Ciąża po 40. to ciąża wysokiego ryzyka. Wymaga odpowiedniego przygotowania i prowadzenia
Ciąża po 40. niesie większe ryzyko zatrucia ciążowego i cukrzycy ciążowej. Nie jest łatwo też w nią zajść – tylko u 10 proc. kobiet po 40 roku życia może dojść do naturalnego zapłodnienia. Zmiana stylu życia doprowadziła jednak do tego, że coraz więcej kobiet decyduje się na późne macierzyństwo. Opisujemy wady i zalety ciąży po czterdziestce.
- Joanna Biegaj
Ciąża po 40. zdarza się coraz częściej. Zmiana stylu życia współczesnych kobiet sprawiła, że wiele z nich decyduje się na późne macierzyństwo. Zajście w ciążę po 40 roku życia może nieść pewne ryzyko, ale ma też swoje plusy. Jakie zagrożenia wiążą się z ciążą po 40? Czy kobieta po czterdziestce można urodzić zdrowe dziecko? Te i inne wątpliwości rozwiewa dr n. med. Wojciech Gontarek, ginekolog położnik.
Spis treści:
- Ciąża po 40. – zagrożenia
- Zalety późnej ciąży
- Szanse na urodzenie zdrowego dziecka po 40.
- Jak przebiega ciąża u 40-latki?
- Ciąża po 40 lat – badania
- Jak zajść w ciążę po czterdziestce?
Zagrożenia w ciąży po 40. roku życia
Ciąża po 40. roku życia określana jest jako ciąża wysokiego ryzyka. Dotyczy to nie tylko pierwszej ciąży, w którą kobieta zachodzi w tym wieku, ale również kolejnej. Każda obarczona jest większym ryzykiem powikłań.
Po 40 roku życia u ciężarnej rośnie ryzyko:
- poronienia – po 40. roku życia przedwcześnie kończy się ok. 40 proc. ciąż;
- zatrucia ciążowego;
- cukrzycy;
- ciąży mnogiej;
- wykonania cesarskiego cięcia u kobiet, które nigdy jeszcze nie rodziły;
- nadmiernej otyłości;
- nietolerancji węglowodanów;
- zaburzeń wchłaniania;
- choroby nerek;
- choroby układu krążenia;
- nadciśnienia tętniczego.
Zalety późnej ciąży
W ostatnich latach aż czterokrotnie wzrosła liczba kobiet, które po 40. roku życia decydują się na pierwsze dziecko. Uważa się, że macierzyństwo w tym wieku jest bardziej spokojne. Rodzice mogą zapewnić dziecku stabilność finansową. Kobieta z reguły nie jest już tak mocno skoncentrowana na budowaniu kariery i może poświęcić się wychowaniu dziecka, nie martwiąc się o swoją pozycję w pracy. Może lepiej odnaleźć się w roli matki.
Jakie są szanse na urodzenie zdrowego dziecka?
Mimo że ryzyko powikłań w czasie ciąży po 40. rośnie, wiele kobiet przechodzi późną ciążę bez większych problemów i rodzi zdrowe dzieci.
Późna ciąża niesie jednak za sobą ryzyko wystąpienia u dziecka:
- wad wrodzonych – w wieku 40 lat prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z zespołem Downa wynosi 1 do 82, ale w wieku 45 lat wynosi aż 1 do 30;
- przedwczesnego porodu;
- niskiej wagi urodzeniowej;
- cukrzycy typu 1 oraz wysokiego ciśnienia krwi.
Odpowiednie przygotowanie do ciąży po 40. roku życia
Kobieta ciężarna powinna pozostawać pod stałą kontrolą lekarza oraz poddawać się regularnym badaniom. Na 3 miesiące przed zapłodnieniem należy zacząć przyjmować kwas foliowy w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia wady cewy nerwowej u dziecka. Jeszcze przed zajściem w ciążę powinna się do niej przygotować i wykonać badania:
- krwi i moczu;
- hormonów tarczycy;
- pomiaru ciśnienia tętniczego;
- stężenia glukozy;
- odczynu Wassermanna (WR);
- cytologii;
- czystości pochwy;
- USG narządów rodnych;
- poziomu przeciwciał: toskoplazmozy, cytomegalii, różyczki;
- przeciwciał anty HIV;
- obecności antygenu Hbs (w kierunku WZW B);
- przeciwciał anty-HCV (w kierunku WZW C).
Szanse na poczęcie dziecka po 40 roku życia
Aby określić szanse na naturalne zapłodnienie, należy wykonać badanie hormonów: AMH, FSH i HCG. Z czasem liczba jajeczek kobiety maleje, a jej płodność spada. Badania te pozwalają określić tzw. rezerwę jajnikową, czyli ilość komórek jajowych w organizmie kobiety.
Badanie AMH to także informacja dla kobiety o tym, jak długo może jeszcze wstrzymywać się z ciążą. Może także ułatwić decyzję o pobraniu komórek jajowych, zanim ich rezerwa się wyczerpie, zamrożeniu ich i wykorzystaniu w przyszłości do zabiegu in vitro.
Komórki jajowe, które dojrzewają i owulują u kobiety w wieku 40-45 lat, częściej niż u młodych kobiet mają nieprawidłowości genetyczne.
Ciąża u 40-latki
Kobiety decydujące się na późne macierzyństwo powinny zadbać o swoje zdrowie – bezwzględnie zrezygnować z picia alkoholu, palenia papierosów i unikać możliwości zakażenia wirusami i bakteriami.
Po 12. tygodniu ciąży kobieta powinna znajdować się pod stałym nadzorem ginekologicznym. – Do 20. tygodnia każdą pacjentkę staram umawiać na wizytę raz na trzy tygodnie – zapewnia dr Gontarek. Później takie kontrole odbywają się co dwa tygodnie.
Wiele kobiet w przypadku prawidłowo rozwijającej się ciąży nie zwalnia tempa życia i nadal chodzi do pracy, nie zwracając uwagi na to, że w danym momencie panuje np. wysoka zachorowalność na grypę. Wirusy wywołujące te choroby w znacznym stopniu utrudniają, a czasem nawet uniemożliwiają prawidłowy rozwój płodu.
– Czterdziestoletnia kobieta w ciąży powinna pójść na zwolnienie lekarskie – uważa dr n. med. Wojciech Gontarek. – Jeżeli jest w zdrowej ciąży i jest ona na wczesnym etapie, to biorąc pod uwagę, że u pacjentek starszych zagrożenia są większe, powinna wypoczywać już wcześniej – argumentuje lekarz.
Ciąża w wieku 40 lat: badania
W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia kobiety w ciąży po 40. roku życia w uzasadnionych przypadkach mają prawo do bezpłatnych badań prenatalnych:
- USG genetyczne – określa ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa oraz innych wad rozwojowych m.in. cewy nerwowej, serca;
- test PAPP-A;
- test potrójny;
- test zintegrowany;
- amniopunkcję;
- biopsję kosmówki;
- kordocentezę.
Wady wrodzone oraz nieprawidłowości w rozwoju dziecka rozpoznaje się do 12. tygodnia ciąży. Wczesna diagnostyka, czyli między 10. a 13. tygodniem ciąży, pozwala każdej pacjentce wiedzieć praktycznie wszystko o rozwoju swojego dziecka – mówi dr n. med. Wojciech Gontarek.
Jak zajść w ciążę po 40 roku życia?
Z medycznego punktu widzenia, najlepszym czasem na zajście w ciążę jest wiek między 20. a 25. rokiem życia, kiedy kobieta jest już w pełni dojrzała pod względem biologicznym i psychicznym. Ze statystyk wynika jednak, że coraz więcej pań decyduje się na późne macierzyństwo, po skończeniu 35., a nawet 40. roku życia. Odkładanie macierzyństwa na później wynika najczęściej z braku odpowiednich dochodów oraz warunków mieszkaniowych, chęci nauki oraz rozwoju kariery zawodowej. Warto jednak wiedzieć, że w większości przypadków szanse na urodzenia dziecka po 40. drastycznie maleją. Zaledwie u 10 proc. kobiet może dojść do zapłodnienia w naturalny sposób. Po 45. roku życia zajście w ciążę za pomocą własnego jajeczka jest niemal niemożliwe. Taką szansę ma tylko 5 procent kobiet.
Konsultacja: dr. n. med. Wojciech Gontarek, ginekolog położnik
Zobacz także: