Legalna niania: jak legalnie zatrudnić opiekunkę do dziecka

Co jakiś czas media donoszą nam o przypadkach dzieci, które były pod niewłaściwą opieką niań . Ale informacja o śmierci 9-miesięcznego chłopca, który zmarł, bo niania nie potrafił udzielić mu odpowiedniej pomocy, wstrząsnęła mną osobiście, zwłaszcza, że sama zatrudniam opiekunkę dla swojego dziecka. Ta sytuacja, ale też i wiele innych powinna dać do myślenia rodzicom, czego powinni oczekiwać od osoby, w której ręce oddają swój największy skarb. Dlaczego w Polsce większość niań pracuje bez umowy? W Polsce podpisywanie umów z nianiami należy do rzadkości. Zgodnie z najnowszymi danymi, w naszym kraju w charakterze opiekunki pracuje około 350 tys. osób, z czego w ZUSie zarejestrowanych jest 8,5 tys. niań .  Zdecydowana większość rodzin nie zatrudnia więc opiekunek do swoich dzieci legalnie, a przecież istnieje tzw. "umowa uaktywniająca", która pozwala na legalne zatrudnienie opiekunki . Część rodziców od 2011 r. dodatkowo może korzystać z przywileju ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, zgodnie z którą składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne , obliczone od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, finansuje budżet państwa . Dlaczego zatem rodzice zatrudniając nianię, nie podpisując z nią umowy? Powodów jest wiele. Jedni nie mogą skorzystać z ulg państwa, a sami nie chcą podjąć się zatrudnienia, inni po prostu nie zdają sobie sprawy, że brak umowy z nianią, tak jak nielegalne zatrudnienie każdego innego pracownika, jest przestępstwem. Zatrudniamy nianie bez kwalifikacji Niania w świadomości społeczeństwa wciąż funkcjonuje jako zajęcie, często dodatkowe, a nie pełnoprawny zawód, do którego wykonywania należy mieć odpowiednie kwalifikacje. Również prawo w Polsce nie określa profilu zawodowego tej grupy. Nie wymaga od opiekunek m.in. konkretnego wykształcenia pedagogicznego oraz kwalifikacji jak np. posiadania kursów udzielania pierwszej pomocy....

Dwa lata temu oficjalnie zatrudnionych opiekunek do dzieci było 13,4 tysiąca. W zeszłym roku liczba ta wyniosła 11,7 tysiąca . Oficjalne zatrudnienie oznacza, że niania została zgłoszona do ZUS, a ten opłacał za nią składki na ubezpieczenie (zdrowotne, rentowe, wypadkowe i emerytalne). Wysokość składek była naliczana maksymalnie od najniższego wynagrodzenia. Jeśli niania zarabiała więcej niż minimalne wynagrodzenie, od nadwyżki składki płacili rodzice. Kim jest opiekunka? Najczęściej są to kobiety w wieku 51-60 lat . Są też panie w wieku 41-50, 61-70 lat oraz poniżej 30. r. ż. Tych jest razem ciut więcej niż kobiet w wieku 51-60 lat. Zdecydowanie niewielką grupę opiekunek stanowią mężczyźni – tych było w zeszłym roku tylko 232. Osoby po 80. roku życia stanowiły najmniej liczną grupę – od początku roku do końca lipca zarejestrowano 16 takich osób. Tylko 267 osób to obcokrajowcy. Są wśród nich Ukraińcy (217), Filipińczycy (12), Rosjanie (10) i Białorusini (7). Kto zatrudnia opiekunki do dziecka? Najwięcej zarejestrowanych niań jest w woj. mazowieckim – ponad 1500 , małopolskim – 988 i wielkopolskim – 810. Najmniej opiekunek zgłoszono do ZUS w woj. świętokrzyskim – 99. Te dane pokazują, że tam, gdzie jest największe zatrudnienie, a rejon uznawany jest za "bogaty", tam niań jest najwięcej i odwrotnie. Liczba niań spada, bo... Socjologowie uważają, że jest skutek programu "Rodzina 500 plus" i tego, że więcej kobiet decyduje się na pozostanie w domu po urodzeniu dziecka. Zresztą opieka matki nad dzieckiem do 3. r. ż. jest ciągle mocno zakorzeniona w umysłach Polaków. Niezbyt często też młode mamy myślą o odległych skutkach pozostawania w domu – o przyszłych świadczeniach emerytalnych i skutkach długiego pozostawania poza rynkiem pracy. Poza tym nadal obowiązuje u nas model opieki międzypokoleniowej . Z tego względu młode matki często...

Już zdecydowałaś, że wracasz do pracy. Teraz pozostaje jeszcze decyzja, komu powierzysz swój największy skarb podczas twojej nieobecności.  Zatrudnienie niani to twardy orzech do zgryzienia. Przed tobą trudny wybór opiekunki, która zaopiekuje się dzieckiem. Tylko jak znaleźć taką nianię, do której będziesz miała zaufanie? Istnieje kilka możliwości. Zobacz jakich.
 Zobacz, jak wychować szczęśliwe dziecko w duchu duńskiego hygge Cechy idealnej niani dla dziecka Musisz się zastanowić nad tym, jakiej osoby szukasz.
 • WIEK. Na początek, określ wiek idealnej kandydatki; czy ma to być osoba starsza czy młodsza, np. studentka pedagogiki lub innego pokrewnego kierunku. Pamiętaj jednak o tym, że wiek często idzie w parze z doświadczeniem (choć i metody wychowawcze z czasem się zmieniają). Jeśli zdecydujesz się na starszą, doświadczoną osobę, nie zawsze jej sposoby wychowania dziecka muszą odpowiadać tobie. Tutaj należy wziąć pod uwagę również kondycję fizyczną potencjalnej kandydatki, czy wystarczy jej sił na bieganie cały dzień za twoim ruchliwym szkrabem i wymyślanie nowych zabaw. W tej sytuacji osoby młodsze mają pewną przewagę (choć nie jest to regułą!).
 • OBOWIĄZKI. Musisz się zastanowić nad tym, co będzie należało do obowiązków niani. Czy będzie to tylko opieka nad dzieckiem, czy jeszcze dodatkowo sprzątanie, pranie, prasowanie czy gotowanie dla dziecka (a być może i całej rodziny?). Pamiętaj jednak, że jeśli w grę wchodzą dodatkowe obowiązki, siłą rzeczy taka osoba ma mniej czasu na to, by zająć się dzieckiem.
 • NAŁOGI. Kolejnym ważnym punktem przy wyborze niani jest to, czy kandydatka ubiegająca się o pracę posiada jakieś nałogi, np. palenie papierosów. Jeśli jest to osoba paląca (a u was w domu nikt nie pali) nie wierz temu, że podczas opieki nad dzieckiem zapomni o swoim nałogu. Nawet jeśli wyjdzie na chwilę na balkon na...