reakcje na stres u dziecka
Adobe Stock/Meysam Azarneshin, Tomsickova
Wychowanie

Jak rozpoznać objawy stresu u dziecka i dorosłego? Nietypowe reakcje na wojnę

Wojna w Ukrainie budzi strach, niepokój, a czasem nawet panikę – tak u dzieci, jak i u dorosłych. Czasem jednak reakcje na stres mogą być nietypowe, a rodzice nie od razu rozumieją, że zachowanie dziecka to efekt lęku przed wojną. Z pomocą psychologa, dr hab. Anny Cierpki, podpowiadamy, jak to rozpoznać i co wtedy robić.
dr hab. Anna Cierpka
dr hab. Anna Cierpka
Konsultacja merytoryczna

Od początku wojny w Ukrainie żyjemy w stresie i niepewności, choć czasem nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Niestety, cierpią też nasze dzieci, ale rodzice nie zawsze łączą ich nietypowe zachowania ze strachem przed wojną. Dr hab. Anna Cierpka pomogła nam wyjaśnić, jak dzieci mogą się teraz zachowywać, i jak im pomóc.

Jak rozpoznać objawy stresu u dziecka?

Choć dzieci, zwłaszcza młodsze, nie do końca rozumieją, czym jest wojna, podobnie jak dorośli mogą odczuwać lęk i obawiać się o swoje bezpieczeństwo. Możliwe, że w przedszkolu czy w szkole usłyszą kilka niepokojących słów na temat wojny w Ukrainie, być może ktoś je nastraszy albo pokaże zdjęcia zniszczonego miasta. Psycholog Anna Cierpka zwraca też uwagę na fakt, że wysoki poziom stresu u dorosłych, np. w domu, w rodzinie, odbija się na dzieciach. „Dziecko widzi i czuje nasze emocje” – tłumaczy.

Co ważne jednak, reakcje na stres u dzieci nie muszą być typowe: dziecko nie musi wcale zacząć źle sypiać czy budzić się w nocy i opowiadać o koszmarach. Nie musi też mówić wprost, że boi się wojny. Czego więc rodzic powinien się spodziewać? Dziecko może:

  • być rozdrażnione, przy czym płaczliwość i napięcie mogą ujawniać się podczas zwykłych zajęć (np. przy obiedzie dziecko nagle zaczyna płakać, mówiąc, że nie będzie jadło); 
  • mieć częstsze napady złości;
  • być kłótliwe;
  • być ciche, wycofane.


W trudnych sytuacjach psycholog radzi przede wszystkim: spróbujmy zrozumieć. „Zawsze najpierw zadajmy sobie sami pytanie: dlaczego to się dzieje? Zamiast dziecko korygować, karcić, krzyczeć 'co ty wyprawiasz?!', zastanówmy się, co może być powodem takiego zachowania. Pamiętajmy: to, co dzieje się w Ukrainie, jest niepojęte dla rodziców. Dla dzieci to ponad ich siły” – mówi Anna Cierpka.

Co robić, gdy dziecko boi się wojny?

Najważniejsze to ważyć słowa, uspokajać, ale nie kłamać, mówić prosto i krótko, bez wybiegania wprzód. I nieustannie zapewniać o swojej obecności, pomocy i zrozumieniu.

„Zazwyczaj sprawdza się przytulenie i nazywanie emocji. Rodzic może powiedzieć np.: 'O, jaki jesteś smutny', 'Chyba  rozumiem, co przeżywasz, to, co się dzieje, jest bardzo trudne'. Zaproponujmy wspólną aktywność: spacer, wyprowadzenie psa, zabawę. Gdy dziecko się uspokoi, można zagaić, np. podczas wizyty na placu zabaw: 'Tutaj kiedyś widziałam, jak dwóch chłopców wyrywało sobie wiaderko. Dorośli też czasem się kłócą. Ale my sobie poradzimy'” – wyjaśnia psycholog Anna Cierpka.

Ważne! Nie ma jednej recepty ani jednego wzorca postępowania, który będzie odpowiedni dla wszystkich dzieci. Każde dziecko jest inne, a zadaniem rodziców jest uważność – dzięki niej znajdziemy najlepszy sposób, by pomóc maluchowi.

Jak rozpoznać objawy stresu u rodzica?

Napięcie u dorosłego też może objawiać się na różne sposoby – także wtedy, gdy jeszcze nawet nie uświadamiamy sobie, że odczuwamy lęk, np. w związku z wojną w Ukrainie. Najczęściej to ciało jako pierwsze daje nam znać, że poziom stresu wzrósł. Zwróć uwagę na takie objawy jak:

  • spięcie mięśni,
  • nerwobóle w klatce piersiowej,
  • ściśnięte gardło,
  • ściśnięty żołądek,
  • problemy ze strony układu pokarmowego,
  • płytki oddech,
  • przyspieszone tętno.

Co robić, gdy rodzic boi się wojny?

Jak reagować na objawy stresu, które u siebie obserwujemy? Jak sobie pomóc? Psycholog Anna Cierpka doradza: ładować swój akumulator. „Zastanówmy się, co zwykle pozwala nam na złapanie oddechu. Może spacer, medytacje, ruch fizyczny? Poświęćmy też co najmniej 15 minut dziennie na to, by w spokoju usiąść, napić się herbaty, wyjrzeć przez okno, porozmawiać z przyjaciółmi, bliskimi”.

Psycholog poleca również prostą metodę na przywrócenie głębokiego oddechu: zrób wdech nosem, licząc w tym czasie do czterech. Zatrzymaj oddech na chwilę. Potem wypuszczaj powietrze, także nosem, znów licząc do czterech. Powtórz tę czynność co najmniej 4 razy.

Ważne! W tym trudnym czasie, gdy tysiące Polaków pomagają Ukraińcom uciekającym z kraju, warto też zadbać o siebie i swoje emocje, zachować równowagę. Dr hab. Anna Cierpka przestrzega przed rzucaniem się w wir pomocy bez wcześniejszego rozważenia, czy damy radę unieść takie obciążenie. Zastanówmy się, co umiemy, w czym się sprawdzamy i ile czasu możemy przeznaczyć w tygodniu na pomaganie. Pomagajmy w miarę swoich możliwości.

Zobacz też:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
Rabat 30%* i prezent**
Rabat 30%* i prezent**
Rabat 30%* od 299 złotych i pr... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
Rabat 30%* i prezent**
Online
Stacjonarnie

Rabat 30%* od 299 złotych i prezent** od 499 złotych w salonach Estēe Lauder oraz na www.esteelauder.pl. *Wykluczenia: linia AERIN, Luxury Collection, Re-Nutriv, zestawy, nowości, produkty mini i przecenione. Nie łączy się z innymi rabatami. **Oferta ważna do wyczerpania zapasów. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na kolczyki oraz akc... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
20% rabatu na kosmetyki Clarena
20% rabatu na kosmetyki Clarena
Rabat na cały asortyment dostę... więcej»
Kod rabatowy:SZALONE20
Zobacz
+
20% rabatu na kosmetyki Clarena
Online
Stacjonarnie

Rabat na cały asortyment dostępny w sklepach stacjonarnych i na e-clarena.eu. Promocja obowiązuje dla zamówień powyżej 100zł oraz obejmuje produkty nieprzecenione. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALONE20
Zobacz
-30% od AVA
-30% od AVA
AVA- to co najlepsze w naturze... więcej»
Kod rabatowy:AVA30
Zobacz
+
-30% od AVA
Online

AVA- to co najlepsze w naturze połączone z możliwościami współczesnej biotechnologii,  pielęgnacja wszech czasów. Rabat 30% na cały asortyment na ava-kosmetyki.pl. Przy zakupach za min. 150 zł przesyłka gratis. Oferta nie łączy się z innymi promocjami.  

Najniższa cena pianki ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 31,90 zł. 

Cena produktu po zastosowaniu rabatu - 22,33 zł.  

Najniższa cena dezodorantu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 32,90 zł.  

Cena produktu po zastosowaniu rabatu - 23,03 zł.

Najniższa cena kremu ze zdjęcia z 30 dni przed obniżką - 44,90 zł.  

Cena produktu po zastosowaniu rabatu – 32,43 zł.


Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:AVA30
Zobacz
25% na wszystkie produkty
25% na wszystkie produkty
Aż 25% zniżki na wszystkie pro... więcej»
Kod rabatowy:ZAKUPY25
Zobacz
+
25% na wszystkie produkty
Online

Aż 25% zniżki na wszystkie produkty kosmetyczne cenionej marki RevitaLash oferującą m.in. najlepszą na rynku odżywkę do rzęs. Oferta i szczegóły dostępne na revitalash.pl. 

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:ZAKUPY25
Zobacz
Wybrane marki nawet do -40%
Wybrane marki nawet do -40%
Twoje ulubione produkty w wyją... więcej»
Zobacz
+
Wybrane marki nawet do -40%
Online

Twoje ulubione produkty w wyjątkowych cenach. Rabat do -40% na wybrany asortyment dostępny na cocolita.pl. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA