Fotolia.pl
Wychowanie

Śmierć w rodzinie - jak rozmawiać o tym z dzieckiem?

Jak opowiedzieć dzieciom o śmierci bliskiej osoby. Szczególnie, gdy tobie też trudno zrozumieć, czemu spotkało to właśnie was?

Gdy umiera ktoś bliski, malec przeżywa jego odejście zupełnie inaczej niż dorośli.
Wielu rodziców chce uchronić swoje dziecko przed szokiem spowodowanym śmiercią bliskiej osoby i wymyśla skomplikowane wyjaśnienia jej przedłużającej się nieobecności. Jednak takie tłumaczenia nie pozwalają dziecku zmierzyć się z bólem i przetrawić go. Jeśli zamiast wyjaśnić, czym w istocie jest śmierć, powiesz mu np. że dziadek wyjechał, musisz liczyć się z tym, że dziecko będzie wciąż czekało na jego przyjazd, nie zdając sobie sprawy, że to jest niemożliwe. Świadomość tego, że śmierć jest nieodwracalna, pozwala – po pierwszym szoku i cierpieniu – pogodzić się ze stratą.

Pozwól dzieciom oswoić się ze śmiercią

Jeśli uważasz, że dziecko nie przestraszy się, weź je ze sobą do szpitala lub domu umierającego. Przed wizytą uprzedź, że chory człowiek może wyglądać brzydko. Wizyta przy łóżku umierającego, choć bolesna, pomoże zrozumieć dziecku, czym jest choroba, starość i śmierć. Staraj się przystępnie i spokojnie wyjaśnić, czemu umierająca osoba nie wstaje lub czemu wygląda gorzej niż kiedyś. Możesz powiedzieć np. "Babcia nie ma ochoty nic jeść i dlatego zeszczuplała." albo "Rurka, jaką ciocia ma w gardle, choć wygląda strasznie, pomaga cioci oddychać". Przypomnij dziecku, że każdy, kto choruje, wygląda nieco gorzej. Po wizycie spokojnie odpowiadaj na wszystkie pytania dziecka. Wyjaśnij, że osoba, którą odwiedzacie, bardzo źle się czuje, a także że może się zdarzyć, że umrze i nigdy już nie przyjdzie w odwiedziny.

Rozmawiajcie o uczuciach

Gdy śmierć kogoś bliskiego stanie się faktem, spokojnie powiadom o tym dziecko. Niejednokrotnie taka wiadomość pozornie nie robi na dzieciach żadnego wrażenia – to naturalny objaw. Dzieci w ten sposób mogą bronić się przed zbyt silnymi uczuciami, jakie budzi w nich poczucie tak wielkiej straty. Często spotykanym sposobów reagowania na wiadomość o śmierci jest zaprzeczenie jej – mimo tego, że wie, iż zmarła osoba już nie wróci, dziecko może cały czas na nią czekać. Maluch może pilnować, aby nikt nie siadał na fotelu zmarłego, nie pił z jego kubka itd. W takim przypadku, musisz stanowczo porozmawiać z zagubionym we własnych uczuciach maleństwem. Możesz powiedzieć: "Wiem, że ciężko jest ci się pogodzić z tym, że on już do nas nie wróci. Mi również trudno jest uwierzyć, ale to niestety jest prawda. Pamiętaj, że ja ciebie nie mam zamiaru opuścić. "
Pomożesz maluchowi w ujawnieniu tego, co czuje, poprzez zwierzenie się z własnych doznań. Nie ukrywaj swoich uczuć, Twój płacz ułatwi dzieciom znaleźć ujście dla ich rozpaczy. Opowiadaj o swojej tęsknocie za zmarłym, żalu, jaki odczuwasz, ale i szczęściu, jakie płynie stąd, że masz wspomnienia związane ze zmarłą osobą. Wyjaśnij dzieciom, że płaczesz, ponieważ jest Ci smutno. Zapewnij je, że smutek, cierpienie i rozpacz to nieodłączni towarzysze śmierci. Kiedy dziecko zobaczy, że Ty nie kryjesz swojego cierpienia, zrozumie, że uczucia, jakie ono samo przeżywa, nie są niczym nienormalnym.

Dziecko ma prawo cierpieć

Dziecko już w wieku trzech-czterech lat potrafi świadomie przeżywać żałobę po odejściu bliskiej osoby. Okazywanie uczuć jednak może być dla niego zbyt trudne, szczególnie jeśli dziecko jest bardzo małe. Pozwól mu rozpaczać. Ten okres nie jest najlepszym czasem na przypominanie dziecku, że jest duże i dzielne – w obliczu śmierci każdy człowiek staje się przerażonym dzieckiem. Bądź stale blisko, jednak daj mu również szansę na samotną walkę z cierpieniem. Nie pocieszaj za każdym razem, gdy tylko zacznie płakać, daj mu czas na cierpienie i rozpamiętywanie bólu. Możecie spróbować wyrazić rozpacz poprzez rysunek lub zabawę. Namalowany przez dziecko portret zmarłego pozwoli Wam na rozmowę o uczuciach malca. Lalka lub miś, opowiadające o swoich uczuciach, mogą pomóc dziecku wyrazić jego smutek, strach przed Twoim odejściem, rozpacz po stracie bliskiej osoby...
Wiele dzieci czuje się oszukane i porzucone przez zmarłego, a te uczucia mogą budzić chęć odwetu. Nie zabraniaj dziecku wyrażać gniewu lub złości. Nieraz dziecko może krzyczeć, że nienawidzi zmarłego i cieszy się, że go już nie zobaczy. Nie karz go za to. Twoje zdenerwowanie i ukaranie malca za te słowa, doprowadzi jedynie do tego, że on przestanie werbalizować to, co czuje. Tymczasem wyrażanie uczuć działa oczyszczająco i pozwala łatwiej uporać się z bólem po stracie kogoś ukochanego.

Wspominajcie zmarłą osobę

Rozmowa i czas to dwa najlepsze lekarstwa na ból po śmierci ukochanej osoby. Nie pozwól by życie i śmierć bliskiego człowieka stały się tematami tabu w Waszej rodzinie. Każde z Was będzie pozostawione samemu sobie z bólem i rozpaczą. Podczas codziennych zajęć głośno wspominaj zdarzenia, jakie miały miejsce za jej życia. Opowiadaj o śmiesznych wydarzeniach z życia zmarłego, przypominajcie sobie wszystkie anegdotki z jego życia. Dzięki temu dziecko będzie miało poczucie stałej obecności bliskiej osoby, nawet jeśli ona będzie niewidzialna dla jego oczu. Długie rozmowy o zmarłym pozwolą Wam pogodzić się z jego stratą. Nie opowiadaj jedynie o ważnych sprawach związanych z jego osobą – dla dziecka tak samo godna uwagi będzie opowieść o ulubionych ubraniach, czy potrawach zmarłego. Jeżeli jesteście religijni, opowiedzcie dziecku o tym, że zmarły mieszka teraz w niebie i – niewidoczny – cały czas uczestniczy w Waszym życiu. Być może wiara w przyszłe, powtórne spotkanie ze zmarłym, pomoże dziecku przezwyciężyć cierpienie.

Sylwia Niemczyk

Polecamy:  Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci, aby go nie przestraszyć?

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA