12 tydzień ciąży – co się dzieje u mamy i dziecka?

Spis treści:

• 12 tydzień ciąży – który to miesiąc i trymestr?
• 12 tydzień ciąży – zagrożenia
• Jak rozwija się dziecko 12 tygodniu ciąży
• Brzuch w 12 tygodniu ciąży
• 12 tydzień ciąży - USG
• 12 tydzień ciąży - objawy
• 12 tydzień w ciąży bliźniaczej

12 tydzień ciąży – który to miesiąc i trymestr?

12 tydzień ciąży przypada na trzeci miesiąc ciąży, który trwa od 9 do 13 tygodnia. Za tydzień dobiegnie końca pierwszy trymestr ciąży. Od momentu zapłodnienia mija właśnie około 10 tygodni. Dla lekarzy jednak obowiązującym sposobem obliczania wieku ciąży jest ustalanie jej początku od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a nie od zapłodnienia.

U wielu kobiet w 12 tygodniu ciąży zaczyna się spokojniejszy czas – ustają ciążowe dolegliwości, przybywa energii, pojawia się ochota na seks.

12 tydzień ciąży – zagrożenia

12 tydzień ciąży jest już ostatnim tygodniem pierwszego trymestru, który jest najbardziej obarczony ryzykiem poronienia. Wszystko dlatego, że w pierwszym trymestrze trwa organogeneza, czyli tworzenie się wszystkich ważnych narządów wewnętrznych i układu nerwowego dziecka. Z tego względu ciężarnym do końca 12 tygodnia ciąży zaleca się szczególne dbanie o siebie i dziecko.

Aż 1 na 6 potwierdzonych ciąż ulega poronieniu do końca 12. tygodnia ciąży – w tym czasie dochodzi aż do 80 proc. wszystkich poronień. Przez kolejne 9 tygodni ryzyko jest już znacznie niższe – tylko 1 na 50 ciąż ulega w tym czasie poronieniu. Poronienia w drugim trymestrze stanowią już tylko 2 proc. wszystkich poronień.

Poronienia do 12 tygodnia ciąży najczęściej spowodowane są wadami genetycznymi lub nieprawidłowym rozwojem płodu.

Jak rozwija się dziecko w 12 tygodniu ciąży?

Dziecko w 12 tygodniu życia płodowego waży ok. 14 g i mierzy ok. 6,3 cm. Długość ciała płodu lekarz ustala od czubka głowy do pośladków (to tzw. CRL, czyli odległość ciemieniowo-siedzeniowa, mierzona podczas badania USG). Obrazowo możemy powiedzieć, że 12-tygodniowy płód wielkością przypomina śliwkę.

Pozostałe średnie wymiary płodu w 12 tygodniu ciąży (szacowane na podstawie badania USG):

• BPD (wymiar dwuciemieniowy główki płodu) – 20 mm
• OFD (wymiar potyliczno-czołowy) – 24 mm
• HC (obwód główki w najszerszym miejscu) – 68 mm
• AC (obwód brzucha płodu) – 56 mm
• FL (długość kości udowej) – 8 mm

Zdjęcia dziecka w 12 tygodniu ciąży

Renderowane zdjęcie z badania USG wykonanego w 12 tygodniu ciąży, Adobe Stock

Płód w 12 tygodniu ciąży na zdjęciu z USG

Płód jest już bardzo wrażliwy na dotyk. Na muśnięcie ścianki macicy reaguje gwałtownym poruszeniem całego ciała, mimo to w 12 tygodniu ciąży przyszła mama nie odczuwa się jeszcze ruchów dziecka (jest ono zbyt małe). Będzie to możliwe dopiero około 20 tygodnia ciąży.

Zmiany zachodzące w organizmie dziecka w 12 tygodniu życia płodowego:

• twarz coraz bardziej przypomina buzię dziecka,
• zrasta się podniebienie,
• dziecko uczy się otwierać buzię i połykać płyn owodniowy,
• ramiona i nogi są już w pełni uformowane,
• palce dłoni i stóp już się definitywnie rozdzieliły,
• układ pokarmowy „ćwiczy” ruchy perystaltyczne umożliwiające przesuwanie się jedzenia,
• najważniejsze części mózgu są ukształtowane, ale nadal powstają nowe połączenia między neuronami,
• przysadka mózgowa zaczyna wytwarzać hormony,
• nerki mogą być na tyle rozwinięte, aby rozpocząć produkcję moczu,
• szpik kostny wytwarza białe krwinki – to właśnie dzięki nim i przeciwciałom otrzymanym od ciebie dziecko po urodzeniu będzie w stanie walczyć z zarazkami,
• pępowina jest w pełni ukształtowana, jednak będzie się wydłużać przez cały okres ciąży.

Podczas najbliższej wizyty kontrolnej będzie można usłyszeć bicie serca dziecka. Wykonuje ono aż 160 uderzeń na minutę.

Brzuch w 12 tygodniu ciąży

Brzuch w 12 tygodniu ciąży zaczyna intensywnie rosnąć. Powiększona macica ma wielkość grejpfruta i wystaje już powyżej spojenia łonowego. Zaokrąglenie brzucha od teraz będzie stawało się coraz bardziej widoczne. Jeśli to kolejna ciąża, brzuch może być widoczny jeszcze szybciej.

Waga ciężarnej może być teraz większa o 1-2 kg w stosunku do wagi sprzed ciąży. Na tym etapie warto skonsultować z lekarzem, co należy jeść, aby prawidłowo przybierać na wadze. Żelazna zasada brzmi – należy jeść dla dwojga, a nie za dwoje. Posiłki powinny być komponowane w ten sposób, by zapewniły odpowiednią ilość energii (nie trzeba spożywać nadmiernej ilości pokarmów).

Wraz z końcem pierwszego trymestru wyraźniej zmienia się ciało i sylwetka ciężarnej:

• skóra może nabrać blasku i lekko się zaróżowić,
• może pojawić się trądzik,
• brodawki sutkowe i otoczki stają się ciemniejsze,
• może pojawić się linea negra.

USG w 12 tygodniu ciąży

Między 11 a 14 tygodniem ciąży wykonuje się jedno z ważniejszych badań: przesiewowe USG genetyczne. To nieinwazyjne badanie prenatalne, które przebiega dokładnie tak samo, jak zwyczajne ciążowe USG, ale trwa nieco dłużej.

USG genetyczne w 12 tygodniu służy ocenie wymiarów czaszki, kości udowej, grubości fałdu karkowego (tzw. przezierność karkowa) i innych czynników, dzięki którym można stwierdzić, czy dziecko nie jest dotknięte chorobami genetycznymi lub wadami wrodzonymi.

Do 11-12 tygodnia ciąży USG może być wykonane dopochwowo, później lekarz wykonuje badanie przez powłoki brzuszne.

W Polsce obowiązkowo wykonywane jest USG 2D. Na liście obowiązkowych badań nie ma USG 3D i USG 4D. To właśnie podczas nich można obserwować dziecko w różnych płaszczyznach i pod różnym kątem, a wysoka jakość obrazu umożliwia wykrycie np. wady serca. Warto wiedzieć, że znaczenie ma nie tyle rodzaj sprzętu, ile doświadczenie lekarza, który wykonuje badanie.

12 tydzień ciąży – przezierność karkowa płodu

Wartość przezierności karkowej, czyli pomiaru obrzęku tkanki podskórnej w okolicy karkowej płodu, nie powinna przekraczać 2,5 mm. Jednak za nieprawidłową uznaje się dopiero wartość powyżej 2,9 mm. Wartość nieprzekraczającą 3,5 mm określa się jako poszerzenie przezierności karkowej, a wartość powyżej 6,5 mm to ekstremalne poszerzenie przezierności karkowej. Im większa przezierność karkowa, tym większe ryzyko wystąpienia trisomii płodu.

Wartość przezierności karkowej zależna jest od CRL, czyli długości ciemieniowo-siedzeniowej. Im większy płód, tym większa przezierność karkowa (NT).

Ważne! Badanie przezierności karkowej nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o wady genetyczne płodu lub ich brak. Aż 65 proc. płodów z nieprawidłową przeziernością karkową nie ma wad genetycznych.

Płeć dziecka na USG w 12 tygodniu

Genitalia dziecka w 12 tygodniu życia płodowego są już wyraźnie żeńskie lub męskie. Mimo to płeć dziecka nie jest jeszcze widoczna na tym etapie ciąży podczas badania USG. Na ustalenie, czy urodzi się chłopiec czy dziewczynka, trzeba poczekać przynajmniej do 16 tygodnia ciąży, a najpewniej do USG połówkowego.

12 tydzień ciąży - objawy

Serce przyszłej mamy może teraz bić szybciej. Wysoki puls w ciąży jest normą – to organizm przystosowuje się do obsługi zwiększonej objętości krwi, która w nim krąży.

Objawy ciąży, które można zauważyć w 12 tygodniu:

• wzrost wagi,
• lepsze samopoczucie,
• ustąpienie mdłości,
• zgagę,
• większy apetyt,
• nadwrażliwość na zapachy,
• zwiększoną ilość wydzieliny z pochwy,
• ból kręgosłupa (zazwyczaj dotyczy odcinka lędźwiowo-krzyżowego).

Dolegliwości i samopoczucie w 12 tygodniu ciąży

Nadal można odczuwać kłucie w dole brzucha spowodowane powiększającą się macicą. Z tego powodu może doskwierać także ból jajników. Ostre i nasilające się kłucie jajnika może oznaczać ciążę ektopową – nie wolno lekceważyć tych objawów.

Pod koniec pierwszego trymestru zwiększa się podatność na infekcje intymne. Za większą skłonność do stanów zapalnych dróg rodnych w ciąży odpowiadają hormony. Inny niż zwykle zapach i wygląd śluzu mogą sugerować infekcję. Nie warto tego bagatelizować, bo infekcje intymne mogą przyczynić się do problemów z ciążą. Konsekwencją ich nieleczenia może być zakażenie dziecka i przedwczesny poród.

Infekcje intymne w ciąży:

• Grzybica – występuje najczęściej. Objawy grzybicy to serowate i grudkowate upławy, a także swędzenie i pieczenie okolic intymnych. Przyczyna: „przestrojenie się” układu odpornościowego. Grzybicą można zarazić się od partnera podczas stosunku – dlatego w razie diagnozy, leczeniu powinni poddać się oboje partnerzy.
• Bakteryjna waginoza – wodniste upławy, często o intensywnym rybim zapachu. Waginoza może przebiegać też bezobjawowo. Możliwa przyczyna: nieprawidłowa higiena osobista (mycie od tyłu do przodu), przebyte zabiegi ginekologiczne.
• Chlamydioza – nietypowe upławy, z pieczeniem przy oddawaniu moczu i bólami podbrzusza. Przyczyna: zarażenie się od partnera podczas stosunku.
• Rzęsistkowica – pieniste upławy o zielonkawej barwie, świąd i pieczenie. Przyczyna: można zarazić się od partnera, przez wspólne używanie ręczników, na basenie.

Od 12 tygodnia ciąży najczęściej poprawia się samopoczucie ciężarnej. Zaczynają mijać​ dolegliwości typowe dla pierwszego trymestru. Dotychczasowe zmęczenie i senność może zastąpić niezwykła wręcz energia i chęć działania.

Na tym etapie ciąży znacznie spada ryzyko poronienia. Nie wolno jednak lekceważyć bólu brzucha, plamienia lub krwawienia. To niebezpieczne objawy, z którymi niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza.

Ćwiczenia w 12 tygodniu ciąży

Zgodę na ćwiczenia w ciąży powinien wydać lekarz. I zwykle wydaje, jeśli ciąża przebiega prawidłowo. Regularne ćwiczenia w ciąży wzmacniają mięśnie i poprawiają wytrzymałość organizmu. W ten sposób ciało do przygotowuje się do wysiłku podczas porodu. Sprawność fizyczna pozwala szybciej wrócić do formy i figury sprzed ciąży.

Aby samopoczucie było jeszcze lepsze, przyszła mama powinna nauczyć się rozluźniać ciało i prawidłowo oddychać. Dzięki temu zyska więcej energii i będzie mniej się niepokoić.

12 tydzień w ciąży bliźniaczej

Na tym etapie przebieg ciąży mnogiej niewiele różni się od tej z jednym płodem. Brzuch może, ale nie musi być większy niż w ciąży pojedynczej. Wiele mam w ciąży bliźniaczej dotkliwiej i dłużej odczuwa mdłości, może się więc zdarzyć, że na lepsze samopoczucie i koniec dolegliwości trzeba będzie jeszcze poczekać.

Zobacz także:

• Kształt i wielkość brzucha w ciąży – o czym świadczą?
• Czy plamienie w ciąży jest niebezpieczne?
• Czy ból brzucha w ciąży oznacza coś złego?
• Test NIPT: kiedy warto zrobić to badanie prenatalne?

11 tydzień ciąży 13 tydzień ciąży