Cesarskie cięcie – jak wygląda, ile trwa? Wszystko, co musisz wiedzieć o cesarce

Coraz więcej dzieci rodzi się w wyniku cesarskich cięć. Zdaniem niektórych lekarzy „moda” na cesarskie cięcie w dużej mierze podyktowana jest brakiem wystarczającej wiedzy kobiet o przebiegu porodu. Za tym twierdzeniem przemawiają fakty – przyszłe mamy, które chodzą do szkół rodzenia, rzadziej decydują się na poród operacyjny. Czasem jednak wybór nie jest możliwy – ze względu na zdrowie dziecka lub jego mamy ciąża musi zakończyć się cesarskim cięciem. Przeczytaj, jak wygląda ten zabieg, jakie są wskazania oraz jak się do niego przygotować.

Spis treści:

1. Jak wygląda cesarskie cięcie?
2. Cesarskie cięcie: wskazania
3. Cesarskie cięcie: przeciwwskazania
4. Rodzaje cesarskich cięć
5. Planowana cesarka i cesarka na życzenie
6. Co jest przyczyną nieplanowanej cesarki?
7. Jak znieczula się kobietę do cesarskiego cięcia?
8. Jak przygotować się do cesarskiego cięcia?
9. Konsekwencje cesarskiego cięcia
10. Jak dojść do siebie po cesarce?
11. Czy po cesarce można rodzić naturalnie?

Jak wygląda cesarskie cięcie?

Zabieg cesarskiego cięcia zwykle przeprowadza dwóch ginekologów. Składa się on z kilku etapów.

• Cesarskie cięcie zawsze rozpoczyna się od znieczulenia, zazwyczaj typu podpajęczynówkowego (dzięko niemu kobieta jest świadoma tego, co się dzieje, ale nie czuje żadnego bólu). Tylko w wyjątkowych sytuacjach (np. gdy operacja wykonywana jest w trybie pilnym) niezbędne jest znieczulenie ogólne (kobieta jest wówczas nieprzytomna, pod narkozą).
• Kolejnym ważnym etapem cesarskiego cięcia jest cewnikowanie. Pęcherz podczas operacji musi być cały czas opróżniany, żeby nie stanowił przeszkody podczas wydobywania dziecka.
• Sama operacja poleca na wykonaniu nacięcia na dolnej części brzucha (o długości ok. 15 centymetrów), a następnie nacinaniu i rozchylaniu kolejnych tkanek, mięśni i otrzewnej (należy ją rozerwać, żeby dostać się do macicy). Operowana kobieta nie widzi, co się dzieje, ponieważ na wysokości klatki piersiowej ustawiony jest parawan.
• Już po nacięciu macicy lekarz wydobywa dziecko rękami. Czasami jest to bardzo proste, a czasami wymaga od niego wiele pracy. Ma na to wpływ wiele czynników, przede wszystkim ułożonie dziecka.
• Później następuje odcięcie pępowiny, wydobycie łożyska i czyszczenie macicy z pozostałości oraz zaszywanie jamy brzusznej. Najpierw jednak lekarz musi zatamować krew i sprawdzić stan wszystkich narządów młodej mamy. Inni lekarze badają w tym czasie malucha.

Nie można jednoznacznie stwierdzić, ile trwa cesarskie cięcie – u każdej kobiety zabieg wygląda nieco inaczej, a jego czas może się wydłużyć lub skrócić w zależności od wystąpienia komplikacji (lub ich braku). Rozcięcie brzucha i wyjęcie dziecka trwa kilka minut, ale zakładanie szwów dłużej – ok. godziny.

Cesarskie cięcie: wskazania

Podczas rozmowy z ciężarną lekarz ocenia, czy występują u niej wskazania do cięcia cesarskiego. W niektórych przypadkach sprawa jest przesądzona już przed zajściem w ciążę. Cesarskim cięciem zakończy się ciąża kobiety, która ma wady w budowie miednicy lub schorzenie, które mógłby pogłębić wysiłek przy porodzie (wada serca, choroby siatkówki).

O cesarce będziesz wiedzieć kilka tygodni przed zakończeniem ciąży, zwłaszcza jeśli:

• masz zakażenie dróg rodnych (np. opryszczkę narządów płciowych) – to też częsta przyczyna cięcia cesarskiego;
• masz łożysko przodujące – jest nisko usadowione;
• istnieje zagrożenie krwotokiem;
• dziecko jest ułożone poprzecznie;
• masz wysokie ciśnienie, które grozi atakiem rzucawki;
• jesteś w zaawansowanym wieku (powyżej 35. roku życia);
• jesteś w ciąży mnogiej;
• urodzisz dziecko, które będzie ważyć więcej niż 4 kg.

Cesarskie cięcie: przeciwwskazania

Nie każda kobieta może urodzić przez cesarskie cięcie. Przeciwskazaniem do zabiegu jest skłonność do zakrzepicy oraz nadkrzepliwość krwi zwana trombofilią. W przypadku zabiegu u kobiet z tą przypadłością istnieje dużo większe prawdopodobieństwo na rozwinięcie się zakrzepicy pod wpływem czynników ryzyka.

Rodzaje cesarskich cięć

Cesarskie cięcie może być cięciem w linii prostej pod pępkiem albo cięciem poprzecznym nad spojeniem łonowym. Dzieli się je na:

• cięcie majtkowe (przebiega tuż ponad spojeniem łonowym, tuż nad linią włosów łonowych);
• cięcie klasyczne (pionowe, prowadzi od pępka do spojenia łonowego);
• cięcie pochwowe (wykonywane w ostateczności).

Najczęściej stosuje się tzw. cięcie poprzeczne (o długości ok.10-15 cm) na granicy owłosionej skóry wzgórka łonowego. Cięcie pionowe (od pępka do spojenia łonowego) wykonuje się, gdy decyzja o zabiegu zapada nagle (najszybciej można wyciągnąć dziecko) lub gdy poprzeczne cięcie nie jest możliwe (z powodu mięśniaków, wady anatomicznej czy zrostów po cesarce).

Planowana cesarka i cesarskie cięcie na życzenie

Jak umówić się na cesarskie cięcie? Decyzję o zabiegu podejmuje lekarz prowadzący ciążę na podstawie wywiadu z pacjentką. W każdym przypadku powinna ona wyrazić pisemną zgodę na zabieg. Zanim to uczyni, lekarz jest zobowiązany poinformować ją o wszystkich skutkach i możliwych kompikacjach, do których może dojść u niej i u dziecka. Planowane cesarskie cięcie wykonuje się najczęściej w okolicach 38. tygodnia ciąży.

Wiele kobiet, ze strachu przed bólem porodu naturalnego, decyduje się zaplanować zabieg i przeprowadzić cesarkę na życzenie. W Polsce taka operacja oficjalnie nie istnieje – z uwagi na duże ryzyko powikłań po cesarskim cięciu lekarze zalecają poród naturalny jako najzdrowszy i najbezpieczniejszy sposób przyjścia dziecka na świat zarówno dla mamy, jak i dla maluszka.

Co jest przyczyną nieplanowanej cesarki?

Zwykle to wskazania do zabiegu decydują o tym, czy kobieta będzie miała cesarkę. Zdarza się jednak, że w trakcie akcji porodowej lekarze podejmują decyzję o przeprowadzeniu cesarskiego cięcia – przede wszystkim w sytuacji, gdy pojawiają się zagrożenie dla zdrowia mamy lub dziecka. Takie zagrożenia mogą powodować:

• zaburzenia tętna, które zdarzają się najczęściej i mogą być oznaką niedotlenienia;
• pęknięcie blizny po poprzednim cięciu lub zagrożenie, że do tego dojdzie;
• krwotok spowodowany przedwczesnym oddzieleniem łożyska. Może do niego dojść także w czasie trwania ciąży;
• wypadnięcie pępowiny – rzadko do tego dochodzi, ale ten stan zagraża życiu dziecka;
• zakażenie wewnątrz macicy wywołane infekcją;
• brak postępu porodu lub zatrzymanie akcji.

Jak znieczula się kobietę do cesarskiego cięcia?

Przed zabiegiem ciężarne często zastanawiają się, czy cesarka boli, oraz czy bolesne jest samo znieczulenie do zabiegu. Znieczulenie nie powoduje bólu, może jedynie wywołać niewielki dyskomfort (podczas wkłucia przyszłe mamy odczuwają jedynie chłód i drętwienie ciała).

Są dwa rodzaje znieczulenia: zewnątrzoponowe (w okolicy lędźwiowej do przestrzeni między oponami otaczającymi kręgosłup wprowadza się cewnik, przez który podawany jest lek) i podpajęczynówkowe (dawkę leku wstrzykuje się do kanału rdzeniowego). W efekcie przestajesz odczuwać ból w dolnej połowie ciała, ale zachowujesz czucie w górnej.

Po znieczuleniu:

• sama oddychasz, jesteś przytomna, możesz rozmawiać z lekarzem lub mężem;
• leki nie przechodzą do twojego krwiobiegu, więc lekarz operuje w mniejszym pośpiechu;
• możesz zobaczyć dziecko, przytulić i przystawić je do piersi zaraz po urodzeniu.

Kiedy stosuję się narkozę, czyli znieczulenie ogólne?
Znieczulenie ogólne jest potrzebne w nagłych sytuacjach – działa ono szybko i dzięki temu można niemal natychmiast wyciągnąć dziecko, a także wtedy, gdy nie można zastosować innego znieczulenia.
Przy narkozie podczas zabiegu cesarskiego cięcia:

• tracisz świadomość i nie możesz od razu zobaczyć dziecka;
• jesteś intubowana, czyli zakładają ci rurkę do tchawicy, by podtrzymać oddychanie;
• dożylnie dostajesz środki znieczulające, które przechodzą przez łożysko do dziecka.

Jak przygotować się do cesarskiego cięcia?

Do cesarskiego cięcia należy się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim trzeba pamiętać o zrobieniu niezbędnych badań, takich jak krzepliwości krwi i poziom elektrolitów, oraz zabraniu dokumentów, w tym dokumentu potwierdzającego tożsamość. Dodatkowo kobieta, którą czeka zabieg cesarskiego cięcia:

• nie powinna mieć pomalowanych paznokci. Ich naturalny kolor jest dla anestezjologa znakiem, że operacja przebiega prawidłowo – zasinienie płytki może oznaczać komplikacje;
• powinna ogolić górną część wzgórka łonowego;
• na sześć godzin przed zabiegiem musi być na czczo;
• będzie potrzebować torby do szpitala z niezbędnymi ubrankami i kosmetykami dla siebie i dziecka.

Jeśli decyzja o cięciu zapada nagle, dostaniesz leki neutralizujące sok żołądkowy.

Przed zabiegiem warto skonsultować się z lekarzem prowadzących ciążę lub położną, którzy doradzą, jak przygotować się do cesarskiego cięcia, a także rozwieją wszelkie wątpliwości, które mogą się pojawić u przyszłej mamy.

Konsekwencje cesarskiego cięcia

Cesarskie cięcie powinno być wykonywane wyłącznie na podstawie konkretnych medycznych wskazań, gdyż jest ryzykowne zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Maluch może mieć np. trudności z oddychaniem. Ucisk, jakiego dziecko doświadcza podczas przeciskania się przez kanał rodny w czasie porodu naturalnego, pomaga mu pozbyć się płynu owodniowego zalegającego w płucach. Dziecko urodzone poprzez cesarskie cięcie jest tego pozbawione.

Jak dojść do siebie po cesarce?

Kobiety też często zastanawiają się, jak dojść do siebie po cesarce oraz ile trwa połóg po cesarskim cięciu. Zwykle wstanie z łóżka możliwe jest już następnego dnia po zabiegu. Nie będziesz odczuwać bólu, bo dostajesz środki przeciwbólowe. Nie wahaj się prosić o pomoc, także przy podawaniu dziecka do karmienia. W szpitalu zostaniesz od trzech do siedmiu dni. W przypadku powikłań po cesarskim cięciu sytuacja jest bardziej skomplikowana. Dlatego tak ważne jest, by po zabiegu zwracać uwagę na niepokojące objawy takie jak częste bóle brzucha, wzdęcia i zaparcia.

Odpoczywaj i stosuj się do zaleceń lekarza. Jeśli nie będzie żadnych komplikacji, nie będze też żadnych przeciwskazań do kolejnej ciąży po cesarskim cięciu.

Trzeba też pamiętać, że po zabiegu pozostaje blizna po cesarskim cięciu. Jej wielkość i rozmieszczenie zależą przede wszystkim od rodzaju cięcia. Na szczęście wraz z rozwojem medycyny blizny pooperacyjne są znacznie mniejsze niż jeszcze kilka czy kilkanaście lat temu. Blizna po cesarskim cięciu przypomina półksiężyc (bo ma podłużny kształt). Zwykle jest zaczerwieniona, ma grubość ok. 3,5 mm i długość od 10 do 15 cm. Może być płaska albo delikatnie wypukła.

Czy po cesarce można jeszcze rodzić naturalnie?

Kobiety, które po zabiegu decydują się na powiększenie rodziny, często zastanawiają się, czy będą mogły rodzić naturalnie. Jeżeli wskazania do cesarskiego cięcia nie powtarzają się, a lekarz po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentką nie stwierdzi żadnych przecwiwwskazań, poród drugiego (lub kolejnego) dziecka może odbyć się siłami natury. Zdaniem lekarzy sporo kobiet, które urodziły samodzielnie po uprzednim cesarskim cięciu, jest zadowolonych ze swojego wyboru. A ile można mieć cesarek? Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Zwykle tyle, ile potrzeba, jednak z uwagi na obecne w obrębie jamy brzusznej i macicy zrosty lekarze odradzają kolejną ciążę po trzecim dziecku.

Kobiety, które planują kolejne dziecko, powinny wstrzymać się ze staraniami minimum rok od zabiegu. Część specjalistów jest bardziej rygorystyczna i zaleca, by z kolejną ciążą po cesarce odczekać 18 miesięcy, a nawet dwa lata.

Konsultacja: prof. dr hab. Tomasz Niemiec, ginekolog-położnik, był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, dyrektorem trzech klinik w warszawskim szpitalu Medicover, współpracował z WHO w sprawie zdrowia prokreacyjnego.

Zobacz też:

• Cesarskie narodziny: planowane czy w ostatniej chwili?
• Blizna po cesarce: jak o nią dbać?
• Naturalna cesarka - czy to możliwe? Zobaczcie same!