Gorączka u dziecka: przyczyny, objawy, jak zbić temperaturę u dziecka
Gorączka u dziecka nie musi oznaczać poważnej choroby, jednak nigdy nie należy jej lekceważyć. Możesz samodzielnie spróbować zbić dziecku podwyższoną temperaturę, ale nie rób tego od razu. Sprawdź, od ilu stopni obniżać gorączkę u dziecka i jak to robić. Jeśli lekarstwa nie pomagają, a gorączka utrzymuje się dłużej niż trzy dni – koniecznie udaj się z dzieckiem do lekarza.
- Joanna Biegaj
Gorączka u dziecka, choć często rzeczywiście jest pierwszym objawem zbliżającej się infekcji, bywa także efektem zmęczenia, przegrzania albo... nadmiaru wrażeń. Gorączka może jednak doprowadzić np. do odwodnienia, dlatego należy ją stale kontrolować i obniżać, kiedy wzrośnie ponad bezpieczny poziom. Wyjątkowo niebezpieczna jest u niemowląt i noworodków, zwłaszcza gdy towarzyszy jej silna biegunka i wymioty. Jeśli gorączce u dziecka towarzyszą inne chorobowe objawy, należy iść do lekarza, by przepisał odpowiednie leczenie.
Spis treści:
- Gorączka u dziecka: od ilu stopni
- Gorączka u dziecka: przyczyny
- Inne objawy gorączki u dziecka
- Jak mierzyć gorączkę u dziecka
- Kiedy zbijać gorączkę u dziecka
- Kiedy do lekarza?
- Co na gorączkę u dziecka?
- Sposoby na gorączkę u dziecka
Gorączka u dziecka: od ilu stopni?
O gorączce u dzieci mówimy, kiedy temperatura ciała przekroczy 38,5ºC. Jak odczytywać wyniki na termometrze?
- 36-37ºC - normalna temperatura ciała
- 37-38ºC - stan podgorączkowy
- 38,5-39ºC - gorączka (u niemowląt od 38ºC)
- >39ºC - wysoka gorączka
Co oznacza gorączka u dziecka? Wyższa niż normalnie temperatura ciała jest sygnałem, że organizm działa prawidłowo: atakowany przez wirusy lub bakterie układ odpornościowy wysyła do mózgu informację, że trzeba zwiększyć temperaturę ciała, bo w ten sposób rośnie metabolizm i ukrwienie tkanek oraz ich zapotrzebowanie na tlen, produkowanych jest także więcej przeciwciał. Krótko mówiąc: podwyższona temperatura pomaga zwalczać infekcję. Z drugiej strony zbyt wysoka gorączka u dziecka może doprowadzić do odwodnienia lub spowodować drgawki albo nadmiernie obciążyć serce czy nerki. I dlatego trzeba ją kontrolować, by – gdy to konieczne – móc ją obniżać.
Gorączka u dziecka: przyczyny
Najczęstszą przyczyną podwyższonej temperatury ciała, w tym wysokiej gorączki u dziecka lub niemowlaka, jest:
- infekcja jelitowo-żołądkowe (np. rotawirusy)
- trzydniówka
- zapalenie ucha
- zapalenie pęcherza moczowego
- angina
- odrą, świnką, różyczką, ospą wietrzną
- zakażenie meningokokami lub pneumokokami.
Inne objawy gorączki u dziecka
O tym, że prawdopodobnie występuje gorączka u dziecka, mogą świadczyć także następujące objawy:
- spocona skóra
- zmęczenie
- ból głowy
- ból brzucha
- ból mięśni
- suche śluzówki
- „szczypanie" oczu
- drgawki gorączkowe
- zarumienienie.
Jeśli zauważysz je u dziecka, zmierz mu temperaturę.
Gorączka przy ząbkowaniu nie jest normą, może ewentualnie wystąpić stan podgorączkowy (ale nie wysoka gorączka). Jeżeli dziecko zaczyna gorączkować podczas ząbkowania – jest to sygnał ostrzegawczy. Powinnaś udać się wtedy z nim do lekarza, ponieważ prawdopodobnie jest to objaw choroby.
Z kolei niewysoka gorączka po szczepieniu, stan podgorączkowy, są najczęściej naturalną reakcją organizmu na szczepienie. jeśli jest wysoka lub utrzymuje się przez kilka dni, skontaktuj się z lekarzem.
Jak mierzyć temperaturę u dziecka?
Pierwszym momentem, gdy możesz zauważyć podwyższoną temperaturę u dziecka, jest przyłożenie ręki do jego czoła. Nie jest to jednak miarodajny sposób na mierzenie temperatury u dziecka. Temperaturę u dzieci można mierzyć w następujący sposób:
- W jamie ustnej – należy wtedy odczekać pół godziny od zjedzenia przez dziecko ostatniego posiłku lub wypicia napoju. Musisz się także upewnić, że będzie ono w stanie wystarczająco długo przytrzymać termometr bez otwierania ust. Może być to utrudnione przy nasilonym katarze lub kaszlu u dziecka.
- W uchu – do pomiaru temperatury wykorzystuje się termometry douszne na podczerwień.
- Pod pachą – końcówka termometru musi bezpośrednio przylegać do skóry dziecka, nie należy mierzyć temperatury np. przez ubranie.
- W odbycie – ta technika jest jednak coraz rzadziej rekomendowana przez specjalistów z uwagi na kwestie higieniczne, a także związane z bezpieczeństwem badania. Do wyniku pomiaru należy dodać 0,5°C.
- Na czole – używa się do tego termometru elektronicznego przykładanego do czoła dziecka.
W przypadku bardzo małych dzieci można do pomiaru temperatury wykorzystać termometr w smoczku, który w części silikonowej ma czujniki, a w tarczy wyświetlacz.
Kiedy zbijać gorączkę u dziecka?
Gorączkę należy obniżać, gdy temperatura przekracza 38°C u niemowlęcia i 38,5°C u dziecka, które skończyło pierwszy rok życia. Sama gorączka lub gorączka, której towarzyszą łagodne objawy kataru i trwa nie dłużej niż trzy dni – może być obniżana bez konsultacji lekarskiej.
Kiedy do lekarza z gorączką u dziecka?
Musisz iść z gorączkującym dzieckiem do lekarza, gdy:
- gorączka utrzymuje się dłużej niż 3 dni
- jest wyższa niż 38,5°C
- dziecko nie reaguje na leki
- towarzyszy jej silna biegunka i wymioty
- dziecko ma wybroczyny, drgawki, duszności
- dziecko nie skończyło jeszcze 6 miesięcy.
Co na gorączkę u dziecka?
Jak zbić gorączkę u dziecka? Niemowlęciu, które nie skończyło jeszcze trzech miesięcy, można podawać paracetamol, który ma działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Starszemu dziecku – także ibuprofen, który nie tylko obniża gorączkę, ale działa też przeciwzapalnie. Jeśli temperatura jest wysoka i trudna do zbicia, paracetamol i ibuprofen można stosować na przemian.
Nawet jeśli temperatura u dziecka nie spada mimo podawania przepisanego przez lekarza leku – nie zwiększaj sama zaleconej dawki! Może to nadmiernie obciążyć wątrobę dziecka lub spowodować zatrucie organizmu.
Dzieciom do 12. roku życia nie wolno podawać aspiryny, może bowiem powodować u nich tzw. zespół Reya, który grozi uszkodzeniem wątroby.
Sposoby na gorączkę u dziecka
Podawanie leków przeciwgorączkowych to nie jedyny sposób walki ze zbyt wysoką temperaturą u dziecka. Nie mniej skuteczne mogą okazać się także inne metody:
- Chłodne okłady – przykładaj je na rozpalone czoło, przedramiona, łydki, brzuch, pachwiny. Możesz także zawinąć rozgrzane dziecko na 10 minut w mokre prześcieradło.
- Chłodna kąpiel – woda w wannie musi mieć temperaturę o 1–2°C niższą niż temperatura ciała dziecka i nie powinna trwać dłużej niż 5–7 minut.
- Picie - częste pojenie malucha jest bardzo ważne, ponieważ zapobiega odwodnieniu się dziecka.
- Wietrzenie pokoju - w nagrzanym i dusznym pomieszczeniu bardzo dobrze rozwijają się wirusy i bakterie, a dziecko jest jeszcze bardziej ospałe i zmęczone. Na czas wietrzenia pokoju – przenoś dziecko do innego pomieszczenia w domu.
Uwaga: herbatki z maliny, lipy czy czarnego bzu, które mają działanie napotne, można podawać już dwulatkowi, ale tylko przy temperaturze nie wyższej niż 38–38,5°C.
Zobacz też:
- Menu chorowitka, czyli co podawać dziecku, gdy jest chore
- Sprawdź odporność swojego dziecka
- Dziecko ma wysoką gorączkę? To może być zapalenie opon mózgowych!
dr n. med. Alicja Karney
Specjalista pediatra II stopnia, zastępca Dyrektora ds. Klinicznych Instytutu Matki i Dziecka