Rodzaje podmiotów w zdaniach: przykłady i ćwiczenia
Adobe Stock/Mariakray
Język polski

Rodzaje podmiotów – jak je rozpoznać? [przykłady i ćwiczenia]

Jakie są rodzaje podmiotów? Jak nie pomylić ich ze sobą na sprawdzianie lub egzaminie? Przekonaj się, że dzięki licznym przykładom i prostym ćwiczeniom łatwo utrwalisz sobie wiadomości na temat wszystkich rodzajów podmiotów.

Jeśli wiesz już, co to jest podmiot, z pewnością orientujesz się też, że ta część zdania może mieć różne rodzaje. Sprawdź, jak bezbłędnie je rozpoznawać.  

Spis treści:

Jakie są rodzaje podmiotów?

Wyróżniamy następujące rodzajów podmiotów:

  • podmiot gramatyczny,
  • podmiot logiczny,
  • podmiot domyślny,
  • podmiot szeregowy.

Czasem wyróżniane są też dwa kolejne rodzaje podmiotów:

  • podmiot towarzyszący.
  • podmiot zbiorowy. 

Jak rozpoznać poszczególne rodzaje podmiotów?

Podmiot gramatyczny: jest bardzo popularny, występuje w formie rzeczownika w mianowniku, np. Wojtek został strażakiem. 

Podmiot logiczny: występuje w dopełniaczu (przypadek odpowiadający na pytania: kogo?, czego?), ten rodzaj podmiotu wskazuje często na brak, przybywanie lub ubywanie czegoś, np. Zabrakło jednej szklanki

Podmiot domyślny: jak wskazuje nazwa, możemy się jedynie domyślać co (lub kto) pełni funkcję podmiotu, wskazówek dotyczących podmiotu domyślnego dostarcza nam orzeczenie, np. Wziął nogi za pas (on)

Podmiot szeregowy: wyrażony za pomocą kilku rzeczowników (występujących w szeregu), np. Kasia, Zosia i Bartek wyszli ze szkoły uśmiechnięci. 

Podmiot towarzyszący: występuje jako rzeczownik w mianowniku (pyt. kto?, co?) wraz z rzeczownikiem w narzędniku (pyt. kim?, czym?), np. Kwoka z kurczętami ukryła się w drugim końcu podwórka. 

Podmiot zbiorowy:  występuje w formie rzeczownika w liczbie pojedynczej, ale oznacza zbiorowość, np. Społeczeństwo  zaprotestowało przeciw jawnej niesprawiedliwości. 

Gdy rozpoznajemy rodzaj podmiotu, dobrze jest wykluczyć, że nie należy on do grupy innych rodzajów podmiotów.

Rodzaje podmiotów: przykłady

Aby utrwalić sobie poszczególne rodzaje podmiotów, przypatrzmy się poniższym przykładom.

Podmiot gramatyczny:

Jabłonie w tym roku zaowocowały wyjątkowo słodkimi owocami.

Brat wybrał studia inżynierskie. 

Moja wychowawczyni uczy języka polskiego. 

Bilet okazał się nieważny.

Cukiernica stłukła się na tysiąc kawałków. 

Podmiot domyślny:

Wystroiła się jak gwiazda filmowa. (ona)

Przyniósł same dobre wiadomości. (on)

Nie chcę jechać w góry. (ja)

W drugiej części spotkania wyszli na prowadzenie. (oni)

Pojawiły się w parku około ósmej. (one)

Podmiot logiczny:

W sklepie nie było śmietany.

Zabrakło jednego głosu.

Nie ma kurtki w tym rozmiarze.

W mieście nie jeździły żadne taksówki.

Tam jest za dużo kurzu.

Podmiot szeregowy:

Jaskółki i zięby dawno odleciały do ciepłych krajów.

Babcia, dziadek i ciocia cieszyli się z udanych świąt jak dzieci.

Polonistka, matematyk i wuefista stanęli po stronie Bartka.

Łyżki, widelce i noże lśniły na białym obrusie.

Pączki, napoleonki, jagodzianki i rogaliki wyglądały bardzo apetycznie. 

Podmiot towarzyszący:

Kasia z Zosią pomagały w schronisku.

Brat ze szwagrem otworzyli nową restaurację.

Marta z mężem przyjedzie wieczorem.

Szarlotka z lodami okazała się deserem idealnym. 

Pierogi z grzybami parowały na wielkim półmisku. 

Podmiot zbiorowy:

Publiczność biła brawo na stojąco.

Stado ruszyło prosto na polanę.

Cały zastęp przybył punktualnie.

Armia wykazała się odwagą.

Orkiestra grała na całą okolicę.

Ćwiczenia utrwalające wiedzę o rodzajach podmiotów

1. Wskaż, jaki rodzaj podmiotu występuje w poniższych zdaniach:

a) Jesień powitała nas deszczem i wiatrem.
b) Powitał ich chłodno.
c) Zespół zyskał ogromną popularność.
d) Na targu nie ma już malin.
e) Herbata z cytryną przyjemnie rozgrzewa w chłodne dni.
f) Staś i Mirka poszli w stronę biblioteki. 

2. Wskaż, w których zdaniach występuje podmiot gramatyczny:

a) Złote kolczyki podkreślały ciepły odcień jej karnacji.
b) Kanapki z szynką i butelka z wodą zostały na stole w kuchni.
c) Cała banda znalazła schronienie w pobliskich zabudowaniach.
d) Robert zapomniał o egzaminie.
e) Robert i Darek zapomnieli o egzaminie.
f) Robert z Darkiem zapomnieli o egzaminie. 
g) Uczniowie zapomnieli o jutrzejszym egzaminie. 
h) W garnku nie było już pomidorówki.
i) Brat przygotowywał się do tych zawodów latami.
j) Przygotowywał się do tych zawodów latami.
k) Marzę o karierze influencerki.

l) Kasia marzy o karierze influencerki.
ł) Przez całe wakacje mieszkał w leśniczówce.
m) Nie noszę sukienek.
n) W żadnej bibliotece nie ma tej książki.

3. Wskaż dwa rodzaje podmiotów, które wydają ci się najtrudniejsze do rozpoznania. Przeczytaj jeszcze raz ich charakterystykę (w naszym tekście powyżej) oraz przeanalizuj podane przez nas przykłady zdań, w których występują. Następnie ułóż po trzy zdania z tym rodzajami podmiotów.

Prawidłowe odpowiedzi do ćwiczeń:

Ćwiczenie 1. 

a. podmiot gramatyczny (jesień)
b. podmiot domyślny (on)
c. podmiot zbiorowy (zespół)
d. podmiot logiczny (malin)
e. podmiot towarzyszący (herbata z cytryną)
f. podmiot szeregowy

Ćwiczenie 2. 

a, d, g, i, l

Zobacz także:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA