Reklama

Żółtaczka u noworodka w większości przypadków jest naturalnym zjawiskiem. Tak zwaną żółtaczkę fizjologiczną przechodzi ok. 70 proc. urodzonych o czasie noworodków i ok. 90 proc. wcześniaków. Jej głównym objawem jest zażółcenie skóry, które nie wymaga leczenia. Niektóre noworodki przechodzą jednak żółtaczkę patologiczną, która może mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie.

Reklama

Wyjaśniamy:

    Dlaczego noworodek ma żółtaczkę?

    Przyczyną żółtaczki u noworodka jest wysoki poziom bilirubiny, czyli żółtego barwnika krwi w organizmie dziecka. Nadmiar bilirubiny jest skutkiem rozpadu erytrocytów (czerwonych krwinek), do którego dochodzi po narodzinach dziecka. W czasie życia płodowego czerwone krwinki dostarczały płodowi tlen. Gdy dziecko pojawi się na świecie i oddycha samodzielnie, tak duża ilość erytrocytów nie jest potrzebna. Kiedy erytrocyty zaczynają się rozpadać, wątroba noworodka może nie radzić sobie z przetwarzaniem i wydalaniem dużej ilości bilirubiny. Żółty barwnik przez pewien czas utrzymuje się w organizmie dziecka i wywołuje objawy żółtaczki.

    Przyczyny zwiększające ryzyko żółtaczki u noworodka:

    • Niedotlenienie w czasie porodu - dziecko urodziło się okręcone pępowiną, to może wpłynąć na słabszą pracę wątroby i pojawienie się silniejszej żółtaczki.
    • Niegroźne urazy główki w trakcie porodu - ich skutkiem są krwiaki, w których znajduje się wynaczyniona krew, będąca źródłem bilirubiny.
    • Zaburzona praca jelit – noworodek wydala mało smółki, która zawiera to, co nagromadziło się w jelitach podczas życia płodowego. Skutkiem tego jest podwyższenie stężenia bilirubiny. Mniej smółki mogą wydalać noworodki z infekcją, w słabszym stanie zdrowia (np. w wyniku ciężkiego porodu), dzieci, które w pierwszych dobach przyjmują bardzo mało pokarmu.
    • Konflikt serologiczny – do konfliktu dochodzi, gdy dziecko ma tzw. czynnik krwi (Rh) dodatni, a mama – (Rh) ujemny. Konflikt serologiczny może również pojawić w układzie ABO, czyli głównych grup krwi, np. mama ma grupę 0, dziecko A lub B. W takich sytuacjach rośnie ryzyko wystąpienia żółtaczki.

    Pamiętaj: przejście noworodka przez żółtaczkę nie wpływa na późniejszy rozwój dziecka.

    Jak rozpoznać żółtaczkę u noworodka?

    Typowe objawy żółtaczki u dziecka w pierwszych dniach po narodzinach to:

    • zażółcenie skóry, które pojawia się najpierw na twarzy, potem na brzuszku, czasem też na rączkach i nóżkach)
    • zażółcenie spojówek i śluzówki (nie zawsze jest widoczne)

    Noworodek z żółtaczką czuje się dobrze, może być wypisany ze szpitala. Wymaga częstszego karmienia (piersią – co 1,5–2,5 godz. butelką – co 3, a w nocy – co 4). Częste karmienie sprawia, że bilirubina jest szybciej eliminowana z organizmu.

    • zażółcenie znika w ciągu 2-3 tygodni.

    Noworodkowi z żółtaczką nie podawaj niczego innego poza swoim pokarmem (ani samej wody, ani wody z glukozą). Dodatkowe płyny (lub mleko modyfikowane) możesz podać tylko na wyraźne zlecenie lekarza.

    Do kiedy utrzymuje się żółtaczka?

    Żółtaczka pojawia się w 2-3 dobie po przyjściu dziecka na świat i utrzymuje się 2-3 tygodnie. W tym czasie zażółcenie skóry powoli ustępuje. Jeśli mimo upływu trzech tygodni żółty odcień skóry nie słabnie lub się nasila, dziecko powinien zbadać lekarz.

    Żółtaczka u noworodka a karmienie piersią?

    Przedłużająca się żółtaczka czasem ma związek z pokarmem mamy, który utrudnia rozkład bilirubiny. Jeśli dziecko przybiera na wadze, jest spokojne, nie należy samemu odstawiać go od piersi. O przerwaniu karmienia może zdecydować lekarz. Niekiedy zaleca się odstawienie dziecka od piersi na 48 godzin i podawanie mieszanki hypoalergicznej (HA). Nie należy jednak tego okresu przedłużać i powtarzać. Im dziecko starsze, tym wysoki poziom bilirubiny jest mniej groźny. U noworodków, które mają ponad dwa tygodnie, może sięgać nawet 30 mg%.

    Żółtaczka patologiczna - jakie objawy?

    Jeśli objawy żółtaczki widoczne są już w pierwszej dobie po narodzinach, mamy do czynienia z żółtaczką patologiczną. Jej przyczyną może być:

    • wrodzone zakażenie bakteryjne
    • wirusowe zapalenie wątroby
    • choroba o podłożu genetycznym.

    Na szczęście takie poważne problemy zdrowotne u noworodków zdarzają się bardzo rzadko. Lekarz może skierować dziecko na badania, aby ustalić przyczynę żółtaczki (może to być niezgodność grup krwi pomiędzy mamą a dzieckiem). Pobiera się krew do badania, aby określić poziom bilirubiny, który rośnie bardzo szybko i przekracza dopuszczalne normy.

    Nadmiar bilirubiny może zaburzać rozwój noworodka, więc należy jak najszybciej go obniżyć. Żółtaczka patologiczna trwa ponad 2 tygodnie. Jeżeli zażółcenie skóry utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, robi się posiewy bakteriologiczne i obserwuje dziecko.

    Skontaktuj się z pediatrą, jeśli wyjdziesz ze szpitala przed pojawieniem się żółtaczki, a objawy wystąpiły później lub jeśli żółtaczka pojawia się ponownie. Zrób to także, jeśli zażółcenie skóry jest silne albo żółtaczka przedłuża się lub niepokojąco się nasila.

    Normy bilirubiny

    Decyzję o badaniu poziomu bilirubiny zawsze podejmuje lekarz, jeśli stwierdzi, że żółtaczka jest zbyt silna. Stężenie bilirubiny można zmierzyć przez skórę, bez narażania dziecka na ból. Jeśli poziom jest wysoki, pobiera się krew do badania.

    • Przy żółtaczce fizjologicznej bilirubina opada zwykle do 8–10. dnia życia. Najpóźniej około 3. tygodnia po urodzeniu dziecka.
    • Najwyższy poziom bilirubiny (około 13–15 mg proc.) występuje zwykle w 4–5. dobie, a u wcześniaków w 6–7. Wtedy również najbardziej widać zażółcenie skóry i białek oczu dziecka.

    Kiedy potrzebna jest fototerapia?

    Fototerapia to najbardziej skuteczny sposób leczenia żółtaczki. Pod wpływem promieni ultrafioletowych (UV) bilirubina jest rozkładana i wydalana z organizmu wraz z moczem. Światło lampy (niebieskie, białe lub zielone) oświetla nagie ciałko dziecka. Zakryte są tylko oczy, (chronią specjalne okularki), a w przypadku chłopców – także jądra. W cięższych postaciach żółtaczki konieczne jest naświetlanie ciała dziecka z obu stron jednocześnie. Fototerapia trwa zwykle półtorej doby. Czasem wydłuża się ją do 3 dni.

    Karmienie podczas naświetlania

    Jeżeli poziom bilirubiny jest bardzo wysoki, fototerapii nie można przerywać nawet na czas karmienia noworodka. Choć przystawienie do piersi nie trwa długo (ok. 20-40 min.) ten czas jest potrzebny na leczenie. Kiedy noworodek leży pod lampą, mama powinna odciągać pokarm i podawać go dziecku łyżeczką lub w strzykawce. To dość kłopotliwe, ale już po 2–3 dniach sytuacja powinna wrócić do normy. Przy średnim poziomie bilirubiny naświetlanie można przerywać, aby nakarmić dziecko. Po posiłku noworodek wraca pod lampę. Jest zwykle spokojniejszy i lepiej znosi naświetlanie, ponieważ je, ile chce.

    Kiedy potrzebna jest transfuzja krwi?

    Transfuzję krwi u noworodka z żółtaczką patologiczną wykonuje się w wyjątkowych przypadkach, gdy nie pomaga fototerapia. Noworodkowi do żyły pępkowej zakłada się cewnik i małymi porcjami upuszcza się krew dziecka, a wpuszcza krew dawcy. Organizm zostaje pozbawiony nadmiaru bilirubiny, a (jeśli przyczyną żółtaczki jest konflikt serologiczny) krew oczyszcza się z przeciwciał. Po kilku dniach dziecko może wrócić do domu.

    Żółtaczka u wcześniaka

    Dzieci, które urodziły się przed czasem, zwykle przechodzą bardziej nasiloną żółtaczkę. Im wcześniej przyszły na świat, tym objawy są silniejsze i dłużej się utrzymują. Jeśli poziom bilirubiny jest wysoki, dziecko powinno być dokładnie zbadane w celu sprawdzenia, co się do tego przyczynia.

    Zobacz także:

    Reklama
    Reklama
    Reklama
    Reklama