Lubimy rytuały, i to już od dziecka. Potrzebujemy ich, bo dają nam poczucie bezpieczeństwa. Porządkują nam czas. Takimi rytuałami są też zwyczaje wynikające z tradycji, np. wielkanocnej. Sprawiają, że ten świąteczny czas staje się wyjątkowy. Tradycja jest ważna, pozwala nam się określić, poczuć częścią wspólnoty, odpowiedzieć na pytanie, kim jestem, skąd pochodzę. Różnorodność w ramach jednej tradycji pozwala nam z jednej strony otworzyć się na odmienność, a z drugiej silnej związać z czymś, co nazywamy Małą Ojczyzną (począwszy od rodzinnych zwyczajów skończywszy na regionalnych).
Tradycja to też rodzaj magii, który sprawia, że właśnie te chwile pamiętamy z dzieciństwa. Malowanie jajek, dekorowanie mieszkania, wszelkie zabawy związane z jajkami, gry w zajączka. Cieszą się z tego dzieci, a ich radość udziela się także nam, dorosłym. Bezcenne.
Jak opowiedzieć dziecku o Wielkanocy? I dziecku wierzącemu, i niewierzącemu warto mówić o odnowie i miłości. Zresztą trudno nie czuć radości, gdy przyroda budzi się do życia, a wraz z nią i my. Świat pięknieje, bo idzie wiosna. Można ją wspólnie poszukać.
ZOBACZ TEŻ: Sposoby na rodzinną Wielkanoc
To wielka księga zwyczajów, nie tylko wielkanocnych. Autorka przypomina, dlaczego na Wielkanoc malujemy jajka, skąd się wziął prima-aprilis i lany poniedziałek. To część opisanych zwyczajów (wiele z nich jest zapomnianych), bo w książce znalazły się informacje o rytuałach związanych z Bożym Narodzeniem (np. po co wkładamy sianko pod obrus), Dniem Zakochanych (kim był św. Walenty) czy Sylwestrem, a wszystkie podany w sposób przystępny i zwięzły. Pozycja dla dzieci, ale też dorosłych.
"Gdyby jajko mogło mówić i inne opowieści", Renata Piątkowska, il. Artur Nowicki. Bis, 29 zł
ZOBACZ TEŻ: Jak z małym dzieckiem dobrze przeżyć Wielkanoc?
Na pewno na wybór tej książki dla dzieci miał wpływ jej tytuł, jak najbardziej okolicznościowy. Oto Maja na tropie jaja – nie jakiegoś tam, ale papugi z zoo. Wciągająca historia, która ubawi też dorosłych, plus świetne ilustracje, które pięknie uzupełniają opowieść.
Książka jest jedną z wielu cyklu "Czytam sobie", która ma wspierać naukę czytania dla dzieci wieku od piątego do siódmego roku życia:
"Maja na tropie jaja", Rafał Witek, il. Emilia Dziubak. Egmont, ok. 10 zł
ZOBACZ TEŻ: Jak ozdobić pisanki z dzieckiem
To lektury do wspólnego czytania, które wyszły spod pióra mistrzyni opowieści dla dzieci."Lotta" to trzy opowiadania o Lotcie z ulicy Awanturników, Nas, z racji świąt, interesuje to, w którym rezolutna dziewczynka wyręcza zająca wielkanocnego (w innych zdobywa upragniony rower i ratuj święta Bożego Narodzenia). "Bullerbyn" to również trzy opowiadania: o wiośnie, Dniu Dziecka i Bożym Narodzeniu. Z radością towarzyszymy małym bohaterom, obserwując jak na wiosnę rozpiera ich energia: dzieci chodzą po płocie, włażą w kałuże, wpadają do strumienia. Ciepłe opowieści, opisujące dziecięcy świat z sympatią i zrozumieniem.
"Lotta. Trzy opowiadania", "Bullerbyn. Trzy opowiadania", Astrid Lindgren, il. Ilon Wikland. Zakamaki, po 39 zł
ZOBACZ TEŻ: Baranek wielkanocny z papieru – film
Książki dla najmłodszych charakteryzują się tym, że są odporne na działanie rączek i ząbków. Plus proste i ciepłe ilustracje oraz rymowany wiersz. "Krecika i sikoreczkę" zapewne nie trzeba przedstawiać. Któż nie zna tego sympatycznego bohatera czeskich kreskówek? Tu w roli tego, który pomaga dziecku zaobserwować, jak zmieniają się pory roku (w serii znajdują się jeszcze trzy inne książki oraz dodatkowa omawiająca dni tygodnie). Wartością są nie tylko znajome ilustracje, ale też sympatyczny wiersz autorstwa znanej poetki Małgorzaty Strzałkowskiej. Również jej wiersz jest ozdobą drugiej propozycji "Wiosna, lato, jesień, zima...". Tu wszystkie pory roku w jednym.
"Krecik i Sikoreczka", il. Katerina i Zdenek Miler; "Wiosna, lato, jesień, zima...", il. Beata Zdęba, Małgorzata Strzałkowska. Bajka, po 9 zł; "Basia i pory roku"
ZOBACZ TEŻ: Po co dzieciom ilustracje w książkach?
Oto dwie książki bez słów, ale z wręcz niezliczoną liczbą szczegółów, dzięki którym podczas oglądania i jednego i drugiego tytułu można snuć wiele opowieści. To książki międzypokoleniowe, bo bawią nie tylko najmłodszych, ale także starszych czytelników. Picture booki pozwalają dziecku, które jeszcze nie czyta, cieszyć się właśnie aktem czytania.
"Lato na ulicy Czereśniowej", ulicy, która tętni życiem. Mnóstwo tu postaci, których codzienność z przyjemnością obserwujemy, wyszukując spośród szczegółów na kolejnych stronach. I co postać, to osobna historia, którą można opowiedzieć, nie umiejąc przeczytać ani słowa. "Wiosnę, lato, jesień, zimę" skonstruowano na podobnej zasadzie: poszczególne strony zaludniają postaci, szczegół goni szczegół, a wszystko barwne i przyjazne.
"Wiosna na ulicy Czereśniowej", il. Rotraut Susanne Brner. Dwie Siostry, 31 zł; "Wiosna, lato, jesień, zima", il. Ali Mitgutsch. Tatarak, 30 zł
ZOBACZ TEŻ: Jak zrobić pisanki-wyklejanki – film
Basi nie trzeba przedstawiać, dzieci ją kochają bezgranicznie. Tym razem Basia w roli nauczycielki. Nie tylko opowiada, czym różni się np. wiosna od zimy, ale też zachęca do aktywności (rysunek można pokolorować, coś na nim przykleić).
"Basia uczy", Zofia Stanecka, il. Marianna Oklejak. Egmont, 7,50 zł
ZOBACZ TEŻ: Kolorowanki wielkanocne dla dzieci – do druku
I na koniec coś dla brzuszka. Dwie książki kucharskie dla dzieci, a w nich, m.in. rady, jak samemu ugorować jajko na twardo i na miękko, co trzeba zrobić, by jajko było w ramce, slalom z jajem, czyli specjalny sposób na jajecznicę i wiele innych przepisów nie tylko na jajo. Książki, które pozwalają uwierzyć dziecku w swoje możliwości, nauczyć się samodzielności i być królem w kuchni. Przekonują rodziców do tego, by wpuścili dzieci do kuchni, nie tylko wiosną.
"Piramida w kuchni, czyli zdrowo gotujemy", Joanna Gorzelińska. GW Foksal, 34 zł; "Cecylka Knedelek i Wielkanoc", Joanna Krzyżanek, Jedność, ok. 20 zł
ZOBACZ TEŻ: Przepisy na potrawy wielkanocne
Dlaczego warto dzieciom czytać rymowane teksty? Powodów jest kilka, te najważniejsze są związane z mową, z płynnością mówienia, to znaczy z kształtowaniem słuchu fonematycznego, czyli rozumienia tego, co się słyszy, rozpoznawania głosek. Wiersze, a właściwie rymy, które dziecko słyszy, melodia języka, którą zaczyna dostrzegać, wspierają rozwój mowy i języka. Czytając wierszowane teksty, trenuje się słuch fonematyczny. Trenuje, bo umiejętność ta uwidacznia się zwykle około piątego–szóstego roku życia (choć są maluchy, które już w wieku trzech–czterech lat mają w pełni rozwinięty słuch fonematyczny). Wtedy dziecko, słysząc wypowiadane głoski, np. o-s-a, rozumie, że oznaczają one osę. Wcześniej maluchy nie widzą tej zależności, nie mają syntezy słuchowej, która pozwala im usłyszeć dane słowo, gdy je się przegłoskuje. Rymowane teksty pomagają dziecku wyodrębnić poszczególne sylaby. Rymy się powtarzają, co pozwala je uchwycić, tworzą wpadającą w ucho melodię. A jeśli ktoś ma zaburzony słuch fonomatyczny? Takie osoby często nie potrafią tworzyć rymów, nie rozróżniają sylab, co wpływa na ich problemy z mówieniem, pisaniem i rozumieniem. Tak się dzieje w wypadku np. dyslektyków. Co jeszcze ćwiczymy, czytając dzieciom wiersze? Pamięć, słuch, kojarzenie językowe, bo musimy umieć powiązać brzmienie słów z ich znaczeniem, i generalnie zdolności językowe, które przydadzą się później, np. w zawodach, w których pracuje się językiem (reklama, media). W jakim wieku dzieci gotowe są na rymowany tekst? Wiersze warto czytać już najmłodszym. Zresztą robimy to, recytując niemowlakowi różne wyliczanki np. tę o sroce, co warzyła kaszkę. Stymulując słuch fonematyczny, sprawiamy, że dziecko kształci umiejętność słyszenia melodii języka, rozróżniania rymów, zacznie postrzegać, że słowa tworzą pary lama-gama-rama. To...
