Ciąża i praca 2014

Pierwsza wizyta u ginekologa

Pamiętaj, że pierwsza wizyta u lekarza musi przypadać przed upływem 10. tygodnia ciąży, a kolejne powinny odbywać się przynajmniej raz na każdy trymestr ciąży. Udokumentowane wizyty lekarskie w karcie ciąży będą potem warunkiem wypłaty becikowego.

Nie zwlekaj zbyt długo z poinformowaniem o ciąży swojego szefa - pracodawca musi o tym wiedzieć, bo od tej chwili będziesz objęta szczególną ochroną. Sprawdź, na czym polega ochrona prawna kobiety w ciąży.

Zatrudnienie na umowę o pracę

Ciężarnej nie można wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Nie będziesz chroniona przed zwolnieniem tylko w wyjątkowych sytuacjach:

• gdy rażąco naruszysz swoje obowiązki, możesz zostać zwolniona dyscyplinarnie
• gdy pracodawca ogłosi upadłość lub likwidację firmy
• gdy jesteś zatrudniona na umowę na czas próbny nie przekraczający jednego miesiąca

Wydrukuj wniosek o urlop macierzyński.

Zatrudnienie na czas określony

Gdy jesteś zatrudniona na umowę na czas określony albo okres próbny dłuższy niż 1 miesiąc, przepisy chronią cię w mniejszym stopniu. Pracodawca może cię zwolnić, ale nie w każdej sytuacji.

Jeśli koniec twojej umowy przypadałby po 3. miesiącu ciąży, ulega ona automatycznemu przedłużeniu do dnia porodu. Oznacza to, że będziesz mieć prawo do zasiłku macierzyńskiego, mimo że twoja umowa o pracę już wygaśnie.

Jakie prawa ma ciężarna w pracy

Wypowiedzenie umowy. Jeżeli w chwili wypowiedzenia nie byłaś jeszcze w ciąży, ale byłaś już w ciąży, gdy umowa o pracę miałaby się formalnie zakończyć, wypowiedzenie jest nieważne, a pracodawca musi przyjąć cię do pracy z powrotem.

Ochrona kobiety ciężarnej w pracy. Ciężarnych ani karmiących piersią nie wolno zatrudniać przy pracach szczególnie uciążliwych. Do takich prac należą m.in.:

• prace związane z wysiłkiem fizycznym,
• w hałasie,
• pod ziemią,
• na wysokości.

Jeśli wykonujesz właśnie taką pracę, pracodawca ma obowiązek wyeliminować zagrożenie, zmieniając warunki twojej pracy. Jeżeli jest to niemożliwe, powinien zwolnić cię z obowiązku pracy (za czas takiego zwolnienia przysługuje ci wynagrodzenie!).

Ponadto ciężarna nie może:

• pracować w godzinach nadliczbowych
• jeździć w delegacje poza stałe miejsce pracy, jeśli się na to nie zgodzi
• pracować w nocy

Jeżeli w czasie ciąży zachorujesz, to za czas zwolnienia otrzymasz zasiłek chorobowy w wysokości 100 proc. wynagrodzenia.

Pracodawca powinien udzielić ci zwolnienia od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie, jeżeli nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Za ten czas nieobecności także przysługuje ci wynagrodzenie.

Urlop macierzyński

Po porodzie przysługuje ci urlop macierzyński, w czasie którego otrzymasz zasiłek macierzyński w wysokości 100 proc. pensji. Długość urlopu macierzyńskiego zależy od liczby urodzonych przy porodzie dzieci:

• poród 1 dziecka - 20 tygodni
• poród 2 dzieci – 31 tygodni
• poród 3 dzieci - 33 tygodnie
• poród 4 dzieci – 35 tygodni
• poród 5 i więcej dzieci – 37 tygodni

Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.

Uwaga, jeśli termin porodu przypadnie po 17.03.2013, będziesz mogła - po wykorzystaniu podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego - wziąć kolejne 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Czytaj więcej o zmianach w urlopie macierzyńskim i rodzicielskim 2013.

Dodatkowy urlop macierzyński

Po urlopie macierzyńskim możesz wziąć jeszcze dodatkowy urlop macierzyński, w czasie którego otrzymasz zasiłek w wysokości 100% pensji. Obecnie urlop dodatkowy może wynosić do 4 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka, ale docelowo będzie wynosił 6 tygodni (8 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka). Dodatkowy urlop macierzyński możesz wykorzystać w całości bądź częściowo, warto jednak pamiętać, że dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo, nie można więc wykorzystać połowy teraz, a drugiej połowy w przyszłym roku.

W czasie dodatkowego urlopu możesz podjąć u pracodawcy pracę na część etatu. Decyzja należy do ciebie.

Wniosek o dodatkowy urlop macierzyński powinnaś złożyć u pracodawcy najpóźniej na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu.

Wydrukuj wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego

Urlop rodzicielski

Kobiety, których termin porodu przypada po 17 marca 2013 roku, będą mogły po wykorzystaniu podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wziąć jeszcze urlop rodzicielski w wymiarze 26 tygodni. Łącznie więc urlop macierzyński i rodzicielski może trwać 52 tygodnie, czyli rok w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie (65-71 tygodni w przypadku porodów mnogich).

26 tygodni urlopu rodzicielskiego będzie można wykorzystać maksymalnie w 3 częściach, a każda z nich musi trwać co najmniej 8 tygodni.

Jeśli zgłosisz chęć skorzystania z urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego na 14 dni przed datą porodu, za cały okres urlopu otrzymasz 80% pensji.

Jeśli zaś postanowisz skorzystać z urlopu rodzicielskiego już będąc na urlopie macierzyńskim, przez pierwsze pół roku będziesz otrzymywać 100% świadczenia, a przez pozostałą część urlopu - 60% pensji.

Urlop rodzicielski będzie można dzielić między oboje rodziców.

Urlop wychowawczy

Jeżeli planujesz odłożyć powrót do pracy na później, złóż wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego. Urlop wychowawczy należy ci się, jeżeli przepracowałaś jako pracownik co najmniej 6 miesięcy w swoim życiu. Urlop może trwać do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Uwaga, w przeciwieństwie do urlopu macierzyńskiego urlop wychowawczy może być wykorzystany na raty.

Jakie prawa przysługują na urlopie wychowawczym?

• W trakcie urlopu wychowawczego nie otrzymasz już zasiłku macierzyńskiego, ale jego okres zalicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Aż do dnia zakończenia tego urlopu twój pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Wyjątkiem jest zwolnienie dyscyplinarne oraz ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy.
• W czasie urlopu wychowawczego możesz pracować dorywczo u swojego lub innego pracodawcy, prowadzić działalność gospodarczą, a także podjąć naukę lub szkolenie. Ale uwaga, te dodatkowe obowiązki nie mogą przeszkadzać ci w sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
• Możesz też zrezygnować z pozostałej części urlopu wychowawczego z dnia na dzień, o ile pracodawca się na to zgodzi. Lepiej jednak poinformować go o tym najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego powrotu do pracy, wówczas będzie musiał zaakceptować twój szybszy powrót.

Czytaj o zmianach - urlop wychowawczy 2013.