35 przysłów o lutym: ludowa mądrość na ostatni miesiąc zimy
Adobe Stock
Cytaty i przysłowia

Przysłowia o lutym – 37 ludowych mądrości na ostatni miesiąc zimy

Przysłowia, także te na luty, to w wielu przypadkach prawdziwa mądrość ludowa, która towarzyszy nam od wieków. O czym mówią znane i nieznane porzekadła dotyczące ostatniego miesiąca zimy? Sprawdźmy, czy na lutowych przysłowiach można polegać w XXI wieku.

Wiele polskich przysłów ludowych dotyczących lutego wiąże się ze świętem Matki Boskiej Gromnicznej (przypada 2 lutego). Okazuje się, że pogoda tego dnia to bardzo ważny prognostyk. Nie tylko pomaga przewidzieć, jak długo trzeba będzie jeszcze czekać na wiosnę, ale również – jak udane będą plony. Wśród przysłów o lutym są także takie, które dotyczą innych „lutowych” świętych i lutowej przyrody.

Przysłowia o lutym na dzień Matki Boskiej Gromnicznej

Dzień Matki Boskiej Gromnicznej odgrywał niegdyś bardzo ważną rolę w kalendarzu – 2 lutego nie tylko święcono gromnice, ale też bacznie przyglądano się zjawiskom atmosferycznym. Na podstawie tych obserwacji powstał cały szereg przysłów ludowych na temat tego, co może przynieść luty w ciągu całego roku.

Nawiasem mówiąc, dawna nazwa lutego brzmi: gromnicznik (od święta Matki Boskiej Gromnicznej), mięsopustnik lub strzępiec. Wzięła się od tego, że w tym miesiącu mróz miał „strzępić”, czyli ścinać lód na rzekach. Luty to również bardzo stara nazwa, która oznaczała niegdyś tyle co: srogi, okrutny – ze względu na silne mrozy, wiatry i wilki, które atakowały podróżnych lub nawet podchodziły do chat. Z przysłów ludowych o lutym wiemy jednak, że również w tym mroźnym miesiącu zdarzały się deszcze i wyższe temperatury. 

Gdy w Gromniczną śnieg mocno się trzyma, niedługa już będzie zima.
 
Na Gromniczną Pan Bóg daje, czasem mróz, czasem roztaje.
 
Na Gromnicę – masz zimy połowicę.
 
Gdy w Gromnicę z dachu ciecze, zima jeszcze się powlecze.
 
Jaka pogoda na Gromniczną, taka i wiosna będzie.
 
Gromniczna pogodna, będzie jesień dorodna.
 
Maria pogodna, będzie jesień dorodna.
 
Jasna Gromnica – zła orędownica.
 
Jak na Gromnicę jasno, w stodołach ciasno.
 
Kiedy Gromniczna zimę traci, to Święty Maciej (24.02) ją wzbogaci.
 
Jaka Gromniczna bracie, taki Święty Maciej (24.02).
 
Jak na Matkę Gromniczną, tak na Święty Józef (19.03).
 

Kiedy w Gromniczną gęś chodzi po wodzie, to będzie na Wielkanoc chodzić po lodzie.
 
Gdy w Gromnicę z dachów ciecze, zima jeszcze się przewlecze.
 
Gromnice wśniegu, wiosna jest w biegu, lecz gdy pogoda, dla wiosny zawoda.
 
Jak suche i jasne Gromnice, przyjdą jeszcze śnieżyce.
 
Kiedy na Gromniczną mróz, zładuj sanie, szykuj wóz.
 
Na Oczyszczenie Marii Panny, zbliża się koniec sanny.

Przysłowia ludowe na luty (co przepowiada św. Agata i inni lutowi święci?)

Nie brakuje też przysłów lutowych na dni, w których przypada wspomnienie takich świętych jak: św. Agata (5 lutego), święci Walenty, Cyryl i Metody (14 lutego), św. Małgorzata (22 lutego) czy św. Maciej (24 lutego).

Gdy św. Agata (5 lutego) po błocie brodzi, człek w Zmartwychwstanie po lodzie chodzi.
 
Święty Walenty (14 lutego) gdy odmrozi pięty, na wyżywienie sprzedaj sprzęty.
 
Deszcz w Cyryla, Metodego (14 lutego) – dla rolnika nic dobrego.
 
Lepsza na Konrada (19 lutego) głodnych wilków zgraja niźli chłop w koszuli.
 
Gdy święta Małgorzata (22 lutego) w szacie białej po polu spaceruje, już w marcu jej łaskawość gospodarz odczuje.
 
Jeżeli ciepło w dzień świętego Piotra (24 lutego), to zima do Wielkiej Nocy potrwa.
 
Maciej (24 lutego) zimę traci, albo ją bogaci.
 
Święty Maciej (24 lutego), gdy nie zastaje zimy, to ją czyni, gdy zastaje – gubi.
 
Jak na święty Maciej ciepło, to się będzie długo wlekło.  

Przysłowia ludowe – co „mówi” przyroda w lutym?

Prócz przysłów poświęconych konkretnym dniom w lutym – są również takie, które dotyczą tego miesiąca jako pewnej całości. Również w nich znajdziemy przede wszystkim informacje dotyczące pogody. Okazuje się, że lutowe deszcze, mrozy lub wichry mogą nieść cenne informacje.
 
W lutym wody wiele, w lecie głodne ciele.
 
Lutek bywa różnie zmienny: pół zimowy, pół wiosenny.
 
Gdy luty mrozy daje, wróży urodzaje.
 
Gdy na początku lutego słońce świeci, wiosna tak szybko nie przyleci.
 
Gdy mróz w lutym ostro trzyma, wtedy już niedługo zima.
 
Gdy bez wiatrów luty chodzi, w kwietniu wicher nie zawodzi.
 
Gdy ciepło w lutym, zimno w marcu bywa, długo potrwa zima, rzecz to niewątpliwa.

Jeśli ci jeszcze nie dokuczył luty, to pal dobrze w kominie i miej kożuch suty.

Gdy luty z burzami, prędko wiosna przed nami.
 
Kiedy kot w lutym w słonku się grzeje, musi w marcu zajść na przypiecek.

Bibliografia:
S. Adalberg: Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, Warszawa 1894,
D. Masłowska, W. Masłowski: Przysłowia polskie i obce, Warszawa 2003,
Przysłowia są… na wszystko, opr. D. Świerczyńska, Warszawa 2000,
Staropolskie nazwy miesięcy i ich związek z dziedzictwem kulturowym wsi. Opr. A. Stanisławska. Poznań 2019


Zobacz także:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
Wybrane marki nawet do -40%
Wybrane marki nawet do -40%
Twoje ulubione produkty w wyją... więcej»
Zobacz
+
Wybrane marki nawet do -40%
Online

Twoje ulubione produkty w wyjątkowych cenach. Rabat do -40% na wybrany asortyment dostępny na cocolita.pl. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Zobacz
Rabat 25%
Rabat 25%
Rabat na kolekcję SS24 Guess o... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
Rabat 25%
Online
Stacjonarnie

Rabat na kolekcję SS24 Guess oraz Marciano by Guess, z wyłączeniem kolekcji kapsułowych i carryovers. Dostępny w sklepach stacjonarnych oraz online na www.guess.eu/pl. Nie dotyczy outletów.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
-20% dodatkowego rabatu na kol... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA2024
Zobacz
+
Dodatkowe -20% na kolekcję SS2024
Online
Stacjonarnie

-20% dodatkowego rabatu na kolekcję SS2024. Oferta dostępna w sklepie stacjonarnym i na www.l37.eu. Rabat dotyczy również przecenionych pozycji. Szczegóły dostępne u Partnera.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA2024
Zobacz
-25% na wybrany asortyment MAC
-25% na wybrany asortyment MAC
Rabat na produkty marki MAC -2... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO
Zobacz
+
-25% na wybrany asortyment MAC
Online
Stacjonarnie

Rabat na produkty marki MAC -25% przy zakupach za min. 249 zł. W promocji nie biorą udziału produkty już przecenione, Connect In Colour Eye Shadow Palette, Glitter, Blot Powder/Pressed, Mineralize Skinfinish Natural, Brushes, Accessories, Pro Products, nowości, kolekcje limitowane, MINI MAC oraz produkty z linii MAC VIVA GLAM. Oferty nie łączą się. Oferta dostępna w sklepach stacjonarnych i na maccosmetics.pl. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO
Zobacz
Rabat do -25% na produkty Clarins!
Rabat do -25% na produkty Clarins!
Rabat -20% przy zakupach produ... więcej»
Kod rabatowy:CLARINS2024
Zobacz
+
Rabat do -25% na produkty Clarins!
Online

Rabat -20% przy zakupach produktów za min. 99 zł. Rabat -25% przy zakupach za min. 299 zł. Rabat nalicza się po wpisaniu kodu promocyjnego: CLARINS2024. Rabat nie dotyczy produktów z linii Precious. Kod promocyjny działa do 25.04.2024 do godz. 7:00. Szczegóły na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:CLARINS2024
Zobacz
25% przy zakupach za min. 199,99 zł
25% przy zakupach za min. 199,99 zł
Wprowadź kod na stronie www.to... więcej»
Kod rabatowy:30SZALONE
Zobacz
+
25% przy zakupach za min. 199,99 zł
Online
Stacjonarnie

Wprowadź kod na stronie www.topsecret.pl/ona lub pokaż go w jednym z ponad 100 sklepów stacjonarnych i skorzystaj z oferty. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:30SZALONE
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA