Wymioty u niemowlaka: działaj szybko, aby nie doszło do odwodnienia

Wymioty u niemowlaka bardzo często wywołują duży niepokój u rodziców, jednak trzeba pamiętać, że jest to naturalna reakcja obronna organizmu. W ten sposób pozbywa się on pokarmu, którego nie jest w stanie strawić z różnych powodów. Przyczyną wymiotów może być także zbyt łapczywe jedzenie dziecka, „nałykanie się” powietrza podczas ssania mleka lub nawet zakrztuszenie. Może być też spowodowane refluksem żołądkowo-przełykowym oraz infekcją wirusową połączoną z biegunką i gorączką. Wymiotów u niemowlaka nie można lekceważyć i trzeba szybko im przeciwdziałać, aby dziecko nie odwodniło się, co może skończyć się pobytem w szpitalu.

Wymioty u niemowlaka:

• wymioty a ulewanie
• objawy
• przyczyny
• leczenie domowymi sposobami
• kiedy do lekarza

Na czym polegają wymioty u niemowlaka i czym się różnią od ulewania

Wymioty u niemowlaka polegają na skurczowym wypróżnianiu zawartości żołądka przez usta, a czasem również przez nos. Dochodzi do nich na skutek podrażnienia błony śluzowej żołądka lub ściany gardła, a także pobudzenia przez bodźce toksyczne, chemiczne w wyniku czego następuje napinanie mięśni przepony, brzucha, żołądka i przełyku.

Wymioty mogą wystąpić nagle lub też mogą być poprzedzone długotrwałym uczuciem mdłości. Na ogół tak małe dzieci wymiotują częściej niż kilkulatki.

Jeżeli niemowlę reaguje gwałtownym wymiotowaniem po jedzeniu mamy wówczas do czynienia z wymiotami chlustającymi, podczas których zwracana jest cała treść pokarmowa (jest to spowodowane wadą wrodzoną przewodu pokarmowego, o czym piszemy poniżej w przyczynach wymiotów).

Chlustające wymioty u niemowląt są także spowodowane połykaniem powietrza, w czasie szybkiego picia mleka oraz delikatnością żołądka dziecka, który nie jest jeszcze mocno rozciągliwy. Nie jest to powód do dużego niepokoju, chyba że w ich wyniku dziecko nie przybiera na wadze lub odbywa się to w słabym tempie.

Chlustające wymioty, zwłaszcza w godzinach porannych, mogą być objawem zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego spowodowanego np. guzem. Poza tym chlustanie jest spotykane przy przeroście odźwiernika, podczas gdy wymioty mniej intensywne są częstsze przy refluksie.

Pieniste wymioty z licznymi pęcherzykami powietrza mogą być spowodowane zatruciem detergentami.

Od wymiotów trzeba odróżnić ulewanie, czyli cofanie się niewielkich ilości spożytego pokarmu w pierwszych miesiącach życia (do około 6. miesiąca) spowodowane niedojrzałością motoryczną przewodu pokarmowego. Najczęściej jest to niewielka ilość (3-5 ml) i nie nie jest to groźne pod warunkiem, że nie doszło do zachłyśnięcia dziecka. Dlatego tak ważne jest trzymanie malucha w pozycji pionowej po karmieniu i poczekanie (do 30 minut), aż pokarm mu się odbije.

Jednorazowe wymiotowanie u niemowlaka nie jest powodem do obaw, o ile dziecko nie ma innych dolegliwości takich jak: biegunka, gorączka, krew lub żółć w wymiotach, wysypka, spuchnięty brzuszek. W przypadku ich wystąpienia trzeba z dzieckiem udać się do pediatry.

Objawy wymiotów u niemowlaka

Wymiotom u niemowlaka, w zależności od ich przyczyny mogą towarzyszyć następujące objawy:

• skurcze i wzdęcia brzuszka,
• niepokój dziecka,
• gorączka, nawet powyżej 39 stopni Celsjusza,
• biegunka,
• katar,
• kaszel,
• ospałość,
• płaczliwość,
• płacz bez łez,
• rzadsze oddawanie moczu,
• suchość w jamie ustnej.

Przyczyny wymiotów u niemowląt

Do najczęstszych przyczyn wymiotów u niemowląt należą:

• zatrucie pokarmowe – wymioty zwykle poprzedzone są bólem brzucha, nudnościami i przynoszą dziecku ulgę,
• pokarmy, na które dziecko reaguje nadwrażliwością (alergia pokarmowa) – wymioty pojawiają się zawsze po zjedzeniu konkretnego produktu, a wykluczenie go z diety zapobiega im,
• zapalenie żołądka lub jelit spowodowane wirusami lub bakteriami, najczęściej dziecko oprócz wymiotów ma także biegunkę,
• choroby infekcyjne, którym towarzyszy gorączka i pogorszenie ogólnego stanu zdrowia dziecka, np. przeziębienie, zapalenie pęcherza moczowego, angina, płonica, zapalenie ucha środkowego,
• niewłaściwe przystawianie dziecka do piersi,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – wymiotom towarzyszy sztywność karku i gorączka,
• zapalenie wyrostka robaczkowego – pojawia się silny ból po prawej stronie podbrzusza,
• refluks u dzieci, czyli wracanie treści żołądka do przełyku,
• przeszkoda mechaniczna w żołądku lub jelitach (przerostowe zwężenie odźwiernika) mogą spowodować u niemowląt bardzo silne wymioty, tzw. wymioty chlustające po posiłkach; wymaga leczenia operacyjnego, gdyż doszło do niedrożności połączenia żołądka z dwunastnicą i zaburzona jest transmisja pokarmu do dalszych części przewodu pokarmowego, w efekcie czego dochodzi do jego cofania się,
• przegrzanie organizmu, wywołane np. udarem słonecznym,
• zdenerwowanie, stres i strach,
• wstrząs mózgu – wymioty występują kilka do kilkunastu godzin po urazie głowy,
• niektóre leki, np. antybiotyki, leki wykrztuśne i uspokajające,
• choroba lokomocyjna,
• powikłania chorób ośrodkowego układu nerwowego,
• wgłobienie jelita (charakterystyczny dla niego objaw to stolec podbarwiony krwią, przypominający galaretkę porzeczkową).

Leczenie wymiotów u niemowlaka

Podczas wymiotowania bardzo ważne jest zabezpieczenie główki dziecka, aby była wyżej niż reszta ciała i w ten sposób maleństwo nie zachłysnęło się zwracanym pokarmem. Trzeba pamiętać, że przedostanie się jedzenia do układu oddechowego, może być przyczyną zachłystowego zapalenia płuc.

Należy podawać dziecku:

• niegazowaną wodę mineralną, chłodną (zmniejsza nasilenie odruchów wymiotnych), małymi porcjami – 1-2 łyżeczki co kilka minut,
• trzeba zrobić trwającą sześć-osiem godzin przerwę w karmieniu posiłkami stałymi, aby unormować pracę żołądka, w tym czasie można podawać dziecku jedynie mleko mamy i chłodną wodę w małych porcjach, następnie dziecko powinno jeść lekkostrawne potrawy.

Do 6 miesiąca życia dziecko można poić tylko mlekiem mamy, które w pełni zaspokaja wszystkie jego potrzeby.
Jeżeli niemowlę wymiotuje z powodu choroby lokomocyjnej, trzeba w czasie podróży robić częste przystanki, tak aby dziecko pooddychało świeżym powietrzem oraz unikać jego karmienia w czasie jazdy.

Jeżeli wymiotujące niemowlę jest karmione naturalnie, nie należy tego przerywać. Trzeba dziecko przystawiać do piersi na krócej i częściej, gdyż w początkowym mleku mamy jest najwięcej wody, co zapobiega odwodnieniu dziecka. W przypadku podawania niemowlęciu mleka modyfikowanego zalecane jest zrobienie dziecku przerwy w karmieniu i podawaniu przez kilka godzin wyłącznie wody.

Powikłania wymiotów u niemowląt

Pojedyncze wymioty na ogół nie pociągają za sobą żadnych powikłań. Jednak gdy nie ustają, należy wziąć pod uwagę możliwość odwodnienia.

W razie pojawienia się pierwszych jego oznak, takich jak nienaturalna ospałość lub osłabienie, zapadnięcie ciemiączka, należy natychmiast udać się do lekarza. Dotyczy to zwłaszcza niemowląt, dla których odwodnienie organizmu trwające zaledwie kilka godzin może być bardzo niebezpieczne.

Jeżeli wymioty poprzedzone zostały urazem głowy, dziecko stało się nadmiernie senne, ma wysoką gorączkę, pilnie (w ciągu 1-2 godz.) trzeba skontaktować się z lekarzem.

Wymioty podejrzaną treścią np. krwistą, czarną (niestrawiona krew) powinny zostać zgłoszone lekarzowi. Czasami, gdy matka ma poranione brodawki sutkowe, krew może powodować wymioty (drażni śluzówkę przewodu pokarmowego dziecka) jak i krwiste podbarwienie zwymiotowanej treści.

Źródło: podyplomie.pl

Zobacz także:

• Wymioty u dziecka – 5 najczęstszych przyczyn, jak je zatrzymać (kiedy jechać do lekarza?)
• Co na wymioty u dziecka – jak powstrzymać wymiotowanie dziecka [domowe sposoby + leczenie]
• Ból brzucha u dziecka: 6 najczęstszych przyczyn (kiedy szybko jechać do lekarza?)

Konsultacja merytoryczna

lek. Aleksandra Symonides

Lekarka, pracuje na Oddziale Neonatologii Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego