Skala Apgar służy do oceny stanu zdrowia noworodka w pierwszych minutach po narodzinach. Maksymalna liczba punktów, jaką dziecko może uzyskać, to 10. Przyznanie dziecku 10 punktów w skali Apgar świadczy o tym, że wykonuje ono podstawowe funkcje życiowe. Ocena ta nie jest jednak gwarancją prawidłowego rozwoju dziecka w przyszłości. Sprawdź, co oznaczają punkty w skali Apgar, jaka jest ich interpretacja, za co noworodek dostaje mniej punktów i czy przyznawanie punktów w skali Apgar wykonuje się u wcześniaków.
Spis treści:
Skala Apgar, a dokładnie skala punktacji wydolności układów i narządów, umożliwia szybką ocenę stanu noworodka tuż po porodzie – już w 1. minucie życia. Wprowadziła ją amerykańska lekarka Virginia Apgar w 1953 roku. W Polsce skala Apgar stosowana jest od 1981 roku.
Można spotkać się z traktowaniem Apgar jako skrótu od:
Badanie polega na obserwacji pięciu parametrów życiowych, do którego należą: kolor skóry, czynność serca, oddychanie, napięcie mięśniowe, reakcje na bodźce. Noworodek otrzymuje za każdy badany parametr punkty (od 0 do 2), które są sumowane i dają ocenę stanu noworodka w skali od 0 do 10 (10 pkt to ocena najlepsza). Badanie przeprowadza lekarz neonatolog lub położna. Badanie jest dla noworodka bezbolesne.
Noworodek może przyjść na świat z lekkim zasinieniem kończyn lub bladością skóry. U dzieci zaraz po urodzeniu często występuje sinica obwodowa (noworodek ma zasinione stópki, rączki, szarą obwódkę wokół ust), co sprawia, że większość dzieci otrzymuje tylko 1 punkt za kolor skóry. Gdy skóra jest różowa, dziecko otrzymuje 2 punkty.
Prawidłowy puls noworodka powinien wynosić powyżej 100 uderzeń na minutę (serce dziecka pracuje szybciej niż osoby dorosłej). Przy pulsie poniżej 60 uderzeń na minutę konieczne jest przeprowadzenie resuscytacji. Jeżeli serce dziecka po narodzinach uderza ponad 100 razy na minutę – noworodek dostaje 2 punkty, jeśli mniej niż 100 – 1 punkt, a w przypadku braku czynności serca – 0 punktów.
Jeśli noworodek oddycha regularnie i pewnie, otrzymuje 2 punkty w skali Apgar. Jeżeli oddech jest słaby, przyznawany jest 1 punkt. Brak oddechu i krzyku dziecka oznacza 0 punktów. W niektórych sytuacjach dziecku trzeba podać tlen. Problemy z oddychaniem często pojawiają się u dzieci urodzonych przedwcześnie (wcześniak ma zwykle gorzej rozwinięte płuca).
Najwyżej punktuje się pełną ruchliwość i zgięcie kończyn noworodka. Lekarz zgina oraz prostuje ręce i nogi dziecka. Jeżeli ruchy są silne i energiczne – dziecko otrzymuje 2 punkty Apgar, jeśli napięcie mięśniowe jest słabe – 1 punkt. Zero punktów jest przyznawane, gdy kończyny są całkowicie wiotkie. Obniżone napięcie mięśniowe może świadczyć o niedotlenieniu, którego skutkiem bywają problemy neurologiczne.
Polega na wprowadzeniu do nosa cewnika – dwa punkty w skali Apgar otrzymuje noworodek, który głośno płacze lub kicha w reakcji na ten bodziec. Jeśli na twarzy dziecka pojawia się jedynie grymas – otrzymuje 1 punkt, zero punktów przyznawane jest w przypadku braku reakcji na wprowadzenie cewnika.
Poniższa tabela pokazuje, co ocenia skala Apgar – za co są przyznawane i odejmowane punkty:
| Badany objaw | 2 punkty | 1 punkt | 0 punktów |
| Czynność serca | 100/minutę | Mniej niż 100/minutę | Niewykrywalna |
| Oddech | Regularny, pewny, głośny krzyk | Wolny, nieregularny | Brak oddechu |
| Napięcie mięśni | Pełna ruchliwość, zgięcie kończyn | Słabe ruchy kończyn, słabsze napięcie mięśni | Wiotkie (dziecko leci przez ręce) |
| Reakcja na bodźce | Głośny płacz | Grymas | Brak reakcji |
| Kolor skóry | Różowy | Różowy, lekkie zasinienie kończyn | Sine lub blade |
Punkty za poszczególne parametry życiowe są sumowane. Jeśli noworodek otrzyma łącznie 8–10 punktów w skali Apgar, to znaczy, że urodził się w stanie dobrym. W takiej sytuacji testu Apgar nie trzeba powtarzać. Jeśli dziecko dostanie mniej niż 8 punktów, ocena w skali Agar jest powtarzana. Kolejną obserwację przeprowadza się w 3, 5 i ewentualnie 10 minucie po narodzinach.
Co oznaczają punkty w skali Apgar?
Nawet bardzo dobra ocena w skali Apgar – czyli otrzymanie od 8 do 10 punktów nie daje gwarancji, że dziecko urodziło się zdrowe. Z tego względu po narodzinach wykonuje się jeszcze dodatkowe badania, tzw. badania przesiewowe noworodków między innymi w kierunku chorób metabolicznych, wad serca, słuchu. Każdy noworodek jest również dokładnie badany przez lekarza neonatologa. Nawet tak dokładna diagnostyka nie daje gwarancji, że w pierwszych tygodniach życia u dziecka nie ujawni się choroba. Dlatego ważna jest czujność rodziców, uważna obserwacja dziecka w domu i pilnowanie terminów wizyt kontrolnych.
Mniejsza liczba punktów w skali Apgar jest przyznawana, jeśli jeden lub kilka parametrów życiowych dziecka budzą zastrzeżenia. Nie należy się przejmować, jeśli podczas pierwszego badania zostaną odjęte dwa lub trzy punkty, bo noworodek ma sinawą skórę na paluszkach u nóg lub lekko wiotkie mięśnie. Zazwyczaj oznacza to jedynie tyle, że dziecko jest zmęczone porodem.
Duże znaczenie ma to, czy w kolejnych badaniach punktów przybywa. Jeśli tak się dzieje, to znak, że stan dziecka szybko się poprawia. Noworodki, które miały mało punktów, ale w krótkim czasie odzyskały formę, często mogą normalnie funkcjonować i w przyszłości nie widać żadnych śladów problemów, które pojawiły się tuż po narodzinach.
Badanie noworodka wg skali Apgar ma na celu przede wszystkim wykryć niedotlenienie noworodka. Temu właśnie służy ocena pięciu obserwowanych parametrów. Jedną z oznak niedotlenienia okołoporodowego jest przyznanie dziecku mniej niż 5 punktów w skali Apgar po 5. minucie życia.
Dzieci urodzone przed terminem również są oceniane według skali Apgar. Zwykle otrzymują mniej punktów, bo ich organizm nie jest jeszcze w pełni rozwinięty w chwili, gdy przychodzą na świat. Wcześniaki często mają problemy oddechowe, ze względu na słabszy rozwój płuc i gorsze napięcie mięśniowe. Punktacja wcześniaka wg skali Apgar nie jest zatem miarodajna. Dzieci urodzone przedwcześnie zwykle w późniejszym czasie nadrabiają zaległości i dorównują w rozwoju swoim rówieśnikom.
Zobacz też:
Badania, jakim poddawane są noworodki, nie są skomplikowane ani męczące. Ważne, by wykonać je w odpowiednim czasie i zgodnie z zaleceniami lekarza, który opiekuje się dzieckiem. Badanie noworodka Zanim dziecko razem z mamą zostanie wypisany do domu, lekarze muszą się upewnić, że jego zdrowiu nic nie grozi. Badania noworodka zaraz po narodzinach Pierwsze badania dziecko przechodzi na sali porodowej. Jest ważone i mierzone. Potem lekarz dokładnie ogląda noworodka. Obserwuje, jak porusza rączkami i nóżkami, czy jego ciało nie jest zbyt napięte lub wiotkie. Słucha, jak pracuje serce, sprawdza tętno i oddech. Uciskając brzuszek, ocenia wielkość narządów wewnętrznych. Sprawdza ciemiączka. Dzięki ich istnieniu kości czaszki mogą się swobodnie rozrastać, wraz z rozwojem mózgu dziecka. Następnie lekarz ocenia wszystkie odruchy fizjologiczne dziecka, barwę skóry, oddech i reakcje na bodźce. Wszystkie te oceny zapisuje, a części z nich przypisuje odpowiednią punktację według skali Apgar. Jeśli malec otrzyma od 7 do 10 punktów, to znaczy, że urodził się w dobrym stanie. Przez następnych kilka miesięcy jest to punktem odniesienia dla pediatry, który będzie kontrolował jego rozwój. Badania noworodka w drugiej i trzeciej dobie życia Ponownie osłuchuje się serce i płuca, bada oczy, uszy, nos oraz jamę ustną dziecka. Lekarz wstępnie sprawdza drożność układu pokarmowego (pyta, czy dziecko zrobiło kupkę) i ruchomość stawów biodrowych. Zapewne skieruje malucha na wykonanie badania ultrasonograficznego stawów biodrowych, ponieważ jest to najpewniejszy sposób wykluczenia rozwojowej dysplazji. Badania przesiewowe u noworodka Ponieważ istnieje wiele poważnych schorzeń, których nie można wykryć podczas rutynowego badania lekarskiego, wszystkie dzieci w pierwszych dniach po urodzeniu poddawane są badaniom przesiewowym. Mają one pomóc we wczesnym wykryciu niektórych...
Regularnie wykonywane bilanse zdrowia dziecka pozwalają na wczesnym etapie wykryć różne nieprawidłowości w rozwoju. Umożliwiają też szybkie podjęcie leczenia, które pozwoli zlikwidować problem lub ograniczyć jego postęp. Na bilans zdrowia można zgłosić się do przychodni, pod której opieką jest dziecko. Badanie przeprowadza lekarz rodzinny razem z pielęgniarką. Jest ono bezpłatne. Sprawdź, w jakim wieku wykonuje się bilans zdrowia dziecka. Spis treści: Co to jest bilans zdrowia dziecka? Czy bilans zdrowia dziecka jest obowiązkowy? Kiedy wykonuje się bilanse zdrowia? – wiek dziecka Bilans zdrowia dziecka: czy można wykonać badanie prywatnie? Co to jest bilans dziecka? Bilans zdrowia to kompleksowe badanie okresowe, podczas którego lekarz ocenia stan zdrowia dziecka. W trakcie badania sprawdza się, czy dziecko nie ma: wad wzroku, wad słuchu, wad postawy (np. skoliozy, płaskostopia), zaburzeń ciśnienia tętniczego, zaburzeń wzrostu (np. niskorosłości), problemów w rozwoju psychicznym, zaburzeń psychosomatycznych, niedowagi lub otyłości. Do oceny rozwoju fizycznego dziecka wykorzystuje się siatki centylowe . Czy bilans zdrowia dziecka jest obowiązkowy? Dziecko ma prawo do bilansu zdrowia, a lekarz ma obowiązek go wykonać. Rodzice jednak nie mają obowiązku zgłaszać się z dzieckiem na bilanse. Warto jednak to robić. To ważne badania profilaktyczne, które pozwalają dbać o zdrowie dziecka aż do osiągnięcia przez nie dorosłości. Najczęściej rodzice zgłaszają się na bilans zdrowia z niemowlęciem i młodszym dzieckiem. Tylko ok. 65 procent nastolatków przychodzi na bilanse. Tymczasem wiek szkolny to ważny etap w rozwoju. Warto monitorować, czy dziecko rozwija się w tym czasie prawidłowo i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednie leczenie. Kiedy wykonuje...
