pneumokoki
AdobeStock/famveldman
Zdrowie

Zakażenia pneumokokowe u dzieci – dlaczego szczepienia są tak ważne?

Pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) są jednym z najważniejszych patogenów bakteryjnych u ludzi, zwłaszcza u małych dzieci i osób starszych. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia pneumokoki odpowiedzialne są rocznie za ok. 1,6 miliona zgonów na całym świecie, przy czym od 750 tysięcy do 1 miliona dotyczy dzieci do lat 5.

Bakterie te należą do tzw. drobnoustrojów otoczkowych, czyli posiadają otoczkę polisacharydową. Otoczka warunkuje ich zjadliwość, a na podstawie różnic w jej budowie wyodrębniono ponad 100 odrębnych typów (tzw. serotypów). Nie wszystkie z nich są jednakowo chorobotwórcze.

Pneumokoki wywołują zakażenia zlokalizowane (nieinwazyjne) oraz inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP). Najczęściej występujące zakażenia nieinwazyjne to ostre zapalenie ucha środkowego i zapalenie płuc. Mianem IChP określa się: zapalenie płuc z obecnością bakterii we krwi, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę (sepsę). IChP jest ciężką, zagrażającą zdrowiu i życiu chorobą.

Narastająca oporność pneumokoków na antybiotyki

Od kilkunastu lat obserwuje się narastającą oporność pneumokoków na antybiotyki. Powoduje to trudności i niepowodzenia w leczeniu. Dlatego szczepienia są najlepszym sposobem profilaktyki. Do składu szczepionek wybiera się te serotypy, które najczęściej wywołują choroby pneumokokowe i cechują się wysoką opornością na leki.

Dostępne szczepienia

W Polsce na chwilę obecną dostępne są dwie szczepionki: 10 (PCV10) i 13 (PCV13) składnikowe. Szczepionka PCV13 zawiera dodatkowo serotypy 19A, 3 i 6A. Od 2016 roku głównie szczepionka PCV10 jest w obowiązkowym programie szczepień dzieci. Dysponujemy polskimi danymi epidemiologicznymi dotyczącymi IChP oraz danymi z innych krajów. W Polsce po wprowadzeniu szczepień obowiązkowych u dzieci spadła ilość zachorowań na ICHP wywołanych serotypami wspólnymi dla PCV10 i PCV13, ale wzrosła liczba przypadków spowodowanych serotypami 19A i 3, których w PCV 10 nie ma a są w PCV13.

W 2021 roku zakażenia u dzieci poniżej 5 lat wywołane serotypami 19A i 3 stanowiły około 48% wszystkich zgłoszonych przypadków IChP w tej populacji. Szczególnie niebezpieczny jest serotyp 19A, oporny na wiele antybiotyków. Z danych opublikowanych przez Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych zakażeń Układu Nerwowego (powołany przez Ministra Zdrowia) wynika, że liczba zakażeń wywołanych przez pneumokoki, za rok 2021, należące do serotypu 19 A u dzieci poniżej 5 lat wzrosła sześciokrotnie w porównaniu z rokiem 2019. Jest to zjawisko niepokojące i wymagające dalszego monitorowania. W Belgii w podobnej sytuacji epidemiologicznej szybko zmieniono szczepionkę PCV10 na PCV13.

Obie zarejestrowane w Polsce szczepionki są bezpieczne i skuteczne w zakresie zawartych w nich serotypów. W postępowaniu przetargowym (wrzesień 2022) został wybrany preparat PCV13 zapewniający szerszy zakres ochrony, tak ważny w obecnej sytuacji epidemiologicznej. Ale szczepionka nadal nie jest w pełni dostępna dla wszystkich nowo narodzonych dzieci. Pytajmy, dlaczego tak się dzieje? Co możemy zrobić, aby poprawić tę sytuację? 

Autorka: dr n. med. Ewa Duszczyk, pediatra, wakcynolog 

1.World Health Organization:” Pneumococcal disease”, http://www.who.int/ith/diseases/pneumococcal/en/ [dostęp:23.07.2016]. 

2.Ganaie F i wsp mBio 2020; 19;11(3):e00937-20. 

3.World Health Organization (WHO). Wkly Epidemiol Rec. 2012;87(14):129-144. 2. Said MA, et al. PLoS One. 2013;8(4):e60273.  
4.Jansen AG, et al. Clin Infect Dis. 2009;49(2):e23-e29 

5.Charakterystyka Produktu Leczniczego Prevenar 13 z 25.11.2020. 

6.Charakterystyka Produktu Leczniczego Synflorix z 22.11.2018, dostępna na stronie EMA (dostęp: 12.2022). 

7.Skoczyńska A, Gołębiewska A, Wróbel-Pawelczyk I, Kiedrowska M, Ronkiewicz P, Błaszczyk K, Kuch A, Hryniewicz W. Inwazyjna choroba pneumokokowa w Polsce w 2021 roku (dane KOROUN), 2022 

8.Medycyna praktyczna. Rozstrzygnięto przetarg na zakup szczepionki przeciwko pneumokokom: https://www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci/305891,rozstrzygnieto-przetarg-na-zakup-szczepionki-przeciwko-pneumokokom (dostęp: grudzień 2022) 

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA