Sepsa u dzieci: przyczyny, objawy, leczenie
Sepsa u dzieci jest bardzo groźna – w ciągu kilku godzin może doprowadzić do poważnego zagrożenia życia, a nawet zgonu. Sepsę nazywa się też posocznicą, endotoksemią lub SIRS. Jest to gwałtowna reakcja zapalna organizmu, którą u dzieci najczęściej wywołują pneumokoki, meningokoki lub bakterie Haemophilus influenzae typu B.
Sepsa u dzieci może mieć piorunujący przebieg. Z powodu posocznicy zdrowe dziecko w ciągu kilku godzin może walczyć o życie na szpitalnym OIOM-ie. Na zachorowanie szczególnie narażone są dzieci do 5. roku życia i młodzież w wieku 14-19 lat. Bardzo ważne jest wczesne zidentyfikowanie objawów ostrzegawczych. Dzięki nim chory maluch może szybko otrzymać odpowiednie leczenie i uniknąć walki o życie.
Spis treści:
- Sepsa u dzieci
- Objawy sepsy u dzieci
- Wysypka krwotoczna w przebiegu sepsy [ZDJĘCIE]
- Sepsa u dzieci – leczenie
- Posocznica meningokokowa – objawy
- Posocznica pneumokokowa
Sepsa u dzieci
Sepsa u dzieci to zespół uogólnionej reakcji zapalnej (SIRS) wywołany zakażeniem organizmu. Jest następstwem zakażenia, a nie chorobą, którą można się zarazić. Sepsa u dzieci to ekstremalna reakcja organizmu na zakażenie. Rozwija się, gdy infekcja, np. skóry, płuc czy dróg moczowych wywołuje reakcję łańcuchową. W przebiegu sepsy dochodzi do niewydolności ważnych dla życia narządów (nerek, wątroby, serca i płuc). Ciężka sepsa rozwija się gwałtownie i może w ciągu kilku godzin doprowadzić do zgonu.
Sepsa u dzieci może rozwinąć się po zakażeniu zewnętrznym, gdy chorobotwórcze bakterie wnikną do organizmu lub wtedy, gdy osłabiona odporność umożliwi obecnym już w ciele dziecka bakteriom namnażanie się. Najczęściej do sepsy dochodzi u dzieci hospitalizowanych, które mają niedobory odporności. Wskutek sepsy może dojść do zwiększenia ilości toksyn bakteryjnych w ciele dziecka, co wywołuje wstrząs septyczny – spadek ciśnienia krwi, osłabienie krążenia i niedotlenienie tkanek.
Przy diagnozowaniu sepsy lekarz może zlecić następujące badania:
- stężenie CRP (czyli tzw. białka ostrej fazy),
- morfologię krwi u dziecka,
- badanie poziomu prokalcytoniny.
Objawy sepsy u dzieci
Sepsa u dzieci w ciągu 24 godzin może doprowadzić do śmierci. Znajomość niepokojących objawów i szybka reakcja ma ogromne znaczenie dla ratowania życia dziecka. Niestety pierwsze objawy sepsy (zwłaszcza wywołane przez meningokoki) mogą być mało charakterystyczne i przypominać grypę lub przeziębienie. Dlatego zawsze, gdy choruje małe dziecko, musisz je uważnie obserwować i brać pod uwagę także możliwość rozwoju sepsy.
– U dziecka nagłe zmiany zachowania, pogorszenie kontaktu, złe samopoczucie, szybki oddech i bicie serca, gorączka lub poczucie zimna, spocona skóra i nagła wysypka to objawy alarmowe (tzw. „red flag”) nakazujące poszukiwanie kwalifikowanej pomocy medycznej – mówi prof. dr hab. Andrzej Kübler z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.
Objawy, które mogą sugerować sepsę:
- gorączka, dreszcze, poczucie zimna,
- pogorszenie kontaktu z otoczeniem, dezorientacja, niepokój,
- szybki oddech, duszność,
- ból głowy i kończyn, złe samopoczucie, wymioty,
- spocona skóra,
- wysypka krwotoczna (tzw. wybroczyny),
- szybkie bicie serca.
Wysypka krwotoczna w przebiegu sepsy u dziecka [ZDJĘCIE]
Sepsa u dzieci – leczenie
Sepsa u dzieci może mieć bardzo groźne skutki, dlatego, jeśli wystąpią jej objawy – bardzo ważna jest szybka reakcja, może ona nawet zdecydować o życiu dziecka. Przy leczeniu sepsy lekarz podaje dziecku dożylnie antybiotyk. Malucha trzeba również nawadniać i obserwować.
W przypadku wstrząsu septycznego konieczne jest podanie sterydów i immunoglobuliny, a także transfuzja i oczyszczanie osocza z toksyn. Istnieją sytuacje, gdy konieczne jest podtrzymywanie funkcji życiowych za pomocą aparatury medycznej. Czy sepsa u dzieci jest wyleczalna? Tak, jednak mogą wystąpić powikłania, np. niedosłuch.
W pierwszej godzinie po rozpoznaniu sepsy dziecko powinno dostać antybiotyk w szpitalu. Im szybciej otrzyma lek, tym lepsze są rokowania i większa szansa na wyzdrowienie.
Sepsa meningokokowa - objawy
Przyczyną sepsy u niemowląt lub starszych dzieci może być zakażenie meningokokami (nazywane inwazyjną chorobą meningokokową). Zdarza się rzadko, ale może mieć błyskawiczny przebieg, doprowadzając w ciągu 24 godzin do zgonu. Najwięcej zakażeń spowodowanych meningokokami z wysokim wskaźnikiem śmiertelności występuje wśród niemowląt.
Dr n. med. Alicja Karney, pediatra, kierownik Oddziału Jednego Dnia w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie podkreśla, że inwazyjna choroba meningokokowa stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów z powodu wielu powikłań. Sepsa meningokokowa to choroba o najszybszym przebiegu i największej śmiertelności. Najbardziej niebezpieczna sytuacja jest wtedy, gdy zakażenie przebiega pod postacią sepsy lub sepsy ze wstrząsem. Istnieją specjalne wytyczne dla lekarzy, które mówią o tym, jak należy reagować w przypadku sepsy u dzieci (czas jest szalenie ważny!).
Pierwsze objawy sepsy meningokowej:
- 1 godzina – gorączka, ból głowy, ból gardła
- 4 godzina – pragnienie
- 6 godzina – bóle ogólne
- 9 godzina – zmniejszenie apetytu
- 10 godzina – mdłości, wymioty
- 12 godzina – ból nóg u dzieci, wymioty
- 14 godzina – senność
- 15 godzina – trudności z oddychaniem, biegunka, sztywność karku, zimne dłonie i stopy
- 17 godzina – fotofobia (światłowstręt)
- 18 godzina – zmieniony kolor skóry
- 21 godzina – splątanie
- 24 godzina – możliwy zgon.
Przed sepsą meningokokową skutecznie chronią szczepienia. Dziecko może otrzymać je już od ukończenia 2. miesiąca życia. Dr Karney podkreśla, że niemowlęta i dzieci do 2. roku w pierwszej kolejności powinny być szczepione przeciwko meningokokom typu B.
Posocznica pneumokokowa
Sepsa pneumokokowa u dzieci to zakażenie bakteriami pneumokoków (inaczej dwoinką zapalenia płuc). Posocznica pneumokokowa jest jedną z najcięższych postaci inwazyjnego zakażenia pneumokokami. Przedostają się one do krwi, a następnie do najważniejszych narządów w organizmie dziecka. Objawy sepsy pneumokokowej to:
- wysoka gorączka (nawet 40 stopni Celsjusza!)
- dreszcze lub drgawki
- bladość skóry
- przyspieszona akcja serca,
- płytki i szybki oddech.
Dzieci, u których rozwija się sepsa pneumokokowa, są też senne, nie mają apetytu. Mogą wystąpić również zaburzenia krzepnięcia krwi, spadek ciśnienia, chłodne dłonie i stopy, a nawet utrata przytomności. Najbardziej narażone na zarażenie sepsą pneumokokową są dzieci poniżej 5 roku życia. Pneumokoki przenoszą się drogą kropelkową, a także przez bezpośredni kontakt. Skutecznym zabezpieczeniem przed zarażeniem są szczepienia przeciw pneumokokom.
Zobacz także:
- Sepsa to nie jest zwykłe zakażenie krwi
- Co robić, gdy w przedszkolu pojawiła się sepsa?
- Jak uchronić dziecko przed sepsą