Rozwój wcześniaka - miesiąc po miesiącu
Rozwój wcześniaka różni się od rozwoju dziecka, które urodziło się w terminie. Choć wcześniak może zdobywać umiejętności z opóźnieniem, niedługo pewnie nadrobi zaległości. Odpowiednia opieka i rehabilitacja dają szansę na prawidłowy rozwój.
Rozwój wcześniaka przebiega inaczej, niż u noworodka, który urodził się w 40. tygodniu ciąży. Wcześniak to dziecko, które przyszło na świat przed 37. tygodniem ciąży. Jego sprawność umysłowa i fizyczna może być początkowo mniejsza niż u dzieci urodzonych o czasie, ale dzięki właściwej opiece lekarzy i rodziców ma szansę prawidłowo się rozwijać. Z badań Instytutu Matki i Dziecka wynika, że choć wcześniaki zaczynają chodzić i mówić później niż ich rówieśnicy, 3/4 z nich po 2-3 latach dogania inne dzieci.
Spis treści:
- Wcześniactwo a rozwój dziecka
- Rozwój wcześniaka miesiąc po miesiącu
- Wcześniaki - rozwój psychoruchowy w pierwszych latach życia
- Rozwój wcześniaka - jak mogą pomoc rodzice?
- Rozwój wcześniaka - siatki centylowe
- Skoki rozwojowe u wcześniaków
- Waga wcześniaka
- Ile powinien przybierać na wadze wcześniak?
Wcześniactwo a rozwój dziecka
Wcześniaki rozwijają się bardzo indywidualnie, ich odruchy wczesnoniemowlęce i napięcie mięśni ewoluują nieco inaczej niż u dzieci urodzonych o czasie. Trzeba też wiedzieć, że normy rozwojowe są szerokie i maluch, który w 7. miesiącu wieku korygowanego nie siedzi, nie musi być chory – może mieścić się w dolnej granicy normy. Na rozwój dziecka mają wpływ dwa czynniki: stan układu nerwowego oraz otoczenie. Mózg wcześniaka jest jeszcze bardzo niedojrzały, dlatego jego tkanka jest wyjątkowo wrażliwa. Jeśli nastąpiło niedotlenienie albo krwawienie do ośrodkowego układu nerwowego (tzw. wylewy okołokomorowe), istnieje ryzyko, że noworodek nie będzie rozwijał się prawidłowo. Jednocześnie bardziej niedojrzały mózg jest też bardziej plastyczny, więc jego zdrowa tkanka potrafi przejąć czynności obszarów, które zostały uszkodzone. Oczywiście im mniejsze uszkodzenie, tym lepsze rokowania.
Dziecko, którego mózg został uszkodzony, może rozwijać się nieharmonijnie (tzn. pewne umiejętności osiąga na czas, inne zbyt późno) lub z opóźnieniem (stopnie rozwojowe pokonuje później niż rówieśnicy). Czasem dochodzi do:
- dziecięcego porażenia mózgowego,
- uszkodzeń wzroku,
- uszkodzeń słuchu,
- zaburzeń emocjonalnych (kłopoty z koncentracją, nauką).
Rozwój wcześniaka miesiąc po miesiącu
Jak wygląda rozwój wcześniaka miesiąc po miesiącu? Przede wszystkim powiększa się jego masa ciała, wielkość, a także obwód głowy i klatki piersiowej. Wymiary sprawdza się na siatce centylowej przeznaczonej specjalnie dla wcześniaków. Dzięki wynikom z niej można kontrolować rozwój wcześniaka w każdym miesiącu jego życia.
Im noworodek jest wcześniej urodzony, tym większa jest jego niedojrzałość i liczba powikłań spowodowana wcześniactwem. Maluszek urodzony zbyt wcześnie ma nie tylko problemy z wagą, ale również niedojrzałością anatomiczną, problemy zdrowotne i rozwojowe. Dziecko rodzi się z niedojrzałym jeszcze systemem nerwowym, co może wpływać na jego dalszy rozwój.
Zobacz także
Śledząc rozwój wcześniaka, trzeba brać pod uwagę tzw. wiek korygowany. Oblicza się go, odejmując od wieku kalendarzowego dziecka czas, który dzielił jego narodziny od terminu porodu wyznaczonego przez lekarza. Tak więc jeżeli dziecko ma pół roku, a urodziło się 2 miesiące za wcześnie, to jego wiek korygowany wynosi cztery miesiące (tyle by miał, gdyby urodził się o czasie). I powinien teraz osiągać takie umiejętności, jakie ma dziecko 4-miesięczne.
Wcześniaki - rozwój psychoruchowy w pierwszych latach życia
Rozwój psychoruchowy wcześniaków przebiega inaczej, niż u dzieci urodzonych w terminie i konieczne jest jego monitorowanie i wspomaganie. Wcześniaki zalicza się do grupy wysokiego ryzyka, a co za tym idzie – są one narażone na występowanie zaburzeń w rozwoju psychomotorycznym w pierwszych miesiącach i latach swojego życia.
Dziecko, które urodziło się przedwcześnie, narażone jest na wczesne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Jeśli wystąpiło niedotlenienie lub krwawienie do OUN – wcześniak jest wtedy w grupie ryzyka nieprawidłowego rozwoju psychoruchowego. Należy uważnie obserwować rozwój psychoruchowy dziecka, a gdy jest taka potrzeba – rehabilitować je. Do 2. roku życia, chcąc ocenić rozwój psychomotoryczny/ruchowy i poznawczy malucha, należy posługiwać się wiekiem skorygowanym dziecka.
Rozwój wcześniaka: pomoc rodziców
Większość wcześniaków dogania z czasem rówieśników, chociaż niekiedy trzeba pomóc dziecku pokonać pewne problemy. Dlatego tak ważna jest jego obserwacja.
Przyglądając się swemu dziecku, zwracaj uwagę, czy:
- skupia wzrok na twarzach mamy i taty;
- uśmiecha się do rodziców, wodzi wzrokiem za kolorowymi zabawkami;
- reaguje na zaczepki podczas przewijania;
- nie układa ciałka uporczywie w jedną stronę;
- zaczyna chwytać zabawki i inne przedmioty;
- wydaje dźwięki, zaczyna gaworzyć;
- sprawnie ssie, nie krztusi się, przybiera na wadze;
- jest aktywny, nie widać, by był ospały i apatyczny;
- jego paluszki u rąk i nóg nie są cały czas mocno zaciśnięte, jeśli skończył trzy miesiące;
- układa się symetrycznie, nie wygina w literę „c”.
Wszystkie obawy i wątpliwości powinnaś sygnalizować pediatrze. Pamiętaj jednak, że nie każde opóźnienie oznacza, iż coś jest nie w porządku.
Rozwój wcześniaka - siatki centylowe
Siatki centylowe to normy rozwojowe, które zostały opracowane z uwzględnieniem płci. Za pomocą wystandaryzowanych krzywych wzrastania monitoruje się masę i długość ciała oraz obwód głowy dziecka. Dla dzieci urodzonych przedwcześnie przeznaczone są specjalne siatki centylowe – używa się siatek Fenton lub WHO.
Skoki rozwojowe u wcześniaków
Skoki rozwojowe to okresy intensywnego rozwoju dziecka. Zdobywa ono wtedy nowe umiejętności. U wcześniaków takie skoki rozwojowe zazwyczaj pojawiają się później, niż u dzieci, które urodziły się o czasie. U maluchów urodzonych przedwcześnie tygodnie należy liczyć od planowanego terminu, a nie ich rzeczywistego przyjścia na świat.
Waga wcześniaka
Wcześniak, który urodzi się np. w 35 tygodniu ciąży i waży 2-2,5 kg nie odbiega znacznie od dzieci urodzonych w terminie. Wtedy masa ciała takiego maluszka zazwyczaj szybko się wyrównuje. Masa ciała noworodka urodzonego przed ukończeniem 34. tygodniem ciąży zazwyczaj wynosi poniżej 2 kg. Wcześniaki, które przyszły na świat między 29.-30. tygodniem – ważą ok. 1500-1600 g. Waga dzieci urodzonych między 23. a 24. tygodniem to ok. od 500 do 600 g.
Ile powinien przybierać na wadze wcześniak?
To, czy waga dziecka jest w danym momencie prawidłowa - ocenia lekarz pediatra, biorąc pod uwagę różne czynniki. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, czy twoje dziecko rozwija się w sposób prawidłowy – udaj się z nim do lekarza. Nie jest ważne, ile konkretnie waży dziecko, lecz czy prawidłowo przybiera na wadze – zgodnie z siatkami centylowymi, a także, czy nadrabia niedobory z wcześniactwa.
Zobacz także: