Coraz więcej par ma kłopoty z zajściem w ciążę. Starania o dziecko trwają długo, a każdy kolejny miesiąc oczekiwania na upragnione dwie kreski na teście, to stres. Zaczynają się poszukiwania przyczyny niepłodności, badania (np. poziomu TSH tarczycy), wizyty u lekarzy (ginekologa, androloga, endokrynologa).
Zobacz: Nowa metoda leczenia niepłodności już dostępna w Polsce
Bywa, że przyczyną braku ciąży jest... nadmiar sportu. To prawda, że umiarkowana aktywność przed ciążą wspomaga płodność kobiety i płodność mężczyzny, jednak zbyt duży wysiłek może powodować niepłodność. Jak zatem ustalić bezpieczną granicę? Skąd wiedzieć, ile zajęć fitness lub treningów biegania to za dużo dla starających się o dziecko? Postanowiliśmy zapytać eksperta. O tym, jak sport wpływa na płodność opowiedział nam dr n. med. Dariusz Mercik – ginekolog i endokrynolog z Kliniki Leczenia Niepłodności i Diagnostyki Prenatalnej Gyncentrum w Katowicach.
Uprawianie sportu ma dobroczynny wpływ na zdrowie, samopoczucie oraz figurę. Kobiety w coraz większym stopniu angażują się w aktywność fizyczną: wykupują karnety na siłownię, zapisują na obozy fitness, chodzą na zajęcia z crossfitu czy biegają w maratonach. Uprawiając sport w nadmiarze ryzykują jednak nie tylko kontuzją czy wycieńczeniem, ale i... spadkiem płodności.
Badania przeprowadzone m.in. na norweskim University of Science and Technology potwierdzają, że przy nadmiernej aktywności fizycznej szanse na macierzyństwo są 3 razy niższe. Jest to szczególnie istotna kwestia dla par, które wiele lat bezskutecznie starają się o dziecko.
Winne temu są zbyt forsowne ćwiczenia, które wyzwalają niekorzystne dla płodności procesy. Widać to doskonale na przykładzie kobiet wyczynowo uprawiających sport, które mają problem z zajściem w ciążę. Dlaczego tak się dzieje? Wszelkie skrajności w przypadku aktywności fizycznej – czyli np. bardzo intensywne treningi – mają negatywny wpływ na kobiecą płodność. Po pierwsze, wzmożony i długotrwały wysiłek zaburza delikatną równowagę hormonalną i rytm cyklu kobiety, którego regularność jest kluczowa dla zapłodnienia. Im mniej regularny cykl ma kobieta – średnio to 28-30 dni – tym mniejsze szanse na zajście w ciążę. Problemem jest też brak owulacji, który może wystąpić po latach intensywnych treningów. Wynikający z tego niedobór estrogenów nie tylko uniemożliwia zajście w ciążę, ale może mieć poważne konsekwencje zdrowotne takie jak osteoporoza czy nawet zawał serca.
Poznaj: 4 najczęstsze problemy z miesiączką
Tak. Nawet bieganie rekreacyjne może być potencjalnie ryzykowne dla kobiet starających się o dziecko. 19-30 km na tydzień – już taki dystans wystarczy, aby u kobiety mogło dojść do pogorszenia rozwoju pęcherzyków jajnikowych, spadku produkcji estrogenów i progesteronu oraz braku owulacji.
W pewnym sensie tak. Zbyt ekstremalne podejście do ćwiczeń może prowadzić do niedowagi. Problemy z zajściem w ciążę dotyczą m.in. biegaczek długodystansowych, tancerek baletowych czy kobiet uprawiających gimnastykę artystyczną, które mają niedobór tkanki tłuszczowej i restrykcyjną dietę. Nieadekwatne uzupełnianie rezerw energetycznych wprowadza cały organizm w stan „głodu”. Mózg odbiera to jako niekorzystny moment na ciążę i wprowadza układ rozrodczy w stan uśpienia.
Same ćwiczenia nie powodują bezpłodności, to najczęściej wypadkowa wielu czynników: genetyki, niedoborów kalorycznych, wycieńczenia powysiłkowego oraz niedowagi. Wszelkie anomalie tzw. BMI (wskaźnik masy ciała) będą skutkować kłopotami z zajściem w ciążę. Choć jeśli BMI kobiety utrzymuje się w normie, to większości przypadków nawet przebiegnięty maraton nie powinien być przeszkodą.
Zobacz: Kalkulator BMI
Badania wykazały, że ponad 4 godziny intensywnych ćwiczeń aerobowych w tygodniu mogą zmniejszyć szansę zajścia w ciążę u kobiet poddanych zapłodnieniu in vitro. Także w trakcie leczenia bezpłodności najlepiej unikać intensywnego wysiłku fizycznego, ponieważ wpływa on negatywnie na pracę jajników, które mogą być powiększone poprzez przyjmowanie leków stosowanych w terapii. Podobnie sprawa wygląda u mężczyzn, u których zbyt intensywne treningi zaburzają produkcję plemników. Jedno z badań potwierdziło, że kolarze, którzy pokonywali ponad 180 mil (290 km) tygodniowo mieli nietypowo ukształtowane plemniki, zaś przetarcia od siodełka i przegrzewanie jąder obniżały męską płodność.
Najlepszą opcją jest umiarkowana aktywność. Jedno z zagranicznych badań opublikowanych na łamach „Obstetrics & Gynecology” podaje, że u kobiet, które miały min. 30 lub więcej minut wzmożonej aktywności na dobę, ryzyko niepłodności z powodu zaburzeń owulacji było mniejsze.
Regularne ćwiczenia to m.in. optymalizacja pracy układu rozrodczego – dzieje się to poprzez stymulowanie gruczołów wydzielania wewnętrznego do produkcji hormonów odpowiedzialnych za wzrost komórki jajowej. Odpowiednia dawka ruchu usprawnia też metabolizm i poprawia przepływ krwi do macicy i jajników, co z kolei optymalizuje produkcję komórek jajowych, pomaga utrzymać prawidłową wagę ciała i zmniejszyć stres, niekorzystny dla płodności. Wszystkie te czynniki mają pozytywny wpływ na układ rozrodczy i przygotowują organizm do ciąży.
Z medycznego punktu widzenia, dla osób o stabilnej wadze, optymalne są treningi umiarkowane np. max. 1 godzina 3-4 razy w tygodniu lub 5 razy w tygodniu po ok. 30 minut. Taka porcja ruchu działa korzystnie na układ rozrodczy.
Warto wybierać takie rodzaje aktywności czy dyscypliny, które działają rekreacyjnie, nie wymagają dużego wysiłku. Zamiast codziennych treningów crossfitu, triathlonu czy godzin spędzanych na bieżni, wybierzmy te mniej wymagające: spacery, fitness, jogę, pływanie czy jazdę na rowerze.
Wszystkie kobiety planujące staranie się o dziecko powinny przed regularnymi treningami skonsultować się z lekarzem. Specjalista oceni ich stan pod kątem planowania macierzyństwa: m.in. rezerwę jajnikową (badanie AMH), anatomię narządu rodnego, regularność cykli oraz jakość nasienia partnera. Wtedy dopiero może się okazać, że za problemami z zajściem w ciążę stoją zbyt częste treningi, które są dobre dla figury, ale nie dla kobiecej płodności.
Poznaj: 12 badań, które trzeba zrobić przed ciążą
Zalety ćwiczenia w czasie ciąży Kobiety w ciąży często rezygnują z aktywności fizycznej z obawy o zdrowie dziecka. Niesłusznie! Z badań wynika, że ruch i ćwiczenia – w przypadku zdrowej ciąży, a nie zagrożonej! – nie mają wpływu na częstość poronień, porodów przedwczesnych czy nieprawidłowego rozwoju płodu. Udowodniono – i to wielokrotnie – że ćwiczenia zmniejszają u kobiet w ciąży ryzyko cukrzycy ciążowej , a także dolegliwości kostno-stawowe oraz pokarmowe (zapobiegają wzdęciom, zaparciom i obrzękom). Poza tym pomagają w porodzie, szybszym powrocie do formy w czasie połogu, wzmacniają mięśnie i pomagają zachować prawidłową postawę. Regularna gimnastyka poprawia nastrój i zapewnia spokojniejszy sen. Oczywiście dotyczy to kobiet, które są w ciąży niepowikłanej. Aktywność fizyczna może być podejmowana tylko po uzyskaniu zgody lekarza prowadzącego ciążę. Weźmie on pod uwagę dolegliwości ciążowe swojej pacjentki oraz jej aktywność przed porodem. Jeżeli nie ma przeciwwskazań, kobieta może ćwiczyć. Ważne by pamiętała, że aktywność fizyczna powinna być w tym stanie umiarkowana. Jakie formy aktywności fizycznej może uprawiać kobieta w ciąży? Do aktywności, które uważane są za bezpieczne do uprawiania w czasie ciąży, należą: szybki marsz, pływanie, spokojna jazda na rowerze, aerobik, pilates, joga, rower stacjonarny. Panie, które przed ciążą trenowały bieganie , mogą kontynuować lekkie, nieforsowane treningi po konsultacji z lekarzem prowadzącym. Kobiety wcześniej nieaktywne powinny zacząć od spokojnych kilkuminutowych ćwiczeń raz dziennie i co tydzień zwiększać czas aktywności o 5 minut. – Podczas wykonywania ćwiczeń przez kobiety ciężarne ważna jest równowaga, czyli tyle samo powtórzeń na lewą i prawą stronę ciała. Istotne jest również odpowiednie obuwie i skarpetki...
Do tego, by zostać mamą nie trzeba być osobą super wysportowaną. Wiele osób nigdy nie uprawiało sportu, a bez problemu zostali rodzicami. Jednak dla wielu, którym macierzyństwo nie przychodzi „od tak” aktywność fizyczna może naprawdę pomóc. Wiele badań potwierdza, że ruch nawet najmniejszy (spacer po galerii handlowej, kilka okrążeń na bieżni, czy przepłynięcie kilku długości basenu) może wspomóc poczęcie upragnionego maluszka . Bowiem ćwiczenia całego organizmu, utrzymane w umiarkowanym natężeniu (ok. 30 min. dziennie) dobrze wpływają na płodność i ogólny stan zdrowia. Odpowiednie ćwiczenia powodują wydzielanie tzw. hormonów szczęścia, czyli endorfin, znakomicie relaksując umysł i ciało a przez to podnosząc skuteczność starań o dziecko . Rozluźnienie jest bardzo ważne w okresie prekoncepcyjnym. Zobacz też: Jak pozbyć się stresu, który utrudnia zajście w ciążę Intensywne ćwiczenia nie sprzyjają poczęciu Ale uważaj, by nie przedobrzyć: zbyt intensywne ćwiczenie może przynieść odwrotny do zamierzonego skutek. Częste, długotrwałe i wyczerpujące ćwiczenie może zakłócić delikatną równowagę hormonalną niezbędną do owulacji i poczęcia. Szczególnie, gdy w wyniku ćwiczeń stracisz za dużo tkanki tłuszczowej. Pewna jej ilość jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego kobiety. Na pewno trudniej ci będzie zajść w ciążę , jeśli z powodu intensywnych treningów masz nieregularne miesiączki. U niektórych kobiet, nawet regularnie miesiączkujących, następuje tak duży spadek stężenia hormonów na skutek zbytniego przeforsowania się ćwiczeniami, że nie może dojść do zapłodnienia bądź zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki. Więc jeśli intensywnie trenujesz w okresie starań o zajście w ciążę zwolnij nieco tempo. Chociaż oczywiście należy pamiętać, że dla każdego intensywny trening oznacza...
Niektóre kobiety rezygnują z fitnessu w ciąży, bo boją się, że ćwiczenia fizyczne mogłyby zaszkodzić dziecku. Niepotrzebnie. Ćwiczenia w ciąży mają wiele zalet, służą przyszłej mamie i dziecku, przygotowują do porodu. Wystarczy tylko przestrzegać pewnych zasad, aby ruch przynosił korzyści i nie stanowił żadnego zagrożenia dla płodu. Przekona cię o tym nasza ekspertka i trenerka fitness – Andżelika Skoneczna. Spis treści: Zalety fitnessu w ciąży Czy można ćwiczyć w ciąży Ćwiczenia w ciąży – 1 trymestr Jakie ćwiczenia w ciąży są zakazane Ćwiczenia w ciąży – przygotowanie do porodu Jak ciąża wpływa na ciało Zalety fitnessu w ciąży Ruch, niezależnie od tego czy kobieta jest w ciąży, poprawia samopoczucie. Ćwiczenia mają ogromny wpływ na psychikę. Kobieta nabiera pewności siebie i zmniejsza się jej lęk przed porodem. Ciężarne, które uczestniczyły w moich zajęciach, często rezygnowały ze znieczulenia podczas porodu . Ruch uodparnia psychicznie i przygotowuje do tego trudnego momentu. Wysiłek fizyczny usprawnia układ oddechowy , co jest szczególnie pomocne podczas porodu. Sprawia, że lepiej tolerujemy wysiłek w czasie ciąży. Zwiększa się także przepływ krwi w macicy i łożysku, dzięki czemu dziecko jest lepiej dotlenione. Natomiast zmniejsza się ryzyko występowania takich dolegliwości jak żylaki, zaparcia, obrzęki, skurcze łydek oraz powstawanie rozstępów. Kobiety aktywne fizycznie szybciej dochodzą do siebie po porodzie oraz szybciej wracają do swojej sylwetki i wagi sprzed ciąży. Dzieje się tak między innymi dlatego, że dzięki aktywności ruchowej kobiety nie przybierają tak mocno na wadze. Zarówno kobieta, jak i dziecko są zdrowsze i sprawniejsze. Fitness w ciąży pozwala: łagodzić bóle pleców, ograniczać huśtawkę nastrojów, redukować...
