Kupka niemowlaka i noworodka – pediatra wyjaśnia dziwne kolory, zapachy i konsystencje
Wspólnie z pediatrą, prof. dr n. med. Kamilem Hozyaszem przygotowaliśmy specjalny przewodnik po kupkach niemowlaka. Sprawdzisz w nim, o czym może świadczyć kolor stolca, jego konsystencja i zapach. Podajemy też amsterdamską skalę uformowania stolca niemowląt, którą można posługiwać się w komunikacji z lekarzami.
Spis treści:
- Ciemnozielona lub czarna kupka noworodka
- Zielona kupa niemowlaka przed rozszerzaniem diety
- Kupka ciemnozielona, czerwona, pomarańczowa, z kłaczkami
- Kupka niemowlaka złocista jasnożółta lub musztardowa
- Bladożółta kupka niemowlaka, raczej luźna
- Kupka wodnista, żółta lub musztardowa
- Kupa niemowlaka jasnożółta i brązowa
- Kupka odbarwiona – biała lub szara
- Śluz w kupce niemowlaka, nitki krwi lub ropa
- Kupka twarda, zbita, robiona z wysiłkiem
- Kupka z grudkami, kulkami, piaskiem
- Kupka o zapachu i konsystencji jak u dorosłego
- Krew w kale u dziecka – kiedy iść do pediatry
- Jak często niemowlę powinno robić kupkę?
- Amsterdamska skala kupek niemowlęcia
- Rodzaje kupek niemowlaka – infografika do pobrania
Kupka niemowlaka – co oznacza jej kolor?
Kupka niemowlaka i noworodka ma ścisły związek z tym, co dziecko zjada. Nawet jeśli jedynym pokarmem dziecka jest mleko – z piersi lub modyfikowane – kolor, konsystencja i zapach kupy może się różnić. U niemowląt powyżej 4–6 miesiąca, które mają już rozszerzaną dietę, różnice w wyglądzie stolca mogą być bardzo wyraźne. Dla pediatrów i opiekujących się dzieckiem rodziców sposób, w jaki dziecko się wypróżnia, jest ważną informacją o jego samopoczuciu i zdrowiu. Wyjaśniamy, jak wyciągać prawidłowe wnioski.
Kupka niemowlaka ciemnozielona lub czarna, gęsta, lepka
Co to jest? To smółka. Wydalają ją wszystkie noworodki zaraz po urodzeniu. Przypomina ciemnozieloną lub czarną masę, bo zawiera m.in. zagęszczone składniki wód płodowych. W miejsce smółki już po 3–4 dniach pojawia się prawdziwa prawidłowa kupka, inna – jeśli karmisz piersią, inna – gdy niemowlę pije mleko modyfikowane (czytaj więcej na temat smółki u noworodka).
Zielona lub zielonkawa kupa niemowlaka
Co to jest? Kupka u niemowlaka, który nie ma jeszcze rozszerzonej diety może być zielonkawa, gdyż utlenia się pod wpływem powietrza. Kupa zielona to efekt podawania preparatów z żelazem lub mieszanką, która je zawiera, albo mleka modyfikowanego typu HA. Jeśli dziecko czuje się dobrze, przybiera na wadze, nie trzeba się tym martwić. Kupka zielona ze śluzem wymaga konsultacji u pediatry (czytaj więcej o zielonej kupie u niemowlaka).
Kupka niemowlaka ciemnozielona, czerwona, jasnopomarańczowa, kłaczki w kupie (u niemowlaka z rozszerzoną dietą)
Co to jest? Niektóre pokarmy mogą wywoływać niepokojące zmiany w kolorze kupy: np. buraczki (kupa czerwona), szpinak (kupa ciemnozielona), marchewka (kupa jasnopomarańczowa), banan (kupka niemowlaka po bananie zawiera czarne kłaczki).
Kupka złocista, jasnożółta lub musztardowa, luźna, niekiedy półpłynna z grudkami, ma wyraźny kwaśny zapach, czasem papkowata
Co to jest? To normalna, prawidłowa kupka zdrowego dziecka karmionego piersią. Im niemowlę jest starsze, tym kupa staje się bardziej gęsta. Kwaśny zapach powoduje pałeczka kwasu mlekowego, która działa ochronnie na organizm. Zapach ten zmieni się z chwilą wprowadzenia do diety dziecka innych pokarmów.
Kupka niemowlaka bladożółta, raczej luźna (nie powinna być twarda)
Co to jest? W taki sposób załatwiają się niemowlaki, u których jest stosowane karmienie mieszane, czyli piją mleko z piersi i jednocześnie są dokarmiane mlekiem modyfikowanym.
Kupka wodnista (lub nieco luźna), żółta lub musztardowa, pojawia się często
Co to jest? To normalne wypróżnienie dziecka karmionego piersią. Niemal połowa niemowlaków w pierwszym miesiącu życia robi wodniste kupki. Wynika to z tego, że mleko mamy ma właściwości lekko przeczyszczające. Ssanie piersi wymaga od dziecka większego zaangażowania, przez co pobudza pracę jelit. A na jej efekty nie trzeba długo czekać.
Kupka od jasnożółtej po jasnobrązową, bardziej zwarta
Co to jest? Kupka dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym. Mleko z butelki sprawia, że dziecko nie wypróżnia się tak często jak niemowlę karmione piersią (warto zwracać uwagę na prawidłowe przygotowywanie mleka dla dziecka, aby nie dopuścić do powstania zaparcia). Niektóre rodzaje mieszanek dla niemowląt mają w swoim składzie probiotyki oraz prebiotyki, które pomagają w rozwoju dobrych bakterii w jelitach, tak jak u dzieci karmionych piersią.
Kupka odbarwiona, biała, szara lub jasnożółtawa
Co to jest? Odbarwiona kupka może pojawić się, gdy dziecko ma bardzo duży apetyt i przejada się mlekiem. Biały lub szary kolor w pieluszce może być dowodem na to, że układ pokarmowy nie nadąża z trawieniem. Czasem jednak świadczy o problemach ze zdrowiem. Szary lub biały stolec może być objawem niedrożności dróg żółciowych u niemowlęcia.
Śluz w kupce niemowlaka, nitki krwi lub ropa
Co to jest? Śluz w kupce lub krew to objaw biegunki u niemowląt. O biegunce mówimy, nawet jeśli takie wypróżnienie pojawia się raz na dobę (choć zwykle biegunkę kojarzymy ze zwiększoną liczbą wodnistych kupek). Kupka ze śluzem może być też objawem alergii. W obu przypadkach dziecko powinien zobaczyć lekarz.
Kupka twarda, zbita, robiona z dużym wysiłkiem
Co to jest? To zatwardzenie. U niemowląt wiąże się ono z konsystencją kupki, a nie z tym, jak często się ona pojawia. Kupkę robioną bez wysiłku co 4 dni przez dobrze rozwijające się niemowlę uznaje się za normalne wypróżnienie. Natomiast robiona codzienna, ale sucha i twarda może oznaczać zaparcie. Zaparcia u niemowląt rzadko bywają objawem chorób tarczycy czy moczówki). Zwykle powodują gorsze samopoczucie dziecka.
Zaparcia pojawiają się u dzieci karmionych mlekiem z butelki, ale także wtedy, gdy dziecko za mało pije, np. podczas upału, zimą – gdy w mieszkaniu jest bardzo suche powietrze. Swój udział w wywoływaniu zaparć ma także witamina D3. Taki niepożądany efekt może wywołać jej przedawkowanie, dlatego należy przestrzegać dawkowania, które zapisał pediatra.
Kupka niemowlaka z grudkami, kulkami, piaskiem
Co to jest? Kupka zawiera kawałki niestrawionych pokarmów. Niemowlęta nie umieją dobrze gryźć, mają niedojrzały układ pokarmowy, więc jedzenie może przechodzić do pieluszki w niezmienionej formie. Najczęściej w kupie widać kawałki warzyw lub owoców, które jadło dziecko, np. cząstki jabłka czy marchewki, malutkie kuleczki (rodzynki, groszek, kukurydza), ziarenka pomidora, ogórka, a nawet piasek, który tworzy się po zjedzeniu płatów śniadaniowych, kasz lub gruszek. Aby ułatwić trawienie, można maluszkowi kroić lub rozgniatać jedzenie.
Kupka o zapachu i konsystencji jak u dorosłego
Co to jest? Taka zawartość pieluszki pojawia się u starszych niemowląt i dzieci, które już skończyły rok. Ma na nią wpływ coraz bardziej urozmaicona dieta.
Jaka kupka niemowlaka powinna skłonić do wizyty u pediatry?
Zawartość niemowlęcej pieluszki przechodzi różne metamorfozy i nie każda z nich musi wywoływać rodzicielski strach. Większość kolorów i form to norma. Są jednak i takie, po których powinnaś koniecznie pokazać dziecko lekarzowi, np. gdy:- Zaparcie długo nie ustępuje, towarzyszą mu inne objawy, np. krew w kale u dziecka, osłabienie apetytu, drażliwość, zmiany na skórze, słabe przybieranie na wadze, nasilone ulewania, wymioty, wzdęcia brzucha.
- Kupka nagle i wyraźnie zmieniła konsystencję.
- Dziecko załatwia się zdecydowanie rzadziej lub częściej, a dodatkowo nie chce pić.
- Obecny jest śluz w kupce dziecka (to może być objaw alergii pokarmowej), ze smużkami krwi lub ropą.
Jak często niemowlę robi kupkę?
Niemowlaki robią kupkę kilka razy dziennie. Karmionym piersią na początku może się to zdarzać nawet 10-krotnie – co jest normą, jeśli dobrze przybierają na wadze. Około 3. miesiąca to się normuje (kupka 1–2 dziennie). Są też dzieci, które wypróżniają się raz na 2–3 dni. To też może być naturalne, jeśli kupka nie jest sucha i robiona z wysiłkiem.
Koniecznie pielęgnuj pupę niemowlaka odpowiednim kremem. Te kosmetyki to same hity! Rodzice najczęściej polecają je na odparzenia u niemowląt:
Amsterdamska skala kupek niemowlęcia
Amsterdamska skala uformowania stolca powstała, aby móc oceniać konsystencję, ilość i kolor kupki niemowląt i ewentualnie na tej podstawie oceniać różnice między dziećmi z ciąż donoszonych a wcześniakami oraz dziećmi karmionymi piersią i mieszankami mlecznymi.
Z badań wyłoniły się 4 typowe konsystencje kupki niemowlaka, 4 jej ilości oraz 6 jej kolorów. Stwierdzono też, że dla wyglądu stolca nie ma znaczenia wiek ciążowy w momencie porodu, czy dziecko było donoszone, czy chodzi o wcześniaka, a także czy dziecko jest karmione butelką, czy piersią.
Skala ilości stolca (oceniano zabrudzenie środkowej części pieluchy):
- pielucha zabrudzona
- pielucha ubrudzona do 25 proc.
- pielucha ubrudzona w 25-50 proc.
- pielucha zabrudzona powyżej 50 proc.
Skala konsystencji stolca:
- wodnisty
- miękki
- uformowany
- twardy
Skala koloru stolca:
- żółty
- pomarańczowy
- zielony
- brązowy
- smółka
- w kolorze gliny
Ilustrację do powyższej skali (zdjęcia stolców w pieluszkach) obejrzeć można w publikacji Centrum Nauki o Laktacji im. Anny Osliso – skala amsterdamska uformowania stolca (str. 4).
Rodzaje kupek niemowlaka – infografika
Konsultacja: Prof. dr n. med. Kamil Hozyasz, pediatra, specjalista pediatrii metabolicznej (poza częścią o skali amsterdamskiej – dodano później).
Zobacz też:
