapalenia skóry, ale i zapobiegania jego nawrotom. Należy pamiętać o:

• częstej zmianie pieluch,
• odpowiednim wyborze pieluch,
• myciu pupy przy każdym przewijaniu,
• wietrzeniu pupy.

Zobacz także:

• Kupa niemowlaka i noworodka – pediatra wyjaśnia dziwne kolory, zapachy i konsystencje
• Kąpiel w krochmalu – jak zrobić krochmal do kąpieli?
• ​Najlepsze maści i kremy na odparzenia: dlaczego są potrzebne nawet zdrowej skórze? [RANKING]

Konsultacja merytoryczna

dr hab. n. med. Dorota Jenerowicz

Dermatolożka, pracuje w Katedrze Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, jest wiceprzewodniczącą Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego